میل به پنهانکاری در بین صاحبان صنایع

وزارت صنعت، معدن و تجارت با سازمان‌ها، شرکت‌ها و مراکز پرشمار زیرمجموعه خود جزو دستگاه‌های پرمراجعه برای انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات است. به‌دنبال گزارش دوشنبه هفته قبل بخش «گردش آزاد اطلاعات» همشهری درباره قوه مقننه، این هفته به سراغ دولت رفتیم و عملکرد وزارت صمت در اجرای قانون آزادی اطلاعات را بررسی کردیم. وزارت صنعت، معدن و تجارت با 91سازمان تابعه پس از وزارت علوم (187سازمان) در جایگاه دوم وزارتخانه‌های شلوغ در سامانه انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات قرار دارد. فهرست بلندبالای سازمان‌های زیرمجموعه وزارت صنعت پر از دستگاه‌های پرشائبه و پررمزوراز اقتصادی در همه سال‌ها بوده است و درصورت اجرا شدن قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات، مردم آگاهی بیشتری از عملکرد آنان خواهند یافت. شرکت‌های فولاد و مس، سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان، سازمان توسعه تجارت ایران، سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران، شرکت سهامی نمایشگاه‌های بین‌المللی جمهوری اسلامی ایران و سازمان گسترش و نوسازی صنایع کشور، ایران‌خودرو و سایپا عناوین بسیار شناخته‌شده این فهرست طولانی هستند. تنها مروری بر عناوین این دستگاه‌های مشمول قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات، یادآور سؤالات متعددی برای تجار و فعالان اقتصادی مرتبط با این بخش‌ها خواهد بود. کافی است آنها با مراجعه به سایت foia.iran.gov.ir از دستگاه‌های متصل به سامانه انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات سؤالات و اسناد درخواستی خود را طلب کنند. شرکت آلومینیوم المهدی یکی از پرحاشیه‌ترین شرکت‌های وزارت صمت از سال94 تاکنون بوده است که نحوه واگذاری آن به بخش خصوصی پای مراجع قضایی را به آن باز کرد و پرونده آن همچنان در سازمان بازرسی و دیوان محاسبات گشوده است. اسناد و مکاتبات، قراردادها، پیمانکاری‌ها، گردش مالی، اعضای هیأت‌مدیره و نحوه انتخاب آنان می‌تواند بخشی از اطلاعات درخواستی از این سازمان‌ها باشد. اطلاع از میزان تولید کارخانجات ذیل وزارت صمت پس از تحریم‌های آمریکا علیه ایران و افزایش سرسام‌آور قیمت‌های آنان مردم را با ابهامات زیادی مواجه ساخت. انتشار فهرست تهیه مواد اولیه مورد نیاز این کارخانجات براساس ارزهای تخصیصی دولت می‌تواند واقعیت تولید و هزینه‌های این کارخانجات را شفاف‌سازی کند. رسانه‌ها در حالی تولید و عرضه خودرو را در ایران گروگان 2شرکت خودروسازی معروف می‌دانند که این کارخانجات انتشار بدیهی‌ترین مفاد قانون انتشار و دسترسی آزاد را برنمی‌تابند. اطلاعات تولید و عرضه آنها باید برای مردم منتشر شود.

کدام شرکت‌ها پاسخگو نیستند؟

از 91سازمان ذیل وزارت صمت تنها 23دستگاه یعنی کمتر از یک‌سوم آنها نماینده خود را به دبیرخانه کمیسیون انتشار و دسترسی آزاد معرفی کرده‌اند و متصل به سامانه انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات شده‌اند. 140درخواست به این دستگاه‌ها واصل شده و به 104مورد از آنها پاسخ داده شده است. آنقدر که دفتر وزارت به درخواست‌های مردم پاسخ داده، شرکت‌های زیرمجموعه و سازمان‌های تابعه از پاسخگویی فراری هستند. وزارتخانه صنعت، معدن و تجارت فعال‌ترین دستگاه در میان شرکت‌ها و سازمان‌های وابسته‌اش بوده و با 78درصد پاسخگویی به 81مورد از 97سؤال درخواستی مردم پاسخگو بوده است. سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان نیز به هر 10مورد اطلاعات درخواستی در سامانه پاسخ داده و پس از آن سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران به‌طور صددرصدی پاسخگوی هر 7سؤال ارسال شده به این سازمان بوده‌اند. این دستگاه‌ها به‌ترتیب پرمراجعه‌ترین سازمان‌های وزارت صمت در ارائه درخواست‌های اطلاعات بوده‌اند. با این حال اکثر شرکت‌های زیرمجموعه وزارت صمت ازجمله شرکت فولاد مبارکه اصفهان، شرکت آلومینیوم المهدی-هرمزال، ایران‌خودرو، سایپا و سایر شرکت‌های فولاد و مس حتی به سامانه انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات نیز متصل نشده‌اند تا در گام دوم پاسخگوی اطلاعات درخواستی مردم باشند.