دولت و مجلس، موافق رفع فیلتر تلگرام هستند

اشکان خسروپور\خبرنگار:

چند روزی است اپلیکیشن‌ها یا پلتفرم‌هایی که سال‌ها قبل فیلتر شده بودند، ‌دوباره در دسترس کاربران قرار گرفته‌اند. تلگرام، ‌تازه‌ترین اپلیکیشن فیلتر شده اما هنوز یک پیام‌رسان ممنوعه است که درباره فیلترشدن یا نشدن آن اختلاف نظرهایی وجود دارد. عبدالصمد خرم‌آبادی، دبیر کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه و معاون دادستان کل کشور از رفع فیلترها ناراضی به‌نظر می‌رسد و می‌گوید: دادستانی کل کشور به مسئولان وزارت ارتباطات اخطار داده چون رفع فیلتر اینستاگرام خلاف موازین قانونی و قضایی بوده است.

وی همچنین در کانال شخصی خود در پیام‌رسان سروش به‌صورت ضمنی با رفع فیلترینگ تلگرام مخالفت و اعلام کرده: «حمایت بی‌قید و شرط دولت از فعالیت بی‌ضابطه پیام‌رسان‌های خارجی و اختصاص بخش عمده‌ای از پهنای باند کشور به آنها علت اصلی تضعیف شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسان‌های بومی است.»  در سوی دیگر، ابوالفضل حسن‌بیگی، نایب‌رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس دهم مخالف فیلترینگ است و به «همشهری» می‌گوید: «حالا که شرایط آرام شده، طبق مصوبه‌ای که در جلسه کمیسیون امنیت ملی مجلس تصویب شده تا روز پنجشنبه فیلترینگ تلگرام رفع می‌شود.» اگر دادستانی با این روند مخالف باشد هم طبق گفته این نماینده مجلس، مانعی برای رفع فیلتر وجود ندارد. او درباره جزئیات سازوکار فیلترینگ و رفع فیلتر با همشهری گفت‌وگو و اعلام کرده امروز رفع فیلترینگ تلگرام صورت می‌گیرد.

 گزارش‌هایی که در چند روز اخیر منتشر شده، نشان می‌دهد که تلگرام به جز ابزار پیام‌رسان، بخش مهمی از کسب‌وکار مردم را در خودش جا داده و فیلترکردن آن بنا به شنیده‌ها، دست‌کم روزی 5میلیارد تومان به کسب‌وکارهای کوچک داخلی ضرر می‌زند. با این حساب، این شبکه اجتماعی فیلتر شد. چه قانون یا سازوکاری موجب این امر شد؟

قانون اساسی ایران، همچون قانون اساسی همه کشورهای جهان که عضو سازمان ملل متحد هم هستند، به قوه قضاییه و نیروهای امنیتی اجازه می‌دهد در هر زمانی بتوانند هر ابزاری که موجب تخریب کشور و ناامنی می‌شود را مسدود کنند. این ابزار، گاهی روزنامه، تلویزیون یا ماهواره است و در جای دیگری ممکن است ابزار جدیدی مثل تلگرام یا اینستاگرام باشد. در مورد جریانات اخیر ما دیدیم که از طریق این شبکه‌ها اطلاعات غلط به جوان‌ها می‌دادند که باعث می‌شد اغتشاشات روزبه‌روز توسعه بیشتری پیدا کند. جان، مال و ناموس مردم در خطر بود. در چنین شرایطی دادستانی کشور اجازه داشت به وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات ابلاغ کند که این ابزار را مسدود کند. پس این کار طبق مقررات بین‌المللی و قانون اساسی ما اتفاق افتاده است.

 با این حساب، طبق گفته شما، ‌رفتار دادستانی در آن زمان درست و بموقع بود اما اکنون شرایط تغییر کرده که می‌توان به رفع فیلتر امیدوار شد؟

