سینما
کاناپه به‌سرنوشت خانه‌پدری گرفتار می‌شود؟
پای حرف‌های کیانوش عیاری بعد از انتشار خبر منتفی‌شدن اکران «کاناپه»
فهیمه پناه‌آذر/روزنامه‌نگار
به‌نظر می‌رسد «کاناپه» کیانوش عیاری هم به سرنوشت «خانه پدری» دچار شده و 2 فیلم اخیر عیاری فرصت اکران پیدا نخواهند کرد.
سال95 کیانوش عیاری فیلم «کاناپه» را در حالی مقابل دوربین برد که هنوز حواشی اکران‌نشدن فیلم «خانه پدری» در جریان بود. حساسیت‌ها درباره عیاری و فیلم تا حدی بود که فیلم جدیدش را هم تحت‌الشعاع قرار دهد. این حساسیت زمانی بیشتر شد که عیاری در «کاناپه» برای بازیگران زن از کلاه‌گیس استفاده کرد و همین امر باعث شد اهل فن و غیرفن نظریات خود را اعلام کنند. با اینکه عیاری نسبت به شروط اعلام‌شده برای اکران «خانه پدری» از سوی سازمان سینمایی معترض بود، خبر بسته شدن پرونده اکران کاناپه هم در آن دوران رسید و با گذشت زمان به‌نظر می‌رسد صحبت‌های دوباره ابراهیم داروغه‌زاده، معاون ارزشیابی و نظارت سازمان امور سینمایی، تأکیدی است بر اکران‌نشدن کاناپه، اما داروغه‌زاده می‌گوید: موضوع حجاب در کاناپه مطرح است و تصمیم اکران فیلم فراتر از تصمیم ماست.
کیانوش عیاری در واکنش به منتفی شدن اکران عمومی «کاناپه» به همشهری می‌گوید: «این روزها سخت مشغول فیلمبرداری سریال «87متر» هستیم و از تصمیمات مسئولان در اکران کاناپه بی‌خبرم. اما در چند روز گذشته خبری را در صفحات مجازی دیدم که فکر کردم قدیمی است و بعد دیدم گویا خبر جدید بوده و گفته‌اند کاناپه اکران نمی‌شود.»
کارگردان فیلم سینمایی «بودن یا نبودن» در پاسخ به این سؤال که چرا بعد از خانه پدری که اکران نشد، به تصمیم مسئولان درباره «کاناپه» واکنشی نشان ندادید؟ یادآور شد: «متأسفانه این عدم‌پیگیری هم خوب نیست اما انگار که به این نوع کارها عادت کرده‌ام، از نخستین فیلمی که ساختم تا به امروز، وقتی زمان اکران رسید، مشکلاتی گریبانم را گرفته است. فکر می‌کنم بیشتر از آنکه به من ربط داشته باشد به سیستم سینمایی کشور مرتبط است. دو نیمه سیب، روز باشکوه، آبادانی‌ها، شاخ گاو، بودن یا نبودن، بیدار شو آرزو، خانه پدری و حالا کاناپه، سر هر یک از فیلم‌ها مشکلات و مسائلی را در اکران به‌وجود آورده و 2فیلم اخیرم که برخوردها و تصمیمات به بدترین شکل صورت گرفت. این برخوردها ناراحت‌کننده است که فیلم‌ها توسط افرادی که به‌نظر بر اثر سوءتفاهم، تنگ‌نظری یا تصمیمات سلیقه‌ای است، به بایگانی می‌رود.»
عیاری همچنین توضیح داد: «صحبتی با مسئولان درباره کاناپه در مدت اخیر نداشتم. وقتی هم خبر عدم‌اکران منتشر شد، پیگیری نکردم و وقتی از چیزی اطلاع ندارم به حدس و گمان متوسل می‌شوم. نمی‌دانم مشکلات دیگر هم وجود دارد یا خیر؟ چرا اذیتم می‌کنند. انگار مشکل خودم هستم، اما به‌عنوان فیلمساز در گوشه‌ای نشسته و فعالیتم را انجام می‌دهم.»
این کارگردان در ادامه به اکران «خانه پدری» در سال93 در گروه هنر و تجربه اشاره کرد: «این اکران در گروه هنر و تجربه مانند تبعیدگاهی است که می‌توانی در آن نفس بکشی و آرام بگیری. وقتی خانه پدری در اکران عمومی بی‌نتیجه ماند، به آن پروانه نمایش در گروه هنر و تجربه داده شد و قرار بر این بود در گروه هنر و تجربه اکران شود. «خانه پدری» در 4سالن قرار بود اکران شود که 3سالن اجازه ندادند و تنها در سالن نمایشی که امیرشهاب رضویان مدیر آن بود فیلم در 2روز اکران شد. حالا نمی‌دانم چه بر سر کاناپه می‌آید.»
