برزیل در لبه پرتگاه فاشیسم

محمدامین خرمی/ خبرنگار
پیروزی «ژایر بولسونارو» نامزد حزب راست افراطی سوسیال لیبرال برزیل در انتخابات ریاست‌جمهوری مثل پتکی بر سر چپ‌های آمریکای لاتین فرود آمد. برزیل اکنون دو پاره‌تر از همیشه به صحنه رویارویی چپ‌ها و راست‌ها تبدیل شده است.

2 ماه تا انتقال رسمی قدرت از رئیس‌جمهور کنونی به بولسونارو باقی مانده اما از همین الان رویارویی خیابانی میان مخالفان و موافقان او آغاز شده است. روز شنبه بولسوناروی 63ساله موفق شد در دور دوم انتخابات بر «فرناندو حداد» شهردار پیشین سائوپائولو و نامزد حزب کارگر پیروز شود. از 105میلیون برزیلی که در انتخابات شرکت کردند،  58میلیون نفر رأی خود را به نفع بولسونارو به صندوق‌ ریختند و 47میلیون نفر هم به حداد رأی دادند. این دو گروه بزرگ،  اکنون بالقوه و بالفعل رو‌درروی هم قرار گرفته‌اند. فرناندو حداد اعلام کرده قصد دارد در مقابل بولسونارو بایستد و در این راه حاضر است جانش را هم بدهد. همزمان بسیاری از دیگر چهره‌های مطرح حزب کارگر،  بولسونارو را متهم کرده‌اند که قصد دارد یک حکومت فاشیستی در برزیل تشکیل دهد. آنها اعلام کرده‌اند در برابر او «جنبش مقاومت» تشکیل می‌دهند و دامنه آن را به سراسر برزیل گسترش خواهند داد. از سوی دیگر،  راهپیمایی‌های اعتراضی از دیروز در خیابان‌های برازیلیا،  ریو،  سائوپائولو و دیگر شهرهای برزیل آغاز شده است. مخالفان بولسونارو اعلام کرده‌اند اجازه نمی‌دهند حکومت در برزیل بار دیگر به‌دست «نظامیان مستبد» بیفتد. موافقان گفته‌اند اجازه نمی‌دهند حکومت «سیاسیون فاسد» ادامه پیدا کند.

ژایر بولسونارو اما بارها اعلام کرده است مخالفانش باید از بین زندان و تبعید یکی را انتخاب کنند. او گفته وقت آن رسیده که برزیل از شر «قرمزها» خلاص شود. اشاره بولسونارو به گروه‌های چپ برزیل است که طی 2 دهه گذشته قدرت را در این کشور در دست داشته‌اند. او با وعده برقراری نظم و قانون با استفاده از «مشت آهنین» توانست رأی و نظر مردم برزیل را جلب کند و برای نخستین بار تفکر راست افراطی را در این کشور در موقعیت ممتاز قرار دهد.

بولسونارو پیش از انتخابات گفته بود که بزرگ‌ترین اشتباه دیکتاتورهای برزیل این بود که فعالان چپگرا را به جای کشتن،  شکنجه می‌دادند. شکنجه قرار است یکی از ابزارهای رئیس‌جمهور جدید برزیل در مقابله با فساد باشد. او برای مقابله با بیش از 64هزار فقره قتلی که سالانه در این کشور اتفاق می‌افتد هم قرار است استفاده از سلاح را برای عموم آزاد کند.

بولسونارو که خود سابقا افسر ارتش بوده در همان شب پیروزی در یک گفت‌وگوی تلویزیونی گفت که مسلح کردن مردم به کاهش جرم و جنایت در برزیل منتهی خواهد شد. این در حالی است که طبق گزارش رسانه‌های برزیل،  بیش از 70درصد قتل‌های رخ داده در این کشور با استفاده از اسلحه رخ می‌دهد؛ رسانه‌هایی که او وعده داده به‌زودی به‌خاطر «دروغ‌پراکنی‌» با آنها برخورد خواهد کرد.

بخش مهمی از جامعه برزیل متشکل از زنان،  بومیان و سیاهپوستان از حالا نگران 4سالی هستند که قرار است قدرت و حکومت در دست بولسونارو باشد. او به مواضع توهین‌آمیزش علیه زنان و اقلیت‌های دینی و نژادی در برزیل معروف است و هرگز به‌خاطر این دیدگاه‌هایش عذرخواهی نکرده یا عقب ننشسته‌ است.

 نظامی‌گری بولسونارو تنها به عشق به اسلحه ختم نمی‌شود؛ او اساسا هوادار حکومت نظامیان است. در دوره تبلیغات انتخابات،  او دائما از «روزگار خوب برزیل» در دوران حکومت دیکتاتوری نظامیان بین سال‌های 1964تا 1985 سخن می‌گفت و اکنون که به قدرت رسیده قصد دارد ژنرال‌های ارتش را وارد کابینه کند. از آن دوران به‌عنوان یکی از سیاه‌ترین دوره‌ها در تاریخ سیاسی برزیل نام برده می‌شود. 33سال پس از رهایی برزیل از دیکتاتوری نظامیان،  اکنون نیمی از مردم این کشور در کابوس بازگشت آن دوران به‌سرمی‌برند.