جولان متکدیان در اتوبوس‌های شهر

سارا گلابگیریان| یزد- خبرنگار:

اتوبوس به ایستگاه می‎رسد و طبق معمول، راننده فقط در جلو را باز می‌کند تا مسافران یکی‌یکی بلیت‌های خود را بپردازند و سپس سوار شوند. مسافران یکی‌یکی وارد اتوبوس می‌شوند. در همین حین، پیرمردی خمیده با کوله‌باری از جنس چادرشب از اتوبوس بالا می‎آید و با این‎که صندلی جوانی را به احترام سن و سالش هدیه می‎گیرد چند دقیقه بعد از جا بلند می‎شود و از میان جمعیت مسیر عقب اتوبوس را در پیش می‎‎گیرد. 

پیرمرد با چشمان سبزرنگ و پوست روشن ولی چروکیده، بلندبلند ناله می‌کند و می‌گوید: «به من کمک کنید.» در عین حال گاهی در میان خواسته‌هایش سر دعوا با مسافران می‌گیرد، ولی آن‌قدر گرم کار و ناله کردن است که حتی متوجه نمی‎شود که به قسمت انتهایی اتوبوس و میان جمعت بانوان رسیده است. اتوبوس چند ایستگاه بعد در حالی متوقف می‎شود که پیرمرد که حالا اسکناس‌های رنگارنگی را از مردم گرفته، از پله‌های اتوبوس پایین می‌رود و راننده اتوبوس هم مانند دیگر مردم بخشنده یزد، کرایه‎ای از او طلب نمی‎کند. کنجکاوانه از اتوبوس پیاده می‎شوم و پیرمرد را دنبال می‎‎کنم، ولی در تقاطع یکی از خیابان‌های مرکز شهر، دوباره مسافر اولین اتوبوسی می‎شود که از راه می‎‎رسد.

اتوبوس متوقف می‎شود و او از پله‌های آن بالا می‎‎رود و طبق روال، آن‌قدر به مرحمت راننده امیدوار است که بلیتی هم نمی‎پردازد. با دقت تعداد اندک مسافران را برانداز می‌کند، کلاه سرش را کمی‌جابه‌جا می‎کند و دوباره ناله گدایی سر می‎دهد. نوبت به من می‎رسد و من در دوراهی مانده‎ام که گداپروری کار درستی است یا به احترام سنش باید به او کمک کنم.
  اتوبوس به تقاطع بعدی می‎‎رسد و من زودتر از توقف اتوبوس، فرصت را غنیمت می‌شمرم و به سمت راننده می‏‏روم و با لبخند می‎پرسم: «آیا قانونی برای پیاده کردن متکدیانی که در اتوبوش تکدیگری می‎‎کنند وجود ندارد؟» 

راننده که کمی‌ بهت‌زده شده است، پاسخ می‌دهد: «او یک شهروند است و قانوناً نمی‎توانم او را پیاده کنم.»   به نظر می‌رسد متکدیان دریافته‌اند که کدام خطوط اتوبوسرانی شهر برای تکدیگری مناسب‌تر است. آنها بیشتر در مرکز شهر، در مسیرهای اصلی و در مسیر دانشگاه‌ها حضور دارند و با توجه به سوار شدن رایگان به اتوبوس‌ها، خطوط را به صورت رفت و برگشتی طی می‌کنند تا با دست پر برگردند. آنها به رافت و مهربانی یزدی‌ها واقفند و می‌دانند کمتر شهروند یزدی است که دست متکدیان را برای کمک کوتاه کند و از همین رو درآمد خوبی کسب می‌کنند.


ایجاد بستر تکدیگری با کمک‌های شهروندان 

مدیر اداره پیشگیری و رفع تخلفات شهری شهرداری یزد با اشاره به نقش مردم برای جلوگیری از گداپروری در شهر می‌گوید: نحوه صدقه شهروندان یزدی به متکدیان باعث ایجاد بستری برای افزایش حضور متکدیان شده است، به طوری که در بسیاری از شهرهای کشور معروف است که مردم یزد به متکدیان خوب کمک می‌کنند. «امرالله سیف‌الدینی» ادامه می‌دهد: شهروندان یزدی باید به این موضوع واقف شوند که هر نوع صدقه دادن پاسخ معنوی ندارد. از این رو امامان جمعه و جماعت باید مردم را توجیه کنند که هر نوع صدقه دادن پس‌انداز اخروی ندارد. وی با تاکید بر این‌که متکدیان از مهربانی شهروندان یزدی سوءاستفاده می‌کنند می‌افزاید: تکدیگری با 2 عامل کمک‌دهنده و کمک‌گیرنده ارتباط دارد و هر گاه نقش هر کدام کمرنگ شوند، تکدیگری نیز کمرنگ‌تر خواهد شد. این مسئول با بیان این‌که کمک‌ با متکدیان با نیات خاص انجام می‌شود اظهار می‌کند: این کمک با هر نیتی که باشد بستری برای افزایش تعداد متکدیان در یزد است.


