خیز جدید برای حمایت انحصاری از پیامرسانهای داخلی
قانونی‌شدن حمایت از شبکه‌های اجتماعی داخلی در کمیته فضای مجازی مجلس به بحث گذاشته می‌شود؛ پشتیبانی‌هایی که برای پیام‌رسان‌ها رانت و انحصار به همراه خواهد داشت
باز هم پیام‌رسان‌ها و شبکه‌های اجتماعی داخلی قرار است در مرکز توجه قرار بگیرند و احتمالا حمایت‌هایی از آنها صورت بگیرد. این‌بار اگر همه‌چیز طبق روالی که پیش‌بینی می‌شود جلو برود، فرایند حمایت به‌صورت قانونی پیش می‌رود و همه پیامرسانهای داخلی می‌توانند طبق یک روال قانونی پشتیبانی ویژه دریافت کنند. امروز قرار است جلسه‌ای در کمیسیون فرهنگی مجلس و در کمیته‌ای که منحصرا به مسائل فضای مجازی می‌پردازد، تشکیل شود. به جز نماینده‌های عضو کمیته فضای مجازی مجلس، احتمالا طبق یک روال معمول نماینده‌هایی از صدا و سیما، وزارت ارشاد و ارتباطات نیز حضور خواهند داشت تا درباره پیش‌نویس طرح ساماندهی پیامرسانهای اجتماعی بحث کنند. این طرح درصورت رفع نواقص، به صحن علنی مجلس برده می‌شود تا 4ماه پس از اجرای فیلترینگ تلگرام - طرحی که برخی از مسئولان و حتی اعضای کمیسیون فرهنگی مجلس به شکست آن اذعان دارند- ساماندهی پیام‌رسان‌ها حالت قانونی به‌خودش بگیرد.
انحصار شکسته نشد
از زمستان سال گذشته که زمزمه‌های فیلترینگ تلگرام مطرح شد، موافقان این رویکرد، مشکلات امنیتی پیش‌آمده برای کشور در آن دوران یا پخش محتوای مستهجن در بعضی کانال‌ها را به‌عنوان پشتوانه نظرات‌شان مطرح می‌کردند. در بهار امسال اما گفته شد، یکه‌تاز و بی‌رقیب‌بودن تلگرام باعث شده تا این شبکه هر محتوای دلخواهی را پخش کند. در نتیجه باید از پیامرسانهای داخلی که فضای قابل‌کنترلی دارند، حمایت شود تا محتوای درست در فضای وب پخش شود. موافقان شکستن انحصار تلگرام البته لزوما موافق فیلترینگ نبودند. آنها می‌گفتند همانقدر که انحصار تلگرام باید از بین برود، درنظر گرفتن انحصار و رانت نیز برای پیامرسانهای داخلی نباید وجود داشته باشد. اما در نهایت تلگرام فیلتر شد و حمایت‌های مفصلی نیز از چند پیام‌رسان داخلی صورت گرفت که چندان با رویکرد شکستن انحصار متناسب به‌نظر نمی‌رسید. فردا اما پیش‌نویس طرحی قرار است مورد بررسی قرار بگیرد که اگر به نتیجه برسد، آنطور که برخی از اعضای کمیسیون فرهنگی مجلس به همشهری گفته‌اند، حمایت از پیامرسانهای داخلی را قانونی و احتمالا همیشگی خواهد کرد.
حمایت با قوانین چند‌ماده‌ای و دو‌فوریتی
تا به حال برای تقویت پیامرسانهای داخلی و البته امن‌کردن‌شان چند طرح به مجلس ارائه شده است. احمد سالک، نماینده مجلس و عضو شورای فرهنگی مجلس درباره طرح‌هایی که برای تقویت پیامرسانهای داخلی نوشته شده، به همشهری می‌گوید: «پیش‌تر یک طرح دو‌فوریتی برای تقویت پیامرسانهای داخلی و جلوگیری از نفوذ به حریم خصوصی اشخاص - که مورد تأکید مقام معظم رهبری بود- داشته‌ایم و امیدواریم که این طرح به‌زودی در مجلس شورای اسلامی ارائه شود. به جز این، یک طرح 8ماده‌ای نیز ارائه کرده‌ایم که تمام دستگاه‌ها و زیرمجموعه‌های مربوطه روی آن کار کرده‌اند. این طرح مقرراتی در رابطه با فضای مجازی و پیام‌رسان‌ها درنظر می‌گیرد تا بخش فرهنگی آنها تقویت شود.»