در آن روزها تلگرام به‌عنوان بزرگ‌ترین وسیله ارتباطی در دست تروریست‌هایی بود که در عربستان و دیگر کشورها، با حمایت آمریکا و اسرائیل آموزش دیده بودند. در کنار آنها، تعداد زیادی از افراد گروهک منافقین بودند که با آوردن اسلحه و آموزش به‌کار‌گیری سلاح، آماده‌کردن ابزار بزرگ انتحاری و... قصد داشتند در زمان تجمع به جان و مال مردم خسارت وارد کنند. دادستانی با اطلاعی که از نیروهای امنیتی به‌دست آورد، بموقع مطلع شد و حکم به مسدود کردن تلگرام داد. الان البته اوضاع آرام است. این مسائل مربوط به همان روزها بود.  اکنون اما از 40میلیون کاربر ایرانی در تلگرام صحبت می‌کنیم که معیشت و ارتباطشان از این راه بود و ربطی به اغتشاش و آشوب ندارند.  دقیقا همینطور است. کسانی که تجمع کردند و به وضع موجود انتقاد داشتند، مالباختگان مؤسسه‌هایی مثل کاسپین، البرز و شاندیز با بازنشسته‌های نیروهای مسلح بودند. ما می‌دانیم که صندوق بازنشستگی نیروهای مسلح وضع خوبی نداشت و اعتراض آنها نیز بجا بود. همین مردم وقتی فهمیدند گروهی می‌خواهند دست به تخریب بزنند و اوضاع را به آشوب بکشند، راه خودشان را جدا کردند. در روزهای بعد از درگیری‌ها دیدیم که همین مردم برای اعتراض به خیابان‌ها آمدند و گفتند، ما که در سکوت و آرامش اعتراض کردیم، حسابمان از شما که سوءاستفاده کرده‌اید، جداست.

 هم‌اکنون، اینطور که شما درباره توافقات کمیسیون امنیت ملی مجلس می‌گویید، قرار است شبکه اجتماعی تلگرام امروز رفع فیلتر شود. دلیل این تصمیم جدید چیست؟

در جلسه‌ کمیسیون امنیت ملی مجلس که روز سه‌شنبه برگزار شد، پیش‌بینی دوستان این بود که تلگرام می‌تواند از پنجشنبه مجددا کار کند. دلیلش این است که آرامش دوباره به جامعه برگشته و مردم هم متوجه شده‌اند منبع اطلاعاتی که دریافت می‌کردند، اعتباری نداشته و ندارد. در همین گروه‌ها گزارش‌هایی درج می‌شد که فلان مسجد یا بازار آتش گرفته و یک‌ساعت بعد تلویزیون خودمان همانجا را نشان می‌داد که آسیب ندیده است. همین گزارش‌ها باعث شد مردم بفهمند که این شبکه‌ها اعتباری ندارند و ذهن‌شان روشن شد.

 هم‌اکنون اینطور به‌نظر می‌رسد که عبدالصمد خرم‌آبادی، دبیر کارگروه مصادیق مجرمانه چندان با نگاه کمیسیون امنیت ملی مجلس یا دولت در مورد بازکردن تلگرام و رفع فیلتر آن موافق نیست. حتی در مورد رفع فیلتر اینستاگرام هم به مسئولان وزارت ارتباطات خرده گرفته است. اگر دادستانی با این رویکرد جدید مخالف باشد، از نظر قانونی آیا رفع فیلتر تلگرام امکان‌پذیر است؟

 ما مصوباتمان را به شورای‌عالی امنیت ملی می‌دهیم که تمام بخش‌های حساس کشور در آن نمایندگی دارند. وقتی یک مصوبه‌ای از این شورا بگذرد، اجرای آن برای دادستانی هم لازم‌الاجراست. الان تشخیص مجلس و دولت این است که وضعیت آرام شده و رفع فیلتر باید انجام شود. با این حساب، ان‌شاءالله طبق گزارشی که به من در کمیسیون امنیت ملی دادند، رفع فیلتر تلگرام تا روز پنجشنبه در کشور اجرا می‌شود.

 آیا ممکن است این فیلترینگ دوباره برگردد؟

 ما می‌گوییم، تلگرام، اینستاگرام و هر ابزار دیگری باید آزاد باشد و مردم از آن استفاده کنند اما هر وقت دیدیم دشمن می‌خواهد به وحدت ملی و تمامیت ارزی ما تجاوز کند، مسیرهای قانونی درنظر گرفته شده که بنا به آن شورای‌عالی امنیت ملی، دادستانی و... می‌توانند جلوی آن سیستم را بگیرند. تلگرام، مثل تلویزیون یک ابزار است که همه می‌توانند از آن استفاده کنند؛البته تا زمانی که امنیت مملکت به خطر نیفتد.

در این روزها که تلگرام فیلتر شده بود، چند پیام‌رسان ایرانی به کاربران معرفی شدند. تکلیف آنها چه می‌شود؟

الان تشخیص ما این است که فیلترینگ را باید رفع کرد. اما از طرفی، به دولت اجازه داده‌ایم که سرورها را تقویت کند و ما در آینده بتوانیم مثل بعضی از کشورهای دیگر یک سیستم داخلی مثل تلگرام داشته باشیم. با وجود این، ‌الان نمی‌توان مردم را از ابزاری که وجود دارد، محروم کرد. طبیعتا تا زمانی که به ‌خودکفایی نرسیده‌ایم، مردم باید بتوانند از ابزاری که در سطح بین‌المللی وجود دارد، استفاده کنند. بعد که به حد قابل‌قبولی رسیدیم، سیستم‌های داخلی را تقویت کنیم.