منابع طبیعی
صادرات چوب به قیمت رکود کارخانه‌های داخلی
مدیر گروه جنگل دانشکده منابع طبیعی ومحیط‌زیست واحد علوم وتحقیقات: صدور چوب صنوبر به خارج صدور آب مجازی است
اسدالله افلاکی/ دبیر گروه زیست‌بوم:
مدیر گروه جنگل، مرتع وآبخیز دانشکده منابع طبیعی و محیط‌زیست دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات نسبت به پیامدهای نامطلوب صادرات چوب هشدار داد.دکتر هادی کیادلیری گفت: صدور مجوز چوب مغایر با سیاست‌های طرح تنفس جنگل است و باعث رکود کارخانه‌های داخلی می‌شود.
این استاد دانشگاه در گفت‌وگو با همشهری، افزود: مجوز صادرات چوب هم درسال گذشته و هم در سال‌جاری صادر شده و به برخی افراد اجازه داده شده تا نسبت به صدور چوب‌های صنوبر، درختان زراعی و نیز مصنوعات چوبی اقدام کنند این در حالی است که با ممنوع شدن بهره‌برداری صنعتی و تجاری از جنگل‌های شمال، کارخانه‌هایی که در داخل کشور در حوزه صنایع چوب وکاغذ فعالیت می‌کنند بیش از هر زمان دیگری به چوب نیاز دارند.
رئیس انجمن علمی جنگلبانی ایران نیاز چوب مصرفی داخل کشور را 10 تا 13میلیون مترمکعب اعلام کرد و گفت: از این میزان تنها حدود 6.5 میلیون مترمکعب تأمین می‌شود که سهم واردات حدود یک میلیون مترمکعب است. نیم‌میلیون مترمکعب هم تا پیش از عملیاتی شدن طرح توقف بهره‌برداری تجاری از جنگل‌های شمال(طرح تنفس جنگل) از سطح جنگل برداشت می‌شد و بقیه هم از تولیدات محصولات چوبی باغی و زراعت گونه‌های سریع‌الرشد مثل صنوبر و... تأمین می‌شد. اکنون با اجرای طرح تنفس جنگل، برداشت چوب از جنگل کاهش یافته و به درختان شکسته و افتاده جنگل محدود شده است.
این عضو هیأت علمی با اشاره به نیاز مبرم کارخانه‌های داخلی به چوب خاطرنشان کرد: درحال حاضر بسیاری از کارخانه‌های فعال در صنعت چوب در آستانه ورشکستگی قرار دارند و همین وضعیت سبب شده تا تسهیلاتی برای واردات چوب درنظر گرفته شود. با وجود این، وزارت جهادکشاورزی بدون درنظر گرفتن این وضعیت برای صادرات چوب به کشورهایی چون عراق و افغانستان مجوز صادر کرده است.
آن‌طور که کیادلیری می‌گوید چوبی که قرار است صادر شود از بخش زراعت چوب و از درختان سریع‌الرشدی مثل صنوبر تهیه می‌شود که به آب فراوان نیاز دارند؛ آن هم در کشوری مثل ایران که در شمار کشورهای خشک قرار دارد و به همین دلیل سطح زیرکشت صنوبر بسیار اندک است. آن وقت قرار است چوب تولید شده به خارج صادر شود و در واقع این صادرات نوعی صدور آب مجازی است. کاشت صنوبر با این رویکرد در دستور کار قرار گرفت تا جایگزین بهره‌برداری از جنگل شود و به مصرف داخلی برسد نه اینکه به خارج صادر شود.براین اساس، انتظار می‌رود مسئولان جهادکشاورزی پاسخ دهند که براساس کدام کار کارشناسی این مجوزها صادر شده است.
مشکلات واردات چوب حل نشده
استاد دانشکده منابع طبیعی و محیط‌زیست دانشگاه آزاد واحد علوم وتحقیقات تصریح کرد: یکی از موارد بحث‌برانگیز در سال‌های اخیر بهره‌برداری بیش از حد از جنگل‌ها برای تأمین مواداولیه کارخانه‌های داخلی بود و در پی آن، ممنوعیت این نوع بهره‌برداری با هدف بازپروری و احیای جنگل‌های شمال از سوی نخبگان منابع طبیعی و محیط‌زیست مطرح شد و سرانجام، طرح تنفس جنگل به تصویب رسید و از ابتدای سال‌جاری با بررسی‌های فنی و زیرنظر سازمان جنگل‌ها و مراتع کشور اجرایی شد.
کیادلیری با اشاره به مشکلاتی که هنوز بر سر راه واردات چوب وجود دارد، گفت: سازمان حفظ نباتات بر قرنطینه چوب وارداتی تأکید می‌کند و واردکنندگان ملزم به وارد کردن چوب بدون پوست هستند زیرا پوست چوب در مواردی باعث سرایت بیماری و آفات از خارج به رویشگاه‌های داخل کشور می‌شود. با وجود این، واردکنندگان معتقدند واردات چوب با پوست مقرون‌به‌صرفه است و اکنون تلاش می‌شود برای این مشکلات راه‌حلی پیدا شود.
به گفته کیادلیری، برای مشکل قرنطینه هم، سازمان حفظ نباتات بندر اینچه‌برون را درنظر گرفته با این رویکرد که قرنطینه یا در مبدا اتفاق بیفتد یا در این بندر تا از شیوع و سرایت بیماری و آفات احتمالی از چوب‌های وارداتی به رویشگاه‌های جنگلی کشور پیشگیری شود که این موارد در دست بررسی است. وقتی هنوز این مشکلات برطرف نشده چطور می‌توانیم بپذیریم چوب‌های تولید داخل به خارج صادر شود. کیادلیری تأکید کرد: متأسفانه ما در حالی به یک شخص مجوز صادرات چوب می‌دهیم تا از منافع آن بهره‌مند شود که می‌توان همان موادی را که قرار است صادر شود در اختیار کارخانه‌های داخلی قرار قرار داد تا گروهی از کارگران از منافع آن بهره‌مند شوند.
از جیب منابع طبیعی خرج نکنید
دکتر هادی کیادلیری به همشهری گفت: برخی افراد، کارگران را تحریک می‌کنند که به‌خاطر تنفس جنگل، کارخانه‌های مرتبط با صنایع چوب در حال تعطیل شدن است درحالی‌که تا پیش از اجرای طرح تنفس، کمتر از 10درصد چوب مورد نیاز این کارخانه‌ها از جنگل‌ها برداشت می‌شد به همین دلیل چه طرح تنفس اجرا شود چه نشود باید جلوی صادرات چوب گرفته شود و این چوب به مصرف داخلی برسد.
درنظر داشته باشیم که صادرات مواداولیه مغایر با اصول مدیریت است و با هیچ منطقی سازگار نیست به‌ویژه آنکه این مواد مورد نیاز داخل باشد. رئیس انجمن علمی جنگلبانی ایران افزود: بزرگ‌ترین مشکلی که وجود دارد این است که همواره برای رفع مشکلات سراغ منابع طبیعی می‌روند و از جیب منابع طبیعی خرج می‌کنند درحالی‌که مسئولان باید در کارآفرینی و اشتغال آن قدر توانمند باشند که نیازی به خرج کردن از منابع طبیعی نداشته باشند؛ آن هم در شرایطی که طبیعت کشور با بحران‌های متعددی دست به گریبان است و بیش از هر زمان دیگری نیاز به حفاظت و صیانت دارد.