وی درباره اینکه در جلسه فردا درباره چه مواردی بیشتر بحث می‌شود، می‌گوید: «احتمالا درباره همین مباحث فرهنگی در حوزه پیام‌رسان‌ها بیشتر بحث کنیم. باید یک‌سری ضوابط را جمع‌بندی کنیم تا ببینیم چه کمک‌هایی نیاز است و چه‌کار باید بکنیم. ان‌شاءالله که می‌توانیم پیام‌رسان‌ها را تقویت کنیم.»
وی با اشاره به اینکه جلسه فردا صرفا به موضوع پیامرسانهای داخلی می‌پردازد و به تلگرام یا توییتر کاری ندارد، گفت: «فعلا داخلی‌ها مهم‌تر هستند، بعد به خارجی‌ها می‌رسیم. به‌نظرم من تلگرام باید بسته بماند و بعید است تغییری داشته باشد. به‌هرحال بعدا کارشناسان باید از دستگاه‌های مختلف بیایند و بررسی کنند تا ببینیم چه می‌شود.»
باید حتماً درباره تلگرام حرف بزنیم
بحث فیلترینگ تلگرام که زمانی برای شکستن انحصار این پیام‌رسان طرح‌ریزی شده بود، این‌روزها ناموفق به‌نظر می‌رسد. پیش‌تر مسئولان زیادی در کشور از شکست فیلترینگ گفته بودند، این‌بار نیز پروانه سلحشوری، نماینده مجلس و عضو کمیسیون فرهنگی در آستانه نشست بررسی پیش‌نویس این طرح حمایتی به همشهری می‌گوید: «من اگر در جلسه حضور داشته باشم، حتما این را مطرح می‌کنم که آیا فیلتر‌کردن فایده‌ای داشته است؟ بستن شبکه‌ها و پیامرسانهای اینچنینی چه تأثیری گذاشته؟ این فیلترینگ باعث شد فیلترشکن‌ها بیشتر در دسترس قرار بگیرند اما تعداد مخاطبان این شبکه‌ها کماکان تغییری نداشته است. تنها کاری که کردیم، بستن راه ارتباط شبکه‌های مذهبی و آموزشی یا از کار انداختن کسب‌وکارهایی بود که در این فضا فعال بودند و برای آنها مشکل ایجاد کردیم.»
او هرچند عضو کمیته فضای مجازی مجلس نیست اما احتمال می‌دهد که موضوع صحبت صرفا پیرامون پیامرسانهای داخلی باشد و تلگرام یا بقیه پیامرسانهای خارجی که بسیار هم پرمخاطب هستند، کنار گذاشته شود. او به این نگاه انتقاد دارد و می‌گوید: «این رویکرد چندان درست به‌نظر نمی‌رسد چون اگر جایی بحث پیام‌رسان‌ها مطرح می‌شود، تلگرام هم باید بخشی از موضوع مورد بحث باشد. این پیام‌رسان و شبکه‌ای مثل توییتر جاهایی هستند که با وجود فیلتر‌شدن، مردم کماکان در آنها حضور دارند و فعالیت می‌کنند. پس باید به وضعیت آنها نیز رسیدگی شود.» گفته می‌شود یکی دیگر از دلایل ساماندهی پیام‌رسان‌ها و رسیدگی به وضعیت‌شان مربوط به انتشار محتوای فرهنگی متناسب با روحیه ایرانی‌ها باشد اما سلحشوری می‌گوید، چنین کاری با بستن سایت‌ها و فیلترینگ رخ نمی‌دهد: «به‌نظرم مردم خودشان باید بتوانند از نظر فرهنگی محتوای درستی در این فضاها منتشر کنند و با فیلترینگ مشکلی حل نمی‌شود.»
در همینه زمینه :
