50 هزار مشهدی، محروم از قطار شهری

طاهره فجرداوودی|  خراسان‌رضوی- خبرنگار:

استفاده از قطار شهری به عنوان یکی از وسایل حمل‌و‌نقل درون‌شهری اولویت بسیاری از شهروندان مشهد است. متاسفانه جامعه معلولان این شهر با جمعیت ۴۹ هزار و ۸۸۲ نفری با مشکلات بسیاری در استفاده از خط یک و ۲ قطار شهری روبه‌رو است.  هرچند مشهد از نظر مناسب‌سازی شهری برای معلولان در یک سال اخیر در مقام نخست کشور قرار گرفته است، اما متاسفانه معلولان مشهدی به دلیل نبود حق دسترسی و مناسب‌سازی نشدن خط 2 از آن محرومند. 

به بهانه ۱۲ آذر، روز جهانی معلولان، دغدغه جمعیت حدود ۵۰ هزار نفری معلولان مشهد را در دسترسی به خط ۲ قطار شهری بررسی کردیم. خطی که 7 ایستگاه آن از طبرسی شمالی تا میدان شریعتی از اواخر سال ۹۵ تاکنون مورد بهره‌برداری قرار گرفته و هنوز برای مناسب‌سازی فضای آن برای معلولان اقدامی انجام نشده است. 


یک حق قانونی 

مدیرعامل انجمن حامیان شهر بدون مانع و عضو ستاد مناسب‌سازی و کمیته فنی مناسب‌سازی استان خراسان رضوی در بررسی و پیگیری حل مشکلات معلولان در استفاده از قطار شهری به همشهری گفت: طبق ماده ۵ آیین‌نامه اجرایی و ماده ۲ قانون حمایت از معلولان مصوب ۱۳۸۴ و ماده ۵ قانون جدید حمایت از معلولان مصوب ۱۳۹۶ اقدام به مناسب‌سازی ناوگان ریلی و آموزش کارکنان برای همیاری عملی و صحیح با مسافران کم‌توان و دارای معلولیت به صراحت پرداخته شده است و طبق این ماده قانونی باید خدمات و مقدمات لازم ویژه معلولان در قطار شهری فراهم باشد. 

«حمید حسینی» در تشریح اقدامات ستاد مناسب‌سازی استان افزود: در سال ۹۵ کمیته فنی مناسب‌سازی استان با حضور مدیرعامل قطار شهری (آقای کیامرز) جلسه‌ای برگزار کرد که در آن جلسه با توجه به این‌که خط ۲ به عنوان پروژه در دست اقدام تعریف می‌شد، مبحث مناسب‌سازی پیش از افتتاح خط ۲ قطار شهری در دستور کار قرار گرفت تا تجربه خط یک که در هنگام افتتاح برای مثال فاقد مسیر ویژه نابینایان و کم‌بینایان و شیب نامناسب رمپ‌ها و سایر مشکلات بود و پس از افتتاح با پیگیری‌های فراوان و دوباره‌کاری تا حدودی مناسب‌سازی شد، تکرار نشود. متاسفانه پس از افتتاح و با توجه به بازدید‌ها و پیگیری‌ها مشخص شد که مصوبه سال ۹۵ کمیته فنی به مرحله اجرا نرسیده است. 


مصوبات کمیته فنی 

مدیرعامل انجمن حامیان شهر بدون مانع در ادامه گفت: احداث سرویس‌های بهداشتی در ایستگاه‌ها، مناسب‌سازی برای کم‌بینایان و نابینایان، رعایت طول عرضی در گیت‌های ورود و خروج برای افراد دارای ویلچر و کالسکه، مجهز بودن ایستگاه‌ها به آسانسور و دسترسی به ورودی ایستگاه‌ها با رمپ‌های دارای شیب مناسب که در طرفین دارای دستگیره برای معلولان باشد از مصوبات جلسه کمیته فنی در سال ۹۵ بود که متاسفانه هیچ‌کدام عملیاتی نشده است.  

حسینی با اشاره به مکاتبات انجام‌شده با مراجع ذی‌صلاح اضافه کرد: با توجه به دغدغه بسیاری از دوستان معلول، پیگیری این امر در دستور کار ستاد استانی مناسب‌سازی (به ریاست استاندار یا معاون عمرانی استاندار یا دبیر اداره کل بهزیستی) و کمیته فنی مناسب‌سازی (زیرمجموعه ستاد استانی مناسب‌سازی) قرار گرفت و مکاتباتی از طریق استانداری و ستاد مناسب‌سازی با قطار شهری شده است که مدیرعامل قطار شهری در ستاد استانی گزارشی ارائه دهد و از طریق ستاد استانی این موضوع پیگیری شود که منتظر ارائه گزارش هستیم. 


