پایان تلخ

سمیرا رحیمی

سیستم‌های بازنشستگی در سراسر جهان روزبه‌روز و با افزایش جمعیت مسن، پس‌انداز ناکافی برای دوران بازنشستگی و بالابودن سطح بدهی افراد، دولت‌ها و کشورها، تحت فشار بیشتری قرار می‌گیرند. همچنین تعداد افرادی که به‌واسطه حذف مزایای بازنشستگی از سازوکار شرکت‌ها به اجبار مسئولیت بازنشستگی خود را به‌عهده می‌گیرند نیز در جهان رو به افزایش ‌است. به گفته مجمع جهانی اقتصاد، بحران دیگری که بازنشستگان جهان، ‌به‌ویژه بازنشستگان 8اقتصاد بزرگ جهان را تهدید می‌کند، کمبود پس‌انداز بازنشستگی به نسبت افزایش تعداد بازنشستگان است که در سال 2015 بیش از 70تریلیارد دلار تخمین زده شد، هر 24ساعت 28میلیارد دلار به آن افزوده می‌شود و تا سال 2050 به 400تریلیارد دلار خواهد رسید؛ یعنی مبلغی 5برابر ابعاد ارزش اقتصاد کنونی جهان. افزایش طول عمر و در نتیجه مدت زمان بازنشستگی و افزایش جمعیت و در نتیجه رشد جمعیت بازنشستگان پدیده‌هایی هستند که به این کمبود مالی دامن می‌زنند. همچنین، گزارش شاخص جهانی بازنشستگی مؤسسه مرسر ملبورن در سال 2018 برای دهمین سال پیاپی کشورهای مختلف جهان را از نظر کارایی سیستم بازنشستگی رتبه‌بندی کرده‌ است. براساس این گزارش کشورهای آرژانتین، هندوستان، مکزیک و چین به‌ترتیب به‌عنوان کشورهایی با دشوارترین شرایط بازنشستگی معرفی شده‌اند. این گزارش، ‌کشورهای نامبرده را مالک سیستم‌های بازنشستگی‌ای می‌شناسد که ویژگی‌های مثبت ناچیزی دارند و همزمان از نقاط ضعف و کمبود‌هایی بزرگ برخوردارند که بدون توجه و رسیدگی به این ضعف‌ها، کارایی و پایداری سیستم‌ها زیر سؤال می‌رود.

آرژانتین



سن بازنشستگی در آرژانتین برای مردان 65 و برای زنان 60 سال است و افراد این انتخاب را دارند که تا 5 دیگر نیز به‌کار ادامه دهند که با احتساب آن، سن بازنشستگی به 70سال می‌رسد. افراد زمانی بازنشسته می‌شوند که در سن 65یا 70سالگی، 30سال سابقه بیمه کاری داشته‌ باشند. در آرژانتین افراد نیازمندی که بالای 70سال سن دارند نیز می‌توانند بدون اینکه بیمه بوده باشند، حقوق بازنشستگی دریافت کنند که مبلغی در حدود 1800پزو است. افراد بازنشسته‌ای که تحت پوشش بیمه اجتماعی بوده‌اند، 1.5درصد از میانگین حقوق ماهانه‌ در طول 10سال آخر کار خود را به‌عنوان حقوق بازنشستگی دریافت خواهند کرد. حداقل حقوق در این کشور 9000پزو، حداقل حقوق بازنشستگی 3821پزو و حداکثر آن 27998پزو برآورد شده ‌است. بازنشستگان نیز مانند نیروهای فعال باید مالیات حقوق خود را پرداخت کنند. تنها افرادی که درآمد سالانه آنها 10800پزو یا کمتر باشد از پرداخت مالیات معاف هستند.

