درباره زندان‌ها و زندانیان

مهراب رجبی|  مشاور استاندار و رئیس بنیاد البرزشناسی:


یکی از دغدغه‌‏های مردم البرز انتقال زندان‏ها به خارج از شهر است. وجود 2 زندان اصلی کشور در البرز با انبوه مشکلاتی که دارد، برای استان مشکل‌ساز شده است و به این استان باید در این زمینه کمک شود. از 4 زندان واقع در کرج یکی در قلب این شهر واقع شده که برای مردم تداعی‌گر ارتکاب به جرم است و از نظر روانی آثار خوبی ندارد. وجود زندان قزل‌‌حصار نیز منجر به ایجاد شهرک‌هایی در اطراف آن شده که اغلب ساکنان آنها خانواده‌های زندانیان هستند. 4 زندان کرج میزبان زندانیانی از دیگر استان‌های کشور است.

 شهر کرج در سال‌های اخیر به دلیل مجاورت با پایتخت، مهاجران زیادی را پذیرفته است تا جایی که  گفته می‌شود جمعیت این استان به  ۳‌ میلیون نفر رسیده است. این روند در کنار حضور زندانیان و اعضای خانواده آنان که به علت نبود امکان تردد از استان‌های دور، به این استان مهاجرت کرده و در اطراف زندان‌ها سکونتگاه‌های غیررسمی تشکیل داده‌اند، باعث افزایش جمعیت مهاجران البرز و کرج شده است. ۸۰ درصد زندانیان این زندان‌ها البرزی نیستند و از سایر استان‌ها مهمان البرز شده‌اند. زندانیان محکوم به حبس ابد از استان‌های دیگر به زندان‌های این استان اعزام می‌شوند که به افزایش آسیب‌های اجتماعی در استان البرز منجر می‏شود، پدیده کودکان کار خیابانی، از این دست است. البرز ۳/۰ درصد کل مساحت کشور را تشکیل می‌دهد، در حالی که ۳ درصد جمعیت کشور را در خود جای داده و دارای تراکم بالای جمعیت است. این استان پس از تهران رتبه دوم تراکم جمعیت در کشور را دارد. 

 بر اساس مصوبۀ سال‏ها پیشِ هیات دولت، همه زندان‌ها و پادگان‌ها باید از داخل شهرها بیرون بروند. جای سوال دارد که چرا هنوز اجرا نشده است. به لحاظ اجتماعی و امنیتی، زندان‌ها نباید در محیط شهری باشند چراکه این موضوع باعث آثار مخربی بر دیگر شهروندان می‌شوند. در گذشته این زندان‌ها خارج از محدوده شهر کرج قرار داشتند، اما به ‌دلیل رشد بی‌رویه این شهر در سال‌های اخیر و شهرک‌سازی اطراف آن امروز در وسط شهر قرار دارند. تاثیر متقابل انسان بر محیط زندگی اثبات شده است و نمی‌توان آن را انکار کرد؛ بنابراین وجود زندان در مرکز شهر بر زندگی دیگران تاثیر می‌گذارد. تردد خانواده زندانیان در محل استقرار زندان از نظر ترافیک شهری مشکل ایجاد می‌کند و از نظر روانی نیز بر دیگران اثر منفی می‌گذارد و منطقه را جرم‌خیز می‌کند؛ بنابراین لازم است برای رفع این مشکل تمهیدی اندیشیده شود. 

 با وجود اینکه برخی می‌گویند زندان‏ها را از البرز خارج کنید، به نظر من نباید خارج شود؛ چون به استان همسایه منتقل می‌شود و آثاری که در آنجا بر جا می‌گذارد تفاوت چندانی با حالت فعلی ندارد. وقتی گفته می‏شود البرز قلب ایران است، به این معناست که باقی اعضای این پیکر را نیز باید دوست داشت. از آن گذشته میلیاردها تومان صرف ساخت این زندان‌ها شده است. مسئولان البرزی به جای اینکه به فکر خارج کردن زندانیان باشند، باید به فکر کاهش جرم باشند. این روش معقولانه‌تر از خارج کردن زندان‌ها از البرز است.