خط اصلی، اما بدون امکانات 

مدیرعامل شعبه خراسان رضوی جامعه معلولان ایران در تشریح مشکلات استفاده معلولان از خط ۲ قطار شهری گفت: پس از افتتاح خط ۲ قطارشهری شخصا به عنوان یک معلول که دغدغه معلولان را نیز دارد، اقدام به بررسی خط ۲ به جهت دسترسی برای معلولان کردم که متاسفانه نبود آسانسور در همه ایستگاه‌های افتتاح‌شده، نبود خطوط بساوایی برای نابینایان و کم‌بینایان، نبود گیت مناسب برای عبور معلولان دارای ویلچر، نبود رمپ با شیب مناسب برای معلولان و مشخصا اختلاف سطح سکو با قطار تا حدود ۱۵ سانتیمتر، از جمله مشکلات جدی برای معلولان در خط ۲ قطار شهری است که عملا آن را برای استفاده آنان ناممکن کرده است. 


«محمد ایمانی‌راد» توضیح داد: با این‌که خط ۲ قطار شهری با خط یک بی‌آرتی در منطقه محروم و کم‌برخوردار مشهد هم‌مسیر است که به مرکز شهر تردد دارند، اما متاسفانه هیچ‌یک از این 2 وسیله حمل‌و‌نقل برای معلولان مناسب‌سازی نشده است. 


وعده عملی‌نشده 

«علیزاده» مسئول دبیرخانه مناسب‌سازی سازمان بهزیستی ضمن اشاره به برگزاری جلسات در یک سال و نیم گذشته با مدیرعامل قطار شهری گفت: براساس جلسه‌ای که با مدیرعامل قطار شهری داشتیم قرار شد قبل از افتتاح خط ۲ کمیته فنی ویژه معلولان بازدیدی از خط ۲ داشته باشند تا مشکلات خط یک در خط ۲ قطار شهری وجود نداشته باشد که متاسفانه این قول هم اجرایی نشد. 


«حسن اسدی»، از توان‌یابان موفق مشهدی، با یاد کردن از تجربیات تلخ خود در استفاده از قطار شهری بیان کرد: نبود آسانسور در استفاده از قطار شهری برایم در یک روز خیلی زجرآور شد، زیرا باید از مردم و عابران درخواست می‌کردم که مرا از آن همه پله بالا ببرند. هرچند مردم خیلی با محبت هستند، اما در آن روز در ابتدا که به چند نفر گفتم هر کس به بهانه‌ای از جمله عجله یا داشتن کمردرد از بردن من به بالا امتناع کرد و همین باعث شد حس ضعف بسیاری داشته باشم. نیم‌ساعتی صبر کردم تا حس سرخوردگی در من کاسته شود و دوباره از روی ناچاری از افراد بخواهم تا مرا به بالا ببرند. پله‌های زیاد و سنگینی ویلچر باعث شد کسی که به من کمک می‌کرد پایش سر بخورد. هرچند آن جریان به خیر گذشت اما تجربه دردناکی برای من بود که ناتوانی و عدم توجه را همزمان حس کردم و بسیار به من سخت گذشت. 


در انتظار پاسخ 

طبق اعلام سایت رسمی قطار شهری مشهد، هزینه بهره‌برداری هر ایستگاه در خط ۲ قطار شهری بالغ بر ۶۰ میلیارد تومان است و این سوال مطرح می‌شود که چگونه با وجود مواد قانونی و هزینه اجرایی بالا برای هر ایستگاه، در مرحله طراحی و اجرا به نیازهای معلولان در ابتدای کار توجه نشده و با نبود امکانات ویژه معلولان پروژه افتتاح شده است؟ سوالی که «کیانوش کیامرز»، مدیرعامل قطار شهری مشهد، آن را بی‌پاسخ گذاشت و تماس‌های مکرر برای گفت‌و‌گو با وی به در بسته خورد. 

براساس مشاهدات میدانی همشهری استفاده معلولان از این خط با دشواری‌های بسیاری همراه است و تعداد زیادی از آنها به دلیل شرایط خاصی که دارند هرگز نمی‌توانند از این امکان استفاده کنند. یکی از آنها که ما را در این گزارش میدانی همراهی می‌کرد خواست فقط یک سوال از مسئولان بپرسد: چطور ما را در این پروژه قطار شهری فراموش کردید؟