هندوستان



به گفته مؤسسه مرسر، هندوستان، کشوری با متوسط درآمد خانوار 10000روپیه در ماه، به‌عنوان دومین کشور جهان با بدترین شرایط بازنشستگی، قدم‌هایی آرام اما مداوم را در راستای تقویت سیستم بازنشستگی‌اش برمی‌دارد. سن بازنشستگی در این کشور برای کارمندان بخش خصوصی 58 و برای کارمندان دولت 60سال است، درصورتی که 30سال خدمت خود را تکمیل کرده ‌باشند. در هندوستان تنها 12درصد از نیروی کار تحت پوشش برنامه‌های مختلف بازنشستگی هستند که این 12درصد نیز یا کارمندان دولت هستند یا توسط شرکت‌های سازماندهی شده بخش خصوصی یا عمومی به استخدام درآمده‌اند؛شرکت‌هایی که به اجبار تحت نظارت سازمان صندوق دارایی کارمندان قرار دارند. 88درصد دیگر نیروی کار هندوستان در بخش‌های سازماندهی نشده مشغول به کارند. این کشور از سیستم بازنشستگی ملی برخوردار است که افرادی با حقوق ماهانه 15000روپیه یا کمتر امکان عضویت در آن را دارند و ماهانه باید 8.33درصد از حقوق خود را به صندوق این سامانه بریزند، سهم دولت در این صندوق 1.16درصد است تا در نهایت از مبلغ جمع‌آوری شده برای پرداخت حقوق بازنشستگی افراد استفاده کند. مقدار حقوق دریافتی هر فرد بازنشسته تحت برنامه ملی بازنشستگی هندوستان نیز به سن بازنشسته‌شدن و تعداد سال‌های فعالیت فرد بستگی دارد. حقوق بازنشستگی براساس میانگین حقوق ماهانه فرد طی 60‌ماه پیش از بازنشستگی‌اش محاسبه می‌شود. حداکثر حقوق بازنشستگی در هندوستان، به ندرت به 50درصد از میانگین حقوق ماهانه کارمند می‌رسد و حداقل حقوق نیز نمی‌تواند کمتر از هزار روپیه در‌ ماه باشد.

مکزیک



سیستم بازنشستگی این کشور از 3بخش مبتنی بر ارزیابی، سیستم توزیع اجباری و سیستم خصوصی برخوردار است که مورد سوم توسط مقامات محلی و ‌دانشگاه‌های عمومی مورد استفاده قرار می‌گیرد. سن بازنشستگی در این کشور برای مردان و زنان 65سال است که در این مدت باید برای 1250ساعت، درحدود 24سال خدمت کرده باشند. از 6.5درصدی که ماهانه در صندوق بازنشستگی کارمندان ذخیره می‌شود، 1.125درصد سهم کارمند، 5.150درصد سهم کارفرما و 0.225درصد سهم دولت است. حداقل حقوق بازنشستگی ماهانه 2765پزوی مکزیک است. افرادی که سابقه بیمه کاری ندارند و سن آنها 65سال یا بیشتر است نیز می‌توانند ماهانه 580پزو دریافت کنند. این درحالی است که حداقل درآمد خانوار در مکزیک از 14هزار تا 40هزار پزو در نوسان است.

چین



این کشور از سیستم بازنشستگی دولایه‌ای برخوردار است که بخشی از آن بازنشستگی اولیه و بخش دیگر آن مشارکت اجباری کارمندان در طرحی ثانویه است. سن بازنشستگی در این کشور برای مردان 60سال، برای کارگران زن 50سال و ‌برای زنان کارمند 55سال است. بازنشستگی اولیه 20درصد از میانگین درآمد فرد و میانگین درآمد سالانه استانی طی 15سال آخر خدمت است. سیستم ثانویه سیستمی مبتنی بر حساب بازنشستگی استانی یا ملی است که در آن کارمند باید8 درصد از حقوق خود را به صندوق بازنشستگی اختصاص دهد که انباشت این مبالغ در صندوق یا حسابی ملی در زمان بازنشستگی به حقوقی تبدیل می‌شود که متناسب با طول عمر تخمینی فرد و سن بازنشستگی‌اش محاسبه می‌شود. حداقل حقوق بازنشستگی در چین 56 و حداکثر آن 233یوآن برآورد شده ‌است درحالی‌که میانگین درآمد ماهانه چینی‌ها 5هزار یوآن است.

سن بازنشستگی در آرژانتین برای مردان 65 و برای زنان 60‌سال است و افراد این انتخاب را دارند که تا 5سال دیگر نیز به‌کار ادامه دهند که با احتساب آن، سن بازنشستگی به 70سال می‌رسد. افراد زمانی بازنشسته می‌شوند که در سن 65یا 70سالگی، 30سال سابقه بیمه کاری داشته‌ باشند