«دودکردن / دودنکردن» فیلم منحصربه‌فردی در باب مصرف دخانیات است
سیگارکشیدن یا نکشیدن؟ مسئله این است!
مسعود پویا
آلن رنه در یکی از جالب‌توجه‌ترین فیلم‌های کارنامه‌اش سراغ موضوعی رفته که حساب احتمالات و نقش تقدیر و تصادف و در عین حال ایستادن در برابر وسوسه یا تسلیم‌شدن بر آن را بررسی می‌کند. همان‌طور که از عنوان فیلم برمی‌آید ما با 2اپیزود و به تعبیری فیلم مواجهیم؛ اول سلسله اتفاق‌هایی که بر اثر تسلیم وسوسه سیگارکشیدن پیش می‌آید را می‌بینیم و بعد سراغ خرده‌روایت‌هایی می‌رویم که نتیجه مقاومت برابر وسوسه سیگار است. سلیا تیزدین (سابین آزما) در حالی که مشغول نظافت خانه در باغ است وسوسه می‌شود و سیگاری روشن می‌کند. آنچه در نیمه اول فیلم می‌بینیم حاصل تسلیم‌شدن در برابر این وسوسه است. رنه انواع و اقسام احتمالات را در فیلمش به‌کار می‌گیرد و در یکی از جمع‌وجورترین آثارش می‌کوشد همه چیز را با 2 بازیگر (سابین آزما و پی‌یر آردیتی) پیش ببرد. «دودکردن/دودنکردن» فیلمی است که آشکارا بی‌توجه به قواعد معمول قصه‌گویی در سینما ساخته شده است. مفهوم «فیلم تجربی» که در ایران معمولا با نابلدی و آماتوریسم اشتباه گرفته می‌شود در این ساخته آلن رنه به خوبی متبلور شده است.
تا نیمه فیلم، سلسله حوادثی که در پی دودکردن رخ داده را تماشا کرده‌ایم و در نیمه دوم نوبت دودنکردن است. در فیلم هر موقعیتی می‌تواند جایگزین موقعیتی شود که قبلا آن را دیده‌ایم و از دل این تصادف‌ها و احتمالات و بازی تقدیر و سرنوشت می‌شود دید که سیگار کشیدن یا نکشیدن به‌مثابه وسوسه‌ای به‌ظاهر ساده می‌تواند چه اتفاق‌هایی را در پی داشته باشد.
