
کنترل نه، با بچهها فیلم ببینید
گفتوگوی تلویزیون همشهری با حافظ روحانی به بهانه انتشار شماره ویژه «24» درباره۱۰۰ فیلم مناسب کودکان و نوجوانان

گروه24
هفدهمین شماره دوره جدید مجله سینمایی24 منتتشر شد. موضوع این شماره مروری بر 100فیلم مناسب برای کودکان و نوجوانان است. از زمانی که مصرف فیلم در خانه با تکیه بر آرشیو سکوهای نمایش خانگی در میان افراد خانواده رایج شده انتخاب فیلم مناسب برای تماشا هم به چالش تبدیل شده است. در این شماره از مجله برای نخستین بار مجموعه مطالبی درباره فیلمهایی منتشر شده تا دست والدین برای انتخاب فیلم در نمایشهای خانگی برای بچهها باز باشد. در برنامه این هفته مجله تصویری24 درباره چالش انتخاب فیلم برای کودکان و نوجوان توسط والدین صحبت شد که حافظ روحانی، منتقد فیلم مهمان برنامه بود و درباره ویژگیهای انتخاب فیلم برای 2رده سنی کودکان و نوجوانان صحبت کرد.
فیلمهای کودک و نوجوان هر کدام مختصات خودشان را دارند و از هم باید تفکیک شوند. پخشکننده تعیین میکند که این فیلمها را باید با بچههای کوچک یا بزرگتر تماشا کرد. در خارج از کشور فیلمها را براساس جی و جیپی تعریف میکنند. فیلمهایی که برای تماشاگر عام است و عموم نگاه میکنند جی است و به فیلمهایی که تماشای آن راهنمای بزرگترهاست جیپی میگویند. بهطور کلی فیلمهایی که روایت ساده دارند، دیالوگ ساده دارند و پیچیده نیستند برای بچههای زیر 8سال تماشایش توصیه میشود و فیلمهایی که مناسب خانوادهاند، یعنی در آن طنازی و شوخیهایی وجود دارد که برای بچهها جالب است و در عین حال موضوعاتی در فیلم مطرح میشود که بزرگسالان نیز آن را تماشا میکنند و این فیلمها ویژگیهای مشترکی دارند و مناسب خانوادهاند که به نظرم مدنظر ماست.
از نگاه منتقدان سینمایی هم تعریف فیلمهای کودک و نوجوان تقریبا به محتوای اثر برمیگردد؛ اینکه قصهها ساده باشند و موضوعات مطرحشده در فیلم برای کودکان قابل فهم باشد، فیلمهایی که در آن موضوعات خاص مطرح میشود یا به روابطی اشاره دارد در این تعریف نمیگنجد. فیلمهای کودک معمولا یادآور نکاتی است که برای آموختن به کودک مناسب است. در سینمای ایران هم ما از این فیلمها زیاد داریم، از فیلم «سفر جادویی» تا فیلمهایی مانند «کلاهقرمزی». در چند سال اخیر هم فیلمهای انیمیشنی که ساخته میشود شاهکلید فیلمهای کودک در ایران است.
در معرفی و راهنمای تماشای فیلمهای کودک و نوجوان بحثهای روانشناسانهای هست که موضوعی تخصصی است. یک بخش راهنما هم به مجلات تخصصی ازجمله مجله24 و یا سایتهای معتبر برمیگردد. در گروه انتخاب فیلمهای خانوادگی معمولا فیلمهای کمدی خانوادگی برای تماشا معرفی میشوند.
در مورد تفاوت فرهنگی در انتخاب فیلمهای خارجی باید بگویم که در حال حاضر آنقدر امکانات مختلفی وجود دارد که کنترل کودکان و نوجوانان برای فیلمها به شوخی شبیه است. امکانات زیادی وجود دارد که فیلمها دیده شوند و تمام نظامهایی که کوشیدهاند تماشای آنها را کنترل کنند با وجود امکانات چندان موفق نیستند. سختگیری بیش از حد خیلی نتیجه نمیدهد. در مورد اختلافات فرهنگی هم یک نکته وجود دارد؛ اینکه اختلافات فرهنگی یک بخش از حقیقت موجود در جهان است. فیلمهای مناسب کودک و نوجوان آموزههایی هستند که برای هر مخاطبی در جهان مناسب است و نافی فرهنگ و آموزههای اصلی خانواده و اخلاق نیست. معمولا اکثر فیلمهای خانوادگی یا مختص کودک و نوجوان نکات مفیدی آموزش میدهند. به نظرم با توجه به 2موضوع مطرحشده(وجود امکانات و نافی نبودن در تمام فرهنگها)، والدین بهجای نظارت، باید اطلاعات خودشان را بالا ببرند تا وقتی به همراه خانواده فیلمها را میبینند توانایی پاسخ دادن به سؤالات فرزندشان را داشته باشند.
انتخاب قهرمان در فیلمهای کودک و نوجوانان هم در میان پسران و دختران متفاوت است.
بهطور مثال، قهرمان اصلی در فیلمها برای پسرها افراد شجاعی هستند که به ارزشهایی که به خانواده و میهن مربوط میشوند توجه دارند.
فیلمهای کودک معمولا یادآور نکاتی است که برای آموختن به کودکان مناسب است. در سینمای ایران هم ما از این فیلمها زیاد داریم، از فیلم «سفر جادویی» تا فیلمهایی مانند «کلاهقرمزی». در چند سال اخیر هم فیلمهای انیمیشنی که ساخته میشود شاهکلید فیلمهای کودک در ایران است
فیلمهای مناسب کودک و نوجوان آموزههایی هستند که برای هر مخاطبی در جهان مناسب است و نافی فرهنگ و آموزههای اصلی خانواده و اخلاق نیست. معمولا اکثر فیلمهای خانوادگی یا مختص کودک و نوجوان نکات مفیدی آموزش میدهند