2رفراندوم، 3انتخابات

مجید مهرابی دلجو، دبیر گروه سیاسی

  فروردین 58: انقلاب مهیای تثبیت خودش می‌شد؛ با رفراندوم جمهوری اسلامی. اما در همان هفته اول فروردین(6فروردین 58) اتفاقی افتاد که در دهه‌های بعدی انقلاب هم مشابه آن تکرار شد. گروهی از دانشجویان عرب در اعتراض به پیمان صلح مصر و رژیم اسرائیل، سفارت مصر در ایران را تسخیر کردند. این نخستین تسخیر سفارت در جمهوری اسلامی بود و 8‌ماه بعد در سفارت آمریکا تکرار شد. امیرعباس هویدا نخست‌وزیر شاه هم در زندان به جمهوری اسلامی رأی آری داد. 

  اردیبهشت 58: سپهبد قرنی نخستین رئیس ستاد ارتش در منزل خودش ترور شد. ضاربان از گروه فرقان بودند. دومین ترور سیاسی بعد از انقلاب 9روز بعد رخ داد. شهید مطهری از اعضای شورای انقلاب درحالی‌که از منزل دکتر سحابی در خیابان فخر‌آباد خارج می‌شد مورد هدف تروریست‌ها قرار گرفت. امام جمله معروف «بکشید ما را، ملت ما بیدارتر می‌شود» را در مراسم بزرگداشت آیت‌الله شهید مطهری ایراد کردند.

  خرداد 58: قرعه سومین ترور سیاسی بعد از انقلاب به نام آیت‌الله هاشمی رفسنجانی خورده بود. ضاربان به بهانه اینکه از طرف حجت‌الاسلام ناطق نوری برای آیت‌الله هاشمی رفسنجانی پیغام آورده‌اند وارد منزل آیت‌الله می‌شوند. در اتاق، همسر آیت‌الله وقتی می‌بیند یکی از ضاربان اسلحه را به سمت آیت‌الله هاشمی نشانه رفته است، خود را به روی مهاجم مسلح می‌اندازد، ضارب دوم 2 تیر به سمت آیت‌الله هاشمی شلیک می‌کند، آیت‌الله به بیمارستان منتقل  و خطر رفع می‌شود. مذاکرات قانون اساسی در حال انجام است اما در ابتدای این‌ماه مهم‌تر از مذاکرات قانون اساسی، استعفای صادق خلخالی از ریاست دادگاه انقلاب است. او که از ابتدای تشکیل دادگاه‌های انقلاب به‌عنوان حاکم شرع حکم اعدام بسیاری از سران رژیم گذشته را صادر کرده بود در متن استعفایش نوشت: «من تا آنجا که اطلاع دارم در زندان‌های انقلاب اسلامی هیچ حکمی بر خلاف موازین شرع مقدس اسلام، صادر نشده، هیچ مصادره اموالی بدون دلیل و جهت صورت نگرفته است». با استعفای خلخالی موافقت نشد. 

  تیرماه 1358: 2نفر از معروف‌ترین شکنجه‌گران ساواک (فریدون توانگر معروف به آرش و بهمن نادری‌پور معروف به تهرانی) بعد از 9جلسه دادگاه علنی تیرباران شدند. تهرانی در آخرین صحبت‌هایش با همسرش گفته بود کارهایی که من کردم شمر نکرد، یزید نکرد، من جلاد بودم. اما برای تو بد نبودم. آیت‌الله خلخالی اعلام کرد کارلوس معروف به کارلوس شغال را برای اعدام شاه استخدام کرده است. معروف‌ترین عملیات کارلوس در سال1975 دستگیری وزیران نفت اوپک از جمله جمشید آموزگار و احمد زکی‌یمانی بود. خلخالی گفته بود برای انجام عملیات اعدام شاه 140هزار دلار جایزه تعیین شده است. کارلوس در سال1997به حبس ابد محکوم شد.

  مرداد 58: جامعه روحانیت مبارز نامزدهای خود را برای عضویت در خبرگان قانون اساسی اعلام کرد که نام یک زن (منیر گرجی) هم دیده می‌شود. آیت‌الله شهید مفتح در دفاع از این تصمیم گفت: ایشان سهم مهمی در روشن کردن زنان تهرانی در مسائل اجتماعی و سیاسی داشته است. با حکم امام، آیت‌الله‌طالقانی به‌عنوان نخستین امام جمعه تهران بعد از انقلاب معرفی می‌شود. 17مردادماه 58 امام‌خمینی در پیامی آخرین جمعه‌ماه رمضان را روز قدس اعلام کردند. 12مرداد انتخابات مجلس خبرگان قانون اساسی برگزار شد و نامزدهای ائتلاف حزب جمهوری اسلامی، موتلفه و جامعه روحانیت مبارز پیروز انتخابات بودند. . به‌دنبال بالا‌گرفتن درگیری‌ها و احتمال سقوط پاوه، امام در فرمانی تاریخی اعلام کردند:« به دولت، ارتش و ژاندارمری اخطار می‌کنم اگر با توپ‌ها و تانک‌ها و قوای مجهز تا 24ساعت دیگر حرکت به سوی پاوه نشود من همه را مسئول می‌دانم». 

