
اعتراف چند هفته قبل ریچارد نفیو، معمار تحریمها:
اسنپبک، فقط روی کاغذ است
ایران برای بیاثر کردن تحریمهای شورای امنیت گزینههای راهبردی مهمی دارد

«بازگشت تحریمها روی کاغذ است» گزارهای است که در روزهای اخیر با توجه به ماهیت تحولات بینالمللی و منطقهای توجه طیف قابل توجهی از ناظران بینالمللی را بهخود جلب کرده است، چراکه معتقدند تهران و شرکایش عزم خود را برای عبور از سد تحریمها جزم کردهاند. اقدام خصمانه اخیر دولتهای اروپایی در فعال کردن مکانیسم ماشