جهان‌نما
سایه فاشیسم بر سر ایتالیا
نظرسنجی‌ها از پیروزی جریان راست افراطی «برادران ایتالیا» به رهبری جورجیا ملونی در انتخابات امروز حکایت دارند
مردم ایتالیا یکشنبه برای تعیین ترکیب پارلمان پای صندوق‌های رأی می‌روند. نتیجه این انتخابات که تکلیف کرسی نخستوزیری و ترکیب کابینه را هم تعیین می‌کند، نه‌تنها برای ایتالیایی‌ها که برای اتحادیه اروپا و پیمان آتلانتیک شمالی(ناتو) نیز از اهمیت زیادی برخوردار است. اگر نتیجه نظرسنجی‌ها درست باشد، برای نخستین‌بار پس از سرنگونی دولت فاشیستی و اقتدارگرای بنیتو موسیلینی، مردم ایتالیا بار دیگر راست‌گراهای محافظه‌کار افراطی را در این کشور به قدرت خواهند رساند. «جورجیا ملونی» از حزب راست‌گرای ضدمهاجرتی «برادران ایتالیا» و بخت اول کسب کرسی نخستوزیری، بارها هرگونه ارتباط با تفکرات فاشیستی را رد کرده اما واقعیت این است که این حزب بسیاری از نمادها و تفکرات گذشته فاشیستی ایتالیا را حفظ کرده و آشکارا از آن حمایت می‌کند؛ تفکراتی که از آن اکنون به‌عنوان «نئوفاشیسم» یاد می‌شود.
جورجیا ملونی با پیروزی احتمالی در انتخابات، نخستین نخست‌وزیر زن ایتالیا خواهد شد. او در انتخابات سال2018 میلادی به زحمت توانسته بود 4درصد رأی به‌دست آورد. اکنون اما انتظار می‌رود که حدود 25درصد آرا را کسب کرده و در کنار دیگر احزاب محافظه‌کار راست‌گرا، اکثریت قاطع پارلمانی را تشکیل دهد. ولفانگ پیکولی، کارشناس سیاسی ایتالیایی، به خبرگزاری رویترز می‌گوید: «نگاه غالب در ایتالیا این است که سیاستمداران از همه طیف‌های سیاسی قدرت را در دست داشته‌اند و کاری از پیش نبرده‌اند؛ اجازه دهید ببینیم جورجیا ملونی چه خواهد کرد.»
جورجیا ملونی در مقام نخستوزیری راه دشواری در پیش خواهد داشت چرا که دولتش با چالش‌های بسیاری روبه‌روست؛ از جهش هزینه‌های انرژی در این کشور گرفته تا بدهی سنگین دولتی، رکود احتمالی اقتصاد و جنگ اوکراین.
ملونی 45ساله وعده داده تا ورود مهاجران به کشورش را متوقف کند و مالیات را کاهش دهد. او جانشین ماریو دراگی خواهد شد؛ سیاستمداری کارکشته و پرنفوذ که به اعتقاد ناظران، پر کردن جای خالی‌اش برای ملونی کم‌تجربه بسیار دشوار خواهد بود.
2ماه پیش بود که جنبش پوپولیستی «۵ستاره» که یکی از شرکای کلیدی دولت ائتلافی دراگی بود اعلام کرد که به حمایت خود از کابینه پایان می‌دهد. دراگی با استعفا از سمت خود خطاب به کابینه گفت: «وحدت ملی که از زمان ایجاد این دولت مشاهده می‌شد دیگر وجود خارجی ندارد. در نتیجه اعتمادی که زیربنای تشکیل این دولت بود حالا از میان رفته است.»