  شهریور 58: تصویر معروفی از آیت‌الله‌طالقانی در جلسات مجلس خبرگان رهبری در تاریخ ثبت شده که او از نشستن روی صندلی‌های مجلس مجلل سنا اکراه دارد و روی زمین نشسته است. معتقد بود جلسات مجلس خبرگان باید در جایی مثل یکی از مساجد مشهور شهر برگزار می‌شد نه در ساختمان قدیمی مجلس سنا.  16شهریور آیت‌الله‌طالقانی آخرین خطبه نمازجمعه خود را خواند؛ خطبه‌ای که در آن خواستار تشکیل شوراها شد. ابوذر انقلاب 19شهریور‌ماه دار فانی را وداع گفت. جمعه بعد از درگذشت آیت‌الله طالقانی، نمازجمعه را آیت‌الله منتظری در دانشگاه تهران خواند.

  مهرماه 58: اعضای حزب دمکرات به یک گروه 72نفری از پاسداران در مسیر سردشت به بانه حمله کردند و 52نفر از آنان را به شهادت رساندند. صادق زیباکلام که به‌عنوان فرستاده نخست‌وزیر به مهاباد رفته بود توسط دمکرات‌ها ربوده شد. عزالدین حسینی رهبر دموکرات‌های کرد خواستار خودمختاری کردستان شد. 

  آبان 58: جیمی کارتر رئیس‌جمهور وقت آمریکا اشتباه تاریخی خود را مرتکب شد؛ اشتباهی که به باختش در انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا منجر شد. او به شاه بیمار مجوز اقامت داد. این اقدام مقدمه عصبانیت انقلابیون و تسخیر لانه جاسوسی از سوی دانشجویان پیرو خط امام بود؛ حرکتی که به یک بحران 444روزه برای کارتر و آمریکا منجر شد. مهدی بازرگان در نامه‌ای به امام نوشت که اختلاف‌ها، دخالت‌ها و مزاحمت‌ها  ادامه مسئولیت را برای اینجانب و همکارانم غیرممکن ساخته است. دولت استعفا داد. امام وظایف نخست‌وزیری را به شورای انقلاب محول کردند.

  آذر 58: دومین رفراندوم از زمان پیروزی انقلاب در 11آذر برای قانون اساسی برگزار شد. مذاکرات صلح در کردستان به خوبی پیش می‌رود اما ترور آیت‌الله مفتح در 27آذر شوک جدیدی به انقلاب وارد کرد. در پی تسخیر سفارت آمریکا، عباس امیر‌انتظام سخنگوی دولت مهدی بازرگان و سپس سفیر ایران در سوئد، به اتهام ارتباط با سازمان جاسوسی سیا دستگیر شد. این آغازی بر قصه تلخ زندگی عباس امیر‌انتظام بود. او تا سال 75در زندان بود. امیرانتظام تیرماه سال 97درگذشت.

  دی 58: ایران مهیای نخستین دوره انتخابات ریاست جمهوری می‌شود. 124نفر برای این انتخابات ثبت‌نام کردند که وزارت کشور 18نفر را به دلایلی از قبیل عضویت در ساواک، مخدوش بودن شناسنامه و کمبود سن از فهرست حذف کرد و 106نفر باقی ماندند. جلال‌الدین فارسی که بعدها و در سال 1371یک پرونده قتل برای او در طالقان باز شد، به‌دلیل شبهه در ایرانی الاصل بودنش از دور انتخابات کنار رفت. مسعود رجوی رئیس گروه سازمان مجاهدین (گروهک تروریستی منافقین) نیز اجازه حضور در انتخابات ریاست‌جمهوری را یافته بود اما او هم از رقابت‌ها کنار کشید.

  بهمن 58: سوم بهمن 58، وزارت خارجه 2روز قبل از رای‌گیری انتخابات ریاست‌جمهوری در اطلاعیه‌ای اعلام کرد که شاه در پاناما بازداشت شده است. این تلاشی از سوی صادق قطب‌زاده وزیر وقت امور خارجه و نامزد انتخابات برای تأثیر گذاشتن در انتخابات ریاست‌جمهوری ایران بود. بنی‌صدر انتخابات را برد و نخستین رئیس‌جمهور ایران شد. 16‌ماه بعد مجلس شورای اسلامی رأی به عدم‌کفایت او داد.

  اسفند 58: بعد از برگزاری نخستین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری حالا نوبت برگزاری انتخابات مجلس شورای اسلامی رسیده بود. انتخابات مجلس شورای اسلامی 24اسفند برگزار شد. نامزدهای حزب جمهوری اسلامی اکثریت مجلس را به‌دست آوردند.