مافیای طلای کثیف در یزد

سارا گلابگیریان|   یزد- خبرنگار

شهرداری یزد مدتی است که قرار است برای ایجاد شهرک ضایعات به منظور ساماندهی روند خرید و فروش ضایعات شهر یزد که بیشتر از سوی اتباع بیگانه اما با مجوز   اتفاق می‌افتد، اقدام کند، اما هنوز زمینی برای ایجاد این شهرک به شهرداری واگذار نشده است و واگذاری زمین مراحل نهایی تایید را در تهران سپری می‌کند.
این روزها در گوشه و کنار یزد شاهد خم شدن افرادی در سطل‌های زباله شهر هستیم که برای جداسازی زباله‌های خشک از تر زباله‌گردی می‌کنند. این افراد در ابعاد کوچک و بزرگ به این کار مشغول هستند.

 برخی به صورت انفرادی با یک دستگاه موتورسیکلت به این کار مشغولند و برخی نیز با وانت‌بار و چرخ‌دستی زباله‌های خشک را جمع‌آوری می‌کنند.
تراکنش‌های مالی بالایی در حوزه خرید و فروش ضایعات در یزد وجود دارد که باعث فراری دادن پیمانکاران مدیریت پسماند شهرداری شده است. پیمانکاران که در ازای جمع‌آوری پسماندهای تر، از محل پسماندهای خشک کسب درآمد می‌کنند، به دلیل این‌که پسماند یزدی‌ها عمدتا پسماند ‌تر است پس از مدتی از زیر بار کار شانه خالی می‌کنند. همه این عوامل دست به دست هم داده‌اند که پیمانکاران متعدد در مدیریت پسماند یزد در کارخانه کمپوست به نتیجه نرسند. از این رو شاهد تغییر مکرر پیمانکاران حوزه مدیریت و بازیافت پسماند در یزد هستیم.

اما از سوی دیگر، آلودگی‌های ناشی از زباله‌گردی برای سلامت افراد جمع‌آوری‌کننده و حتی شهروندانی که در مجاورت این زباله‌ها ساکن هستند نباید نادیده گرفته شود. شهرداری یزد اقدام به راه‌اندازی و حصارکشی گود زباله کرد تا زباله‌گردی در این محل به حداقل برسد، اما گویا زباله‌گردان به دنبال محدودیت در محل گود زباله، به داخل شهر پناه آورده‌اند و نتیجه آن تفکیک غیربهداشتی زباله قبل از جمع‌آوری است.

زباله‌گردها اگرچه عمدتا از اتباع بیگانه و غیربومی‌هایی هستند که در شهر یزد سکونت و اشتغال دارند، مدیریت آنها به دست افرادی است که به اصطلاح به مافیای طلای کثیف مشهور است.
ضرورت تامین محلی برای نگهداری ضایعات از یک سو و ارزان بودن زمین در برخی از نقاط شهر از سوی دیگر، دست به دست هم داده‌اند که شاهد تجمع مراکز خرید و فروش مجاز و غیرمجاز بازیافت در برخی از نقاط شهر از جمله حسن‌آباد، اکرمیه، اکرم‌آباد و بلوار استقلال باشیم. این همسایگی آزاردهنده هم آسایش شهروندان یزدی را سلب کرده است و هم باعث انتشار آلودگی به‌ویژه آلودگی ناشی از سوزاندن پسماندهای خشک به منظور جداسازی فلزات می‌شود.


دشواری همسایگی با ضایعات‌فروشی‌ها

یکی از شهروندان یزدی به مشکلات ناشی از خرید و فروش ضایعات در محله‌های شهر اشاره می‌کند و می‌افزاید: برخی افراد سودجو حتی در زمین‌های رهاشده شهر با ارزان‌ترین قیمت، محلی را برای خرید و فروش ضایعات اجاره می‌کنند و با ترددهای گاه و بی‌گاه و حتی سوزاندن ضایعات برای جداکردن فلزات آن، آسایش شهروندان را سلب کرده‌اند. «منصور رضوی» می‌افزاید: این افراد بیشتر به صورت غیرقانونی در شهر فعالیت می‌کنند و شاهد رفت و آمد بسیار زیاد زباله‌جمع‌کن‌ها در این مراکز هستیم که امنیت محله را نیز زیر سوال می‌برد.

وی بر جمع‌آوری مراکز خرید و فروش ضایعات از داخل شهر تاکید می‌کند و می‌افزاید: در درجه اول شهروندان یزدی باید زباله‌ها را تفکیک‌شده به شهرداری تحویل دهند تا چیزی عاید زباله‌گرد‌هانشود و این اشتغال کاذب در شهر کم شود. این شهروند می‌گوید: از سوی دیگر، شهرداری باید با نظم بیشتر و بهتری برای جمع‌آوری پسماندهای خانگی به‌ویژه پسماندهای تفکیک‌شده اقدام کند تا زباله‌ها زمان طولانی در کوچه‌ها نمانند و فرصت را برای زباله‌دزدی فراهم نکنند. رضوی همچنین بر ضرورت همراهی بیشتر شهرداری با شهروندان برای تحویل زباله‌های خشک تاکید می‌کند و می‌افزاید: برخی زباله‌گردها ضایعات را به قیمتی بالاتر از شهرداری از شهروندان خریداری می‌کنند. برای همین، مشارکت مردم با آنها بیشتر از مشارکت با شهرداری است.

