یادداشت
2017؛ سال افول قدرت نرم آمریکا
مهران کامروا | رئیس مرکز مطالعات بین‌المللی و منطقه‌ای دانشگاه جورج تاون
آمریکا در سال2017 صحنه رویدادهای بسیار بود؛ از حمله‌های تروریستی گرفته تا بلایای طبیعی. اما در این میان، ورود دونالد ترامپ به کاخ سفید را باید مهم‌ترین رویداد سال گذشته در آمریکا دانست، چرا که خود به نقطه آغاز بسیاری از رویدادهای بعدی تبدیل شد؛ رویدادهایی که برخی از آنها حتی در تاریخ این کشور بی‌سابقه بوده است.
فارغ از آنچه طی یک سال گذشته در صحنه سیاست داخلی آمریکا روی داده است، مرور رفتار این کشور در صحنه سیاست بین‌الملل نشان می‌دهد دولت دونالد ترامپ ترجیح داده برنامه‌های خود را با توسل به زور پیش ببرد. کشوری همچون آمریکا باید از چند زاویه به قدرت نگاه کند؛ زاویه دیپلماتیک، زاویه اقتصادی و زاویه نظامی. به‌عبارت دیگر، آمریکا باید همزمان به قدرت نرم و قدرت سخت توجه داشته باشد. چنین رویکردی می‌تواند به پیشبرد اهداف کشورها در صحنه جهانی کمک کند. اما دونالد ترامپ برخلاف دولت پیشین آمریکا ترجیح داده طی یک سال حضورش در قدرت، تنها به قدرت سخت نظامی و اقتصادی توجه داشته باشد. از همین منظر است که ترامپ در برابر کره‌شمالی دائما از تهدیدهای نظامی و ابزار تشدید تحریم‌های اقتصادی استفاده کرده است. تیم ترامپ در کاخ سفید طی این مدت توجه لازم را به زاویه دیپلماتیک نداشته است.
دولت ترامپ حتی فراتر از این رفته و به استفاده از زبان تهدید رو آورده است. در ماجرای تصویب قطعنامه مجمع عمومی سازمان ملل علیه تصمیم دونالد ترامپ در مورد بیت‌المقدس، شاهد بودیم که نیکی هیلی، سفیر آمریکا در سازمان ملل، به صراحت از زبان تهدید استفاده کرد و گفت که رئیس‌جمهور آمریکا خود ناظر رأی‌گیری مجمع خواهد بود و ما اسم کشورهایی را که به این قطعنامه رأی مثبت دهند یادداشت می‌کنیم. این رفتار خانم هیلی نه براساس منطق دیپلماتیک که براساس منطق هراس‌افکنی و به‌عبارت دیگر رفتار قلدرمآبانه آمریکا در صحنه سیاست بین‌الملل است.
تیم ترامپ ترجیح داده بازوی دیپلماتیک دولت را از کار بیندازد و تصمیمات مهم سیاست خارجی را خود در کاخ سفید اتخاذ کند. با وجود اینکه حدود یک سال از حضور دونالد ترامپ در کاخ سفید می‌گذرد، همچنان برخی پست‌های کلیدی در وزارت خارجه بدون مسئول باقی مانده و آمریکا هنوز در 41کشور جهان سفیر جدید معرفی نکرده است. باراک اوباما برخلاف دونالد ترامپ، طی 8سال حضورش در قدرت به روشنی ابزار دیپلماتیک را بر ابزارهای نظامی برتری داد. عملکرد تیم ترامپ اما نشان می‌دهد توسل به زور برای دولت جدید آمریکا اهمیت بیشتری دارد.
توان دیپلماسی آمریکا به‌دلیل به‌حاشیه رانده شدن بدنه کارشناسی و دیپلمات‌های باسابقه این کشور، اکنون آسیب جدی دیده است. کاهش توان دیپلماتیک آمریکا به‌معنای کاهش قدرت نرم این کشور است. قدرت نرم ذاتا دائمی نیست؛ بنابراین نیازمند توجه همیشگی است. قدرت نرم آمریکا از نظر فرهنگی وجود دارد اما واقع‌بینانه باید گفت از نظر ایده‌آل‌های آمریکایی، قدرت نرم آمریکا با گذشت یک سال از حضور ترامپ در قدرت، ضربه بسیار خورده است.
