چالش دوباره برسرآمارگردشگران ورودی

رئیس سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری کشور اصرار دارد که آمار ورود گردشگر به ایران در 4‌ماه اول سال 37درصد افزایش داشته؛ درحالی‌که تورگردان‌ها، آژانس‌دارها و هتلدارها هیچ‌کدام این آمار را درست نمی‌دانند و همگی بر ریزش گردشگر ورودی به ایران تأکید دارند.

ایسنا نیز دیروز در گزارشی از وضعیت آمار اعلام شده از سوی سازمان میراث‌فرهنگی اعلام کرد که رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری در واکنش به نقدهای وارد شده به صحت آمار گردشگران ورودی که برخلاف نظر تورگردان‌ها و هتلدارها، فروشندگان صنایع‌دستی، راهنمایان تور و رانندگان خودروهای توریستی با افزایشی بیش از ۳۰درصدی روبه‌رو شده، گفته است: «این آمار وجود دارد و ما به‌عنوان دستگاه متولی آن را اعلام می‌کنیم، پس دیگر نمی‌توان آن را قبول نکرد. این آمار رسمی از منابع ورودی کشور، یعنی اداره گذرنامه و پلیس مهاجرت گرفته شده و نمی‌توان به آن شک و شبهه‌ای وارد کرد، اما موضوع این است که عده‌ای نمی‌خواهند ما بگوییم در این حوزه رشد داشته‌ایم و اگر همین حالا بنده عددی را اعلام کنم، فردا عده‌ای به آن ایراد وارد می‌کنند و می‌گویند چطور شد که وضعیت به این صورت شد؟ درحالی‌که براساس آمار رسمی در 4‌ماه نخست سال۹۷ نسبت به سال گذشته با رشد ۳۸درصدی گردشگران ورودی به کشور مواجه بودیم و شما به این موضوع هیچ شکی نداشته باشید.»

علی‌اصغر مونسان در حالی اصرار دارد که آمار ورود گردشگر به ایران افزایش یافته که بررسی همشهری از آمار پلیس مهاجرت در مرز بازرگان از افزایش خروج گردشگر از این مرز و کاهش ورود گردشگران از مرز بازرگان به ایران حکایت دارد.
با این حال، براساس آنچه ایسنا گزارش کرده است، تورگردانانی که گروه‌های گردشگری را به‌صورت منسجم وارد کشور می‌کنند، معتقدند این، آمار دقیق گردشگران خارجی نیست و مخلوطی از همه مسافران ورودی است. معاون گردشگری نیز در مصاحبه با ایسنا، تلویحا این موضوع را تأیید کرده که این آمارها تلفیقی از نیروهای کار، تجار، زائران، بیماران و... است و نحوه سفر عراقی‌ها را مثال زده و گفته که تعریف سازمان جهانی جهانگردی از گردشگر کاملا مشخص است و آمارهایی که اعلام می‌شود، دقیقا بر آن اساس است. بالاخره آن عراقی که برای خرید به منطقه آزاد سفر می‌کند، انگیزه تجارت دارد و پولی را به چرخه و زنجیره اقتصادی کشور وارد کرده است، پس می‌توان آن را گردشگر دانست.
مسئولان سازمان میراث‌فرهنگی افزایش نرخ ارز در ایران را اینگونه توجیه می‌کنند که گردشگر خارجی هزینه کمتری برای سفر به ایران می‌کند؛ بنابراین افزایش قیمت ارز به نفع صنعت گردشگری است؛ توجیهی که از سوی فعالان صنعت گردشگری نادرست خوانده می‌شود. آنها معتقدند افزایش نرخ ارز موجب بالا رفتن قیمت خدمات گردشگری در ایران شده است و اینکه گفته شود افزایش قیمت ارز به نفع گردشگری است اینگونه نیست.

غروب دوران طلایی گردشگری

مصطفی شفیعی‌شکیب، عضو جامعه تورگردانان ایران درباره دلایل کاهش سفر گردشگران خارجی به ایران و اینکه چرا دلار حدود 12 هزار تومانی، سفر به ایران را برای خارجی‌ها جذاب نکرده است؟ به ایسنا گفته است: بهار امسال در مقایسه با مدت زمان مشابه سال گذشته سفر گردشگران خارجی تا بیش از ۳۰درصد کاهش داشته است. این آمار را به استناد تعداد تورهای انجام شده در آژانس خودم و سایر همکارانم ارائه می‌دهم.
این تورگردان درباره تفاوت این آمار با آنچه سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری اعلام کرده است، توضیح داد: از نظر ما گردشگر شخصی است که با تور و همراهی راهنما سفر می‌کند، هتل رزرو کرده و در خانه، کمپ یا حسینیه اقامت ندارد اما آماری که سازمان داده تمام ورودی‌ها را از نیروی کار تا ایرانی مقیم، دانشجو و هیأت‌های تجاری و سیاسی حساب کرده است.

وی گفت: از نظر ما آنهایی که از طریق مرز آزاد وارد کشور می‌شوند و به‌دنبال کسب‌وکارند و مدت اقامتشان به ۲۴ساعت هم نمی‌رسد یا زواری که مکان ارزان برای اقامت پیدا می‌کنند و از خدمات توریستی هیچ استفاده‌ای نمی‌کنند و درآمدی برای کشور ندارند، گردشگر نیستند. شاید از بین 2میلیون عراقی که به ایران سفر می‌کنند، بیشتر از 1.5میلیون نفر در حسینیه‌ها و خانه‌های شخصی اقامت داشته باشند که درآمدی عاید کشور نمی‌کنند.

شفیعی تأکید کرد: برای تأیید صحت آماری که سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری اعلام کرده، یک محاسبه سرانگشتی در میزان آورده اقتصادی گردشگران ورودی به کشور می‌توانیم داشته باشیم که به گفته معاون گردشگری، اگر متوسط هزینه‌کرد هر نفر ۶۸۰ دلار درنظر گرفته شود و در ۵ میلیون و ۱۴۰هزار گردشگری که سال۹۶ وارد کشور شدند، ضرب کنیم، به رقمی در حدود 3 و نیم میلیارد دلار می‌رسیم که باید ببینیم این عدد قابل‌توجه در کجا هزینه شده است که زیرساخت‌های گردشگری هنوز مشکل دارند.
وی با اعتقاد بر اینکه دوران طلایی گردشگری رو به غروب است، افزود: نخستین نشانه‌ها را اسفندماه سال۹۶ هنگام حضور در نمایشگاه گردشگری برلین دریافت کردیم؛ وقتی تعداد آژانس‌های مراجعه‌کننده و بازدیدکنندگان غرفه ایران ۳۰درصد کمتر شد. ما یکی از مقاصد گران آن نمایشگاه بودیم، نرخ‌مان هنوز هم نسبت به ترکیه، ارمنستان، ترکمنستان و حتی آذربایجان بالاتر است که اصلی‌ترین علت آن نرخ هتل‌هاست.

او گفت: جمعیت تورهای گردشگری رو به کاهش است، آژانس‌های بزرگ خارجی چون از مدت‌ها قبل برای تور ایران تبلیغ و هزینه کرده‌اند نمی‌توانند برنامه خود را یکباره کنسل کنند؛ بنابراین با هر تعداد که شده، این تور را اجرا می‌کنند اما آژانس‌های کوچک‌تر با توجه به شرایط بی‌ثبات بازار ایران که سود کافی هم ندارد، تورهایشان را کنسل کرده‌اند.