وی اضافه می‌کند: اگر شهرداری برای تحویل گرفتن ضایعات و پسماندهای خشک، خدماتی بیشتر از دادن چند کیسه زباله به شهروندان ارائه کند، قطعا همکاری برای تفکیک و عرضه زباله‌های خشک به شهرداری افزایش خواهد یافت.


 سختی‌های مدیریت پسماند با حضور زباله‌دزدها

یکی از پیمانکاران شهرداری نیز زباله‌دزدی را عامل ناکامی کارخانه کمپوست و پیمانکاران شهرداری یزد می‌داند و می‌افزاید: هیچ پیمانکاری در بهره‌برداری از کارخانه کمپوست موفق عمل نکرده است، چراکه زباله‌دزدی منعفت اقتصادی جمع‌آوری پسماند در یزد را به حداقل و حتی صفر می‌رساند. به این ترتیب، ادامه کار برای پیمانکار مقرون به صرفه نیست. «رضا دهقان» اضافه می‌کند: زباله از محل جمع‌آوری و حتی در مسیر انتقال به گود زباله و کارخانه کمپوست، بارها و بارها تفکیک و جداسازی می‌شود و سرانجام آنچه به کارخانه کمپوست راه می‌یابد زباله‌های تفکیک‌شده و عمدتا‌ تر است که سودی عاید پیمانکار نمی‌کند.

وی ادامه می‌دهد: این در حالی است که مدیریت پسماند زمانی مقرون به صرفه است که پیمانکار از محل فروش پسماندهای خشک و ضایعات درآمد داشته باشد و برای مدیریت پسماندهای ‌تر هزینه کند، اما در یزد هرگز این اتفاق نیفتاده است.
این پیمانکار شهرداری زباله‌دزدی را عامل اصلی ناتوانی در مدیریت پسماند در یزد می‌داند و می‌افزاید: تا زمانی که زباله‌گردها و زباله‌دزدها از مسیر مدیریت پسماند شهر حذف نشوند، مدیریت پسماند به دشواری صورت خواهد گرفت. 


تولید روزانه 340 تن زباله

رئیس کمیسیون خدمات شهری شورای شهر یزد با اشاره به تولید روزانه 340 تن زباله در شهر می‌گوید: تفکیک این زباله‌ها اهمیت بسزایی دارد و اقدامات موثری از جمله آموزش و نصب سطل‌های جداسازی پسماندهای خشک در دستور کار شهرداری و شورای شهر است. به گزارش همشهری «مهدی کاشفی‌زاده» می‌افزاید: ساماندهی جمع‌آوری ضایعات از وظایف شهرداری است و قرار است با واگذاری 2 قطعه زمین 70 هکتاری، شهرک بازیافت در کنار کارخانه کمپوست ایجاد شود تا مدیریت ضایعات و پسماندهای خشک به‌درستی صورت گیرد.

وی بر ضرورت تقویت فرهنگ تفکیک زباله از مبدا تاکید می‌کند و می‌افزاید: جمع‌آوری زباله زمانی برای پیمانکار مقرون به صرفه است که بخشی از این زباله شامل مواد بازیافتی باشد، اما به دلیل زباله‌گردی در یزد، حجم زباله‌های خشک در پسماندهای شهری بسیار ناچیز است. رئیس کمیسیون خدمات شهری شورای اسلامی‌شهر یزد یکی از اقدامات شهرداری برای مدیریت بهتر پسماندهای خشک در شهر را نصب سطل‌های رنگی مخصوص پسماندهای خشک می‌داند و می‌گوید: اعتبار مورد نیاز برای نصب سطل‌های زباله رنگی تفکیک زباله در نقاط مختلف شهر شامل مناطق عمومی‌ و پارک‌ها آغاز شده و در محلات نیز دنبال می‌شود. 


تعامل با اصناف برای ساماندهی خرید و فروش ضایعات

عضو شورای اسلامی‌شهر یزد اظهار می‌کند: جلسات متعددی با اصناف و اتحادیه صنف مزبور برای مدیریت خرید و فروش ضایعات در یزد برگزار شده است و کمیسیون خدمات شهری شورای اسلامی ‌شهر یزد نیز این موضوع را با جدیت دنبال کرده و قرار است مشکلات با ایجاد شهرک بازیافت به حداقل برسد. «حمیدرضا قمی» با اشاره به جمع‌آوری پسماند و ضایعات یزد در مسیر توسعه شهر می‌گوید: در حال حاضر، ضایعات در بهترین نقطه شهر در جاده یزد – تفت که مسیر توسعه شهر است، جداسازی می‌شود که آلودگی‌های زیست‌محیطی بسیاری نیز به دنبال دارد.

عضو هیات رئیسه شورای اسلامی‌شهر یزد همچنین به وجود تراکنش‌های مالی بالا در حوزه خرید و فروش ضایعات در یزد اشاره می‌کند و می‌افزاید: درست است که زباله‌ها از سوی اتباع بیگانه جمع‌آوری می‌شود، اما سود آن عاید افرادی دیگری می‌شود. به گزارش همشهری«حمیدرضا قمی» با اشاره به این‌که خرید و فروش ضایعات در شهر یزد نه ساماندهی شده و نه کنترل شده است می‌گوید: تفکیک زباله قبل از جمع‌آوری باعث می‌شود که شهرداری درآمدی از این محل نداشته باشد. وی تاکید می‌کند: بخش خصوصی زمانی می‌تواند در حوزه مدیریت پسماند موفق عمل کند که از جداسازی و فروش ضایعات و پسماندهای خشک درآمد کسب کند، اما ورود شهرداری به امر خرید و فروش ضایعات به دلیل قوانین حاکم بر کسب و کار میسر نشده است.