 یزدی نبودن متکدیان شهر

مدیر اداره پیشگیری و رفع تخلفات شهری شهرداری یزد با اشاره به این‌که متکدیان یزد اصلا یزدی نیستند می‌گوید: این متکدیان از شهرهای دیگر وارد می‌شوند، چراکه یزد را بستر مناسبی برای تکدیگری می‌دانند و حتی بسیاری از آنها اتباع بیگانه هستند و در شهر متکدی یزدی نداریم. وی می‌افزاید: تا زمانی که کمک‌های مردمی ‌به این صورت و با این شدت وجود دارد، شهر یزد پذیرای خیل عظیم متکدیان خواهد بود. سیف‌الدینی تاکید می‌کند: شهرداری یزد مسئول جمع‌آوری متکدیان و تحویل آنها به دستگاه‌های همکار برای ساماندهی است و صرفا وظیفه جمع‌آوری و تامین محل را دارد و موظف‌ترین دستگاه‌های مسئول برای ساماندهی متکدیان اداره بهزیستی، دادگستری، نیروی انتظامی ‌و کمیته امداد امام خمینی (ره) هستند. وی با بیان این‌که ساماندهی متکدیان در همه شهرهای کشور با مشکل مواجه است بیان می‌کند: ساماندهی تنها به جمع‌آوری از سوی شهرداری‌ها محدود شده است و حتی شهرداری‌ها هزینه نگهداری متکدیان جمع‌آوری‌شده در مراکز بهزیستی را نیز پرداخت می‌کنند.


نقش دستگاه‌های مسئول در ساماندهی متکدیان

مدیر اداره پیشگیری و رفع تخلفات شهری شهرداری یزد اظهار می‌کند: نقش نیروی انتظامی ‌برای ساماندهی حضور متدکیان در شهر باید پررنگ‌تر شود. چطور ممکن است افرادی در شهر ما پرسه بزنند که کارت اقامت و تردد ندارند و فرزندان این خانواده‌ها عمدتا در شهر به تکدیگری مشغول هستند؟ وی از شهروندان یزدی می‌خواهد که به متکدیان کمک نکنند، چراکه این کمک باعث تشویق متکدی می‌شود و مردم باید بدانند که کمک‌های مالی باید هدف‌دار شود و به کمک مستقیم اکتفا نکنند. سیف‌الدینی ادامه می‌دهد: مردم می‌توانند حضور متکدیان در شهر را به صورت شبانه‌روزی به مرکز پیام شهرداری به شماره 37250020 اعلام کنند تا ماموران شهرداری برای جمع‌آوری این افراد اقدام کنند.


حساب‌های میلیونی متکدیان 

 مدیر اداره پیشگیری و رفع تخلفات شهری شهرداری یزد درباره بازگشت متکدیان به شهر چند روز بعد از دستگیری اظهار می‌کند: این گونه نیست که همه متکدیان چند روز پس از دستگیری به شهر بازگردند و تنها 2 تا 3 درصد از متکدیانی که جمع‌آوری می‌شوند دوباره به شهر ورود می‌کنند، اما وفور متکدی این تصور را در بین شهروندان ایجاد کرده است. وی درباره حساب‌های میلیونی متکدیانی که در یزد حضور دارند نیز اظهار می‌کند: حساب‌های میلیونی بیشتر متعلق به متکدیان بزرگسال ایرانی غیریزدی است و شهرداری نمی‌تواند به حساب این افراد ورود کند. دستگاه‌های متعددی در این مسیر نقش دارند و باید راهکاری بیندیشند که این وضعیت بهبود یابد.  


ممنوعیت ورود متکدیان به اتوبوس‌ها

مدیرعامل سازمان حمل و نقل بار و مسافر شهرداری یزد با اشاره به این‌که ورود متکدیان به اتوبوس‌های شهری ممنوع است اظهار می‌کند: رانندگان موظف هستند از ورود متکدیان به داخل اتوبوس‌ها و تکدیگری جلوگیری کنند.
«محمدرضا شفیعی» با تاکید بر این‌که تکدیگری در اتوبوس‌های شهر یزد امری فراگیر نیست ادامه می‌دهد: البته بخشی از متکدیان در قالب دستفروش وارد ناوگان می‌شوند که ابزار قانونی برای برخورد با آنها وجود ندارد.
وی می‌افزاید: این افراد به صورت مسافر برای دستفروشی وارد اتوبوس می‌شوند و برخورد رانندگان با این افراد نیز مانند سایر مسافران است.