کمبودآب،‌مشکل توسعه قزوین

باران پورکاظم|  قزوین- خبرنگار:


قزوین با داشتن کمتر از یک درصد خاک کشور نزدیک به 5 درصد محصولات کشاورزی  ایران را تولید می‌کند که این موضوع علاوه بر یک فرصت طلایی برای پیشبرد اقتصادی استان، یکی از بزرگ‌ترین چالش های پیش روی استان است. چرا که قزوین 75درصد آب مورد نیاز خود را از منابع زیرزمینی تامین می کند و بیش از 90درصد این آب در بخش کشاورزی مصرف می‌شود، که به آن معناست که  وجود تنش‌های آبی موجود و هزینه‌های زیاد این بخش، برای آن‌که بخش کشاورزی در قزوین همچنان به‌عنوان یک فرصت برای توسعه استان شناخته شود راهی جز تداوم حیات دشت با حفظ سفرهای آب زیر زمینی نخواهد داشت.

موضوعی که کم‌ توجهی به آن به‌ طور حتم  در محدوده  جغرافیای قزوین نمی ماند و در صورت ادامه این روند علاوه بر مهاجرت ناخواسته افراد کانونی از ریزگردها را به بخش مرکزی ایران روانه خواهد کرد. مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان قزوین میزان مصرف سالانه آب در بخش کشاورزی دشت قزوین را یک میلیارد و 540 میلیون مترمکعب عنوان کرد و افزود: باید مصرف به 880 میلیون مترمکعب برسد تا از بحران جلوگیری شود. «حمید پویا»از وجود ۲۹۰۰ حلقه چاه غیرمجاز در استان خبر داد که با ادامه روند مسدود سازی آن‌ها و کنترل مصرف و نصب کنتور نزدیک به 370میلیون مترمکعب در سفره های زیر زمینی ذخیره شده که با توجه به کسری آب سالانه ۶۰۰ میلیون مترمکعبی دشت باید با ادامه این روند مانع از افت 90سانتی‌متری سفره شویم. وی گفت: فرونشست زمین، پیشروی آب‌شور و بیابانی شدن، از پیامدهای این مساله است، هرچند میزان افت سالانه منابع آب زیرزمینی هم از 5/1 متر با اقدامات انجام‌شده به۹۰ سانتی‌متر رسیده اما نگرانی همچنان باقی است. 

پویا گفت: با اعمال مدیریت منابع آبی و بستن چاه‌های غیر مجاز و کنترل برداشت چاه‌های مجاز توانستیم  ۷۷ سانتی‌متر از میزان افت منابع زمینی را کاهش دهیم. وی عنوان کرد: ارائه الگوی کشت و اصلاح روش‌های کاشت و نیز توسعه آبیاری مدرن از راهکارهای مقابله با کاهش افت آب‌های زیرزمینی است که باید با جدیت بیشتری از سوی جهاد کشاورزی اجرایی شود. وی گفت:اصرار بر 2 دوره کشت بهاره و پاییزه برای حفظ راندمان تولید استان، کشت صیفی‌ها در مناطق بحرانی و تغییر ندادن الگوی کشت به سمت محصولات مناسب تر و توسعه نیافتن کشت گلخانه ای از عوامل تاثیر گذار بر میزان هدررفت آب کشاورزی در دشت قزوین است.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای قزوین اظهارکرد: در استان قزوین تاکنون ۱۷۰۰ حلقه چاه غیر مجاز فرم ۵ شناسایی شده و ۱۱۸۸ حلقه نیز چاه فرم یک داریم که برای برنامه ریزی منابع آبی باید ساماندهی چاه‌ها با جدیت دنبال شود.


مسدود شدن بیش از 1600حلقه چاه غیرمجاز
 
پویا افزود: ازمجموع چاه‌های غیرمجاز تاکنون ۱۶۰۰ حلقه چاه غیرمجاز مسدود شده و برای مابقی نیز امسال برنامه ریزی دقیقی داریم تا تکلیف این چاه‌ها مشخص شود. وی اضافه کرد: درسراسر استان ۲۶۰۰ حلقه چاه مجاز داریم که با نصب کنتورهای هوشمند در مسیر آن‌ها باید مصرف آب را مدیریت کنیم که تاکنون ۱۶۰۰ کنتور هوشمند در این چاه‌ها نصب شده است. وی اضافه کرد: با اقدامات انجام شده در چاه‌های فرم یک حدود  270میلیون مترمکعب صرفه جویی صورت گرفته است. 

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای قزوین مهم‌ترین عامل اجرای صحیح  قانون در موضوع انسداد چاه های غیر مجاز را همکاری خوب دستگاه قضایی استان ، نیروی انتظامی و مجموعه مدیریتی استان برشمرد واظهار کرد: با کمک دستگاه قضایی و نیروی انتظامی تاکنون هزار و 770 حلقه چاه غیرمجاز بسته‌شده است. پویا اظهار امیدواری کرد: با تداوم انسداد چاه‌های غیرمجاز و کنترل مصرف چاه‌های مجاز، اجرای طرح الگوی کشت، توسعه آبیاری مدرن و انتقال کشاورزی از فضای باز به سمت مکان‌های سربسته (گلخانه) در کنار تسریع در اجرای طرح بزرگ انتقال آب آشامیدنی از سد طالقان به ۱۴ شهر و ۲۰۰ روستای استان تنش آبی در دشت تا حد زیادی مرتفع شود.


مرحله آبگیری سد نهب در انتظار اعتبار 

مدیرعامل شرکت آب منطقه ای قزوین  درباره آخرین اخبار آبگیری سد نهب گفت: برای اتمام پروژه و آغاز عملیات آبگیری  این سد نیازمند 120میلیارد تومان اعتبار هستیم که متاسفانه هنوز نتوانسته‌ایم اعتبار  مورد نیاز برای اتمام این پروژه را تامین کنیم و هر روز با طولانی‌تر شدن روند کار هزینه های اضافه بر پروژه تحمیل می شود.

«حمید پویا» ساخت این سد را کار مفیدی برای ذخیره و مدیریت مصرف آب دانست و افزود: عملیات ساخت این پروژه از سال 89 در شهرستان تاکستان آغاز شده است. این مسئول اظهار کرد هدف  از اجرای فاز نخست این طرح انتقال آب ذخیره شده در مخزن سد برای بهبود اراضی کشاورزی به میزان 8 هزار و 300 هکتار در ناحیه یک پایاب است. پویا ادامه داد: سد نهب از نوع خاکی با هسته رسی، با ارتفاع متوسط 5/48 متر از پی و حجم مخزن 120 میلیون متر مکعب است و طول تاج آن نیز 2 هزار و 156 متر، به عنوان بزرگ‌ترین سد استان و از جمله معدود سدهای کشور با طول تاج طولانی به شمار می رود. مدیرعامل شرکت آب منطقه ای قزوین گفت: این سد با هدف ذخیره سازی و تنظیم آب برای اراضی کشاورزی به میزان 37 هزار هکتار، تغذیه مصنوعی دشت قزوین، مدیریت منابع آب، بالا بردن قدرت بهره وری کشاورزان، جلوگیری از جریان های نابه‌هنگام و سیلابی رودخانه خررود و کاهش برداشت از منابع آب‌های زیرزمینی، در حال احداث است.