کارگردان «سفره ایرانی» اضافه کرد: «نمی‌خواهم بدبینانه به این ماجرا نگاه کنم اما گاهی انگار مسئله‌ای پیش آمده که همان مسئله در جایی دیگر خودنمایی می‌کند و بازتابش جای دیگر است. ماجرای من هم شکل ظروف مرتبطه را پیدا کرده است.»
عیاری عنوان می‌کند: «من فیلمسازم و هوش و حواسم روی کارم است. بیشتر از آنکه از نمایش فیلم لذت ببرم از مراحل ساخت فیلم لذت می‌برم و همیشه کارم را ادامه خواهم داد. مسئله عرضه فیلم کمتر از ساخت فیلم نیست اما به عنصر بهره‌گیری از کاری که می‌کنم، زیاد فکر نمی‌کنم. البته این خیلی خوب نیست. هر فیلمسازی فروش بالای فیلم و بازتاب آن را میان مردمی که برایشان فیلم می‌سازد دوست دارد. با این حال وقتی خودم تنها هستم، بیشتر به فکر ساخت فیلم هستم تا موارد دیگر.»
وی سپس به نمایش کاناپه در یک جلسه خصوصی اشاره کرد: «فیلم در یک نمایش برای 60 نفر اکران شد، بعد از تمام شدن فیلم همه‌شان گفتند که درگیر داستان فیلم بودند و به این توجه‌شان جلب نشده بود که بازیگران کلاه‌گیس داشتند؛ یعنی بیشتر، فیلم درگیرشان کرده بود. آن زمان خیلی خوشحال شدم که فیلم توانسته گیرایی لازم را داشته باشد و این نشان می‌دهد کاناپه می‌تواند در سطح گسترده هم نمایش داده شود. در واقع نمایش فیلم یک شبیه‌سازی برای آماده کردن جامعه به جهت مواجهه با اینگونه از فیلم‌هایی است که به زندگی مردم شبیه‌تر است.»
عیاری بعد از ساخت سریال‌های موفق و پربیننده «روزگار قریب» و «هزاران چشم» این روزها سخت مشغول ساخت سریال «87متر» است؛ سریالی که ابتدا «88متر» نام داشت، اما به‌نظر می‌رسد مسئولان رسانه ملی ترجیح داده‌اند یک متر آن را بنا به دلایلی کم کنند! این فیلمساز درباره مراحل ساخت این سریال توضیح داد: «کمی وقفه در کار افتاده اما مشغول تصویربرداری سریال هستیم و ساخت سریال تا چند ماه آینده تمام می‌شود.» به‌گفته عیاری، این سریال درام اجتماعی است که قرار است در 40 قسمت برای شبکه یک ساخته شود و روی آنتن برود.
موضوع حجاب در کاناپه فراتر از تصمیم ماست
ابراهیم داروغه‌زاده، معاون ارزشیابی و نظارت سازمان امور سینمایی درباره منتفی بودن اکران «کاناپه» به همشهری گفت: «قبل از اینکه من به معاونت ارزشیابی بیایم، پرونده کاناپه بسته شده بود؛ چراکه موضوع حجاب در این فیلم مطرح شده بود. شورای پروانه نمایش هم برای فیلم پروانه نمایش صادر نکرد. اما در دوران مدیریت من کسی پیگیر اکران کاناپه نشد چون همانطور که گفتم، قبل از من موضوع اکران آن منتفی شده بود.»
داروغه‌زاده در پاسخ به این سؤال که در سریال «سربداران» افسانه بایگان نیز کلاه‌گیس داشت و نقش ترکان خاتون را بازی می‌کرد اما سریال با صحبت‌هایی که صورت گرفت از تلویزیون پخش شد، آیا می‌توان برای کاناپه نیز مذاکراتی انجام داد؟ عنوان کرد: «همانطور که گفتم موضوع فراتر از این حرف‌هاست؛ موضوعی است که باید با مراجع عظام درباره‌اش صحبت کرد و نظر مساعد ایشان را جویا شد. با این حال پیگیر اکران فیلم خواهیم بود.»
معاون ارزشیابی و نظارت سازمان امور سینمایی، از اکران «خانه پدری» در گروه هنر و تجربه خبر داد و یادآور شد: «پروانه نمایش فیلم خانه پدری در گروه هنر و تجربه بار دیگر صادر شده و پیگیر مقدمات کار هستیم. اما درباره کاناپه همانطور که گفتم چون بحث حجاب مطرح است، ما نمی‌توانیم به‌تنهایی تصمیم بگیریم.»
