ظهور دوباره مدرسه‌های غیرانتفاعی

سمیرا رحیمی

سابقه مشارکت بخش خصوصی در ایجاد مدارس و کمک به آموزش‌وپرورش کودکان به پیش از انقلاب و به دوران تشکیل مدارس ملی بازمی‌گردد؛ مدارسی که پس از انقلاب و طبق مصوبه شورای‌عالی انقلاب فرهنگی منحل شدند اما با گذشت 10سال، مصوبه دیگری از شورای‌عالی انقلاب فرهنگی، مجوز تشکیل دوباره آنها را صادر کرد و در ادامه، لایحه تاسیس مدارس غیرانتفاعی در تاریخ 24 اسفند‌ماه 1366 در مجلس به تصویب رسید. به این ترتیب سال تحصیلی  68-‌67 به‌عنوان سال آغاز به‌کار دوباره مدرسه‌های غیرانتفاعی شناخته می‌شود.

به گفته سیدکاظم اکرمی-وزیر آموزش‌وپرورش ایران در سال‌های 1364 تا 1368- در آن زمان منظور از غیرانتفاعی، دریافت پول از خانواده‌ها در حد تأمین نیازهای مدرسه بود و اینکه حقوق معلمان مدرسه کمی بالاتر از حقوق معلم‌های مدارس دولتی باشد تا آموزش بهتری ارائه دهند.

براساس این لایحه قرار بر این بود که مدیران این مدارس، براساس پیشنهاد مؤسس و همچنین حکم آموزش و پرورش منصوب شوند، منابع مالی مدارس از محل شهریه دریافتی از والدین، کمک‌های دریافتی از والدین و مؤسسه‌های خیریه تأمین و میزان شهریه سالانه براساس سطح آموزشی و هزینه‌های سال پیشین به پیشنهاد مؤسس یا مؤسسان تعیین شود. همچنین در آن سال تعیین شد که هرسال حداقل 50درصد از کل ظرفیت پذیرش مدارس به مدارس غیرانتفاعی اختصاص ‌یابد.

مجلس نیز در آن سال تعیین کرد مدارس غیرانتفاعی در ازای کمک‌های دریافتی از دولت یا افراد و مؤسسات خیریه، دانش‌آموزانی که امکان پرداخت شهریه را ندارند ثبت‌نام کنند و خانواده‌های شهدا، مفقود‌الاثرها و جانبازان در اولویت این ثبت‌‌نام‌ها بودند. مسئولیت نظارت بر عملکرد این مدارس نیز به شورای نظارتی متشکل از وزیر آموزش‌وپرورش، فردی منتخب وزیر، فردی منتخب شورای‌عالی انقلاب فرهنگی، فردی به انتخاب شورای‌عالی آموزش‌وپرورش و فردی منتخب انجمن اولیا و مربیان سپرده شد.

علاوه بر این، بانک‌های کشور بر اساس این لایحه موظف شدند طبق قانون عملیات بانکی «بدون ربا» 50‌درصد از نیازهای مالی مؤسس یا مؤسسان مدارس غیرانتفاعی را که فرهنگی یا از مستخدمین دیگر دستگاه‌های دولتی و یا وابسته به دولت باشند جهت تهیه فضای آموزشی و تجهیزات و امکانات به‌صورت قرض‌الحسنه تأمین کنند.

در آن دوران هدف از موافقت با تشکیل چنین مدارسی جبران بخشی از کمبودهای نظام آموزش‌وپرورش در بخش کیفیت فضا و آموزش بود؛ روندی که مورد استقبال گروهی از خانواده‌ها، به‌ویژه قشر مرفه جامعه قرار گرفت زیرا از نظر آنها مدارس دولتی با کلاس‌های درس قدیمی، نیمکت‌های فرسوده‌ و همچنین کادر آموزشی بی‌انگیزه، پاسخگوی خواسته‌های آموزشی نبودند. به این شکل مدارس غیرانتفاعی با اجازه و مصوبه مجلس شورای اسلامی با هدف کمک به نظام بزرگ و وسیع آموزش‌وپرورش ایجاد شدند.