ملونی نیز در آن زمان از پیوستن به دولت ائتلافی به رهبری دراگی خودداری کرده و در مقابل، آتش انتقادهایش از سیاست‌های دولت ازجمله در زمینه مهاجرت و تدابیر دولتی مقابله با همه‌گیری کرونا را تندتر کرد. پیکولی می‌گوید: «ملونی سخنران خوبی است اما واقعیت این است که دولت احتمالی با چالش‌های اقتصادی جدی‌ای روبه‌روست که دستش را برای تحقق وعده‌هایی مثل کاهش مالیات خواهد بست. در ضمن او تجربه کافی ندارد و دوران خوش پیروزی او به سرعت تمام خواهد شد.»
نشریه پولیتیکو با اشاره به انتخابات سرنوشت‌ساز ایتالیا و گسترش عقاید فاشیستی در فضای سیاسی این کشور نوشته: ملونی حزبی را رهبری می‌کند که آرا و عقاید فاشیستی تا بن استخوان در آن نفوذ کرده است. جرایمی وجود دارند که می‌توانند تاریخ‌ساز باشند: قتل وحشیانه چند وقت پیش یک دستفروش نیجریه‌ای در ایتالیا، می‌تواند یکی از این جرایم باشد. مباحث عمومی که پس از قتل آلیکا اوگورچوکو دستفروش نیجریه‌ای در شهر ساحلی سیویتانوا شکاف در جامعه ایتالیا را آشکار کرد. گروهی از ایتالیایی‌ها انگشت اتهام خود را به سوی سیاستمداران جناح راست و لفاظی‌های تحریک‌کننده ضدمهاجرتی آنان گرفتند و نشانه‌های قدرت گرفتن آرا و نظرات فاشیستی را در ایتالیا نگران‌کننده خواندند. اما در مقابل گروهی نیز جناح چپ را متهم کردند که به‌دنبال امتیاز گرفتن سیاسی از یک فاجعه انسانی هستند. به اعتقاد ناظران، این اختلاف از آنجا اهمیت پیدا کرده که نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد راست‌های افراطی با کوبیدن بر طبل بیگانه‌هراسی و سیاست‌های ضدمهاجرتی اکنون پیشتاز بوده و احتمالا بیشترین آرا را در انتخابات یکشنبه به‌دست خواهند آورد. مسئله اینجاست که پیروزی ملونی چرخشی بزرگ در سیاست ایتالیا به‌شمار می‌رود که می‌تواند تهدیدی جدی برای اتحادیه اروپا نیز باشد. منتقدان جورجیا ملونی با هشدار نسبت به بازگشت روزهای سیاه فاشیسم دهه1930، می‌گویند که جامعه جهانی باید نسبت به دیدگاه‌های افراطی او احساس خطر کند.
لورا بولدرینی از منتقدان سرسخت حزب راست افراطی «برادران ایتالیا» به پولیتیکو می‌گوید: «ملونی نماینده حزبی است که هیچ نگاه انتقادی به گذشته فاشیستی خود ندارد و حتی به آن افتخار هم می‌کند. حزب برادران ایتالیا توسط عناصر نفوذی فاشیستی اداره می‌شود؛ حزبی که به وضوح خواستار جامعه‌ای بسته است و در بیشتر امور نگاهی به گذشته دارد. آنها نمی‌خواهند بپذیرند که قرون وسطی به پایان رسیده است.»
تغییر قانون اساسی ایتالیا نیز یکی از جدی‌ترین نگرانی‌های مخالفان راست‌های افراطی است؛ تا جایی که انریکو لتا، رهبر حزب دمکراتیک خلق ایتالیا، هفته گذشته در اقدامی غافلگیرانه ضمن پذیرفتن شکست در انتخابات از رأی‌دهندگان بلاتکلیف خواست برای جلوگیری از کسب پیروزی قاطعانه جریان راست و مقابله با خطر تغییر قانون اساسی به این جریان رأی ندهند. به اعتقاد ناظران سیاسی، حزب برادران ایتالیا با ارائه راه‌حل‌های اغلب دست‌نیافتنی برای حل مشکلات امروز ایتالیا، روی حمایت رای‌دهندگان فقیر و کم‌سوادی که عمیقا دچار مشکلات اقتصادی هستند، حساب ویژه باز کرده است.
