صنعت چاپ و دستاوردهایش

امیرجلال‌الدین مظلومی/ روزنامه‌نگار
بی‌تردید صنعت چاپ که از دستاوردهای بزرگ بشر بود توانست با انتقال دانسته‌ها طرحی نو در پیشرفت جوامع انسانی دراندازد و سطح سواد عمومی را بالا ببرد. شاید بی‌انصافی باشد اگر کتاب و جراید را تنها محصولات صنعت چاپ بدانیم. انسان پیش از دستیابی به این صنعت مطالعه را به‌عنوان یک رفتار ناگزیر، روزمره و تقریبا در همه‌جا امکان‌پذیر نمی‌شناخت. درواقع این صنعت، بشر کتابخوان را به تاریخ پیوند زد و نوعی ارتباط فکری بین مکان‌ها و زمان‌ها را ممکن ساخت. بنابراین فرض اینکه در آینده تکنولوژی‌های ارتباطی بخش بزرگی از قلمروی صنعت چاپ را به خود اختصاص دهد نیز از اهمیت این اختراع و نقش تاریخی آن نمی‌کاهد. اما بررسی وضعیت این صنعت در روزگار ما، کاستی‌ها و نیازهای آن و بایدها و نبایدهایش مقوله‌ای است که پرداختن به آن مجالی درخور و حوصله‌ای فراخ می‌خواهد.

با این حال باید در نظر داشت که بسیاری از اقدامات پیشگیرانه، فعالیت‌های آموزشی و اطلاع‌رسانی‌ها نیازمند فرایند چاپ است. همچنین برای جامعه ما که صاحبنظران از کاهش نرخ مطالعه در آن بیمناکند، تکنولوژی‌هایی که محصولات فرهنگی چاپ شده را ارزان و فراوان تولید کند، نیازی اساسی محسوب می‌شود.

از این رو جا دارد با رصد مشکلات این بخش درپی چاره‌جویی بود و به فعالان چاپ به‌عنوان عناصر فرهنگی جامعه یاری رساند.

از یاد نبریم که با اختراع دستگاه چاپ در اروپا کتاب ابن‌سینا جزو نخستین کتاب‌هایی بود که با این شیوه منتشر شد. شاید این یادآوری برای اشاره به نقش این صنعت در معرفی فرهنگ و تمدن ایران خالی از فایده نباشد.