سران عرب
نشانه‌های موافقت سران عرب با تغییر پایتخت فلسطین
واکنش تند مردمی در تمام کشورهای جهان عرب به تصمیم رئیس‌جمهور آمریکا برای به رسمیت شناختن شهر قدس به‌عنوان پایتخت رژیم اسرائیل، تا حد زیادی مانع از اتخاذ مواضع روشن حکومت‌های عربی در قبال این تصمیم شده بود. اکنون و با گذشت 3هفته از آن روز، به‌نظر می‌رسد دولت‌های عربی موافق ترامپ، به‌تدریج شهامت اظهار مواضع واقعی خود را پیدا کرده‌اند. اگرچه پیش از این نیز بسیاری از تحلیلگران و رسانه‌های غیررسمی نزدیک به اخوان‌المسلمین، از همراهی عربستان سعودی و حتی مصر با تصمیم ترامپ سخن گفته بودند. برای مثال روزنامه العرب قطر در نخستین شنبه بعد از آغاز اعتراضات سراسری در کرانه غربی در گزارشی نوشت: اطلاعات موجود نشان می‌دهد طرح تغییر پایتخت تاریخی فلسطین در جریان سفر ترامپ به ریاض مورد توافق واقع شده و ولیعهد سعودی کاملا از این تصمیم آگاه بوده است.
گمانه‌زنی‌ها درباره موافقت برخی حکومت‌های عرب با تصمیم ترامپ البته محدود به گزارش‌های رسانه‌ای نبود و اقداماتی ازجمله عدم‌حضور کشورهای مهم عربی در نشست استانبول (که برای بررسی تصمیم ترامپ به دعوت اردوغان برگزار شد) و یا تغییر ناگهانی مناسبات میان اردن و عربستان نیز نگرانی‌ها نسبت به مواضع سران عرب در بحران قدس را افزایش داده بود. اما نمایندگان کشورهایی نظیر مصر و عربستان طی 3هفته گذشته، پاسخ تمام این تردیدها را با تکیه بر اقدامات دیپلماتیک کشورهایشان در مقابله با تصمیم رئیس‌جمهور آمریکا داده‌اند؛ اقداماتی نظیر طرح پرونده قدس در شورای امنیت توسط مصر، رأی مثبت تمام کشورهای عربی به پیش‌نویس قطعنامه ترکیه و یمن و یا تماس‌های جداگانه ملک سلمان و ژنرال سیسی به ترامپ برای جلوگیری از تغییر هویت تاریخی شهر قدس. برای مثال، ژنرال انور عشقی، افسر بازنشسته ارتش عربستان، در جریان گفت‌وگویی تلویزیونی که به مناظره‌ای تند میان او و عبدالباری عطوان تبدیل شده بود، گفت: به صراحت می‌گویم، هرآنچه در رسانه‌های شما به ریاض نسبت داده می‌شود دروغ است؛ عربستان نه روابط خود را با اسرائیل عادی‌سازی کرده و نه به هیچ عنوان از تصمیم ترامپ درباره قدس حمایت می‌کند.
اما به‌نظر می‌رسد عمر مواضع یکپارچه عربی و اسلامی در قبال قدس نیز تنها 3هفته بود و به‌تدریج نشانه‌های روشنی از همراهی برخی سران عربی با تصمیم ترامپ در رسانه‌های مختلف به چشم می‌خورد. شبکه الجزیره و روزنامه نیویورک تایمز، روز گذشته با انتشار اخباری اختصاصی مدعی شدند مصر و عربستان سعودی گام‌های اولیه برای حمایت از تغییر پایتخت فلسطین از قدس به رام‌الله را برداشته‌اند.
براساس خبری که شبکه الجزیره از طریق منابع ناشناس اردنی به آن دست پیدا کرده، وزرای خارجه مصر و عربستان در جریان نشست 6جانبه اتحادیه عرب در امان، پایتخت اردن، با پیشنهاد این کشور برای برگزاری نشست فوق‌العاده اتحادیه عرب به‌منظور بررسی تبعات تصمیم ترامپ و روش‌های مقابله با آن مخالفت کرده‌اند. گفته می‌شود عربستان در توجیه دلیل مخالفت خود با درخواست اردن اعلام کرده نشست عادی سران عرب‌ماه آینده در ریاض برگزار خواهد شد و از همین رو، نیازی به برگزاری نشست فوق‌العاده برای بررسی مسئله قدس نیست. به فاصله تنها چند ساعت بعد از انتشار این خبر، روزنامه نیویروک تایمز نیز مدعی شد به محتوای مکالمات تلفنی یک افسر اطلاعاتی مصری با مجریان مشهور تلویزیون‌های این کشور دسترسی پیدا کرده که در آن، از چهره‌های رسانه‌ای یادشده می‌خواهد زمینه را برای اقناع افکار عمومی این کشور درباره تغییر پایتخت فلسطین از قدس به رام‌الله، فراهم کنند.
براساس این گزارش، اشرف الخولی، افسر اطلاعاتی مصری خطاب به مجریان تلویزیونی گفته است: ایجاد تنش با اسرائیل در راستای منافع ملی مصر نیست، به جای محکوم کردن تصمیم ترامپ، شما باید مخاطبان خود را برای پذیرش این موضوع ترغیب کنید. فلسطینیان باید به رام‌الله که هم‌اکنون تشکیلات خودگردان فلسطینی در آن مستقر است، راضی باشند. اگرچه تا این لحظه، وزارت فرهنگ و رسانه مصر و همچنین سخنگوی وزارت خارجه عربستان، اخبار نیویورک‌تایمز و الجزیره را تکذیب کرده‌اند، اما به‌نظر می‌رسد فلسطینیان باید خود را برای افزایش فشار از سوی این دو کشور با هدف پذیرش طرح ترامپ آماده کنند. این در حالی است که پیش از این نیز، اخبار متعددی درباره فشار ولیعهد عربستان بر محمود عباس برای همراهی با رئیس‌جمهور آمریکا و پذیرش «توافق قرن» منتشر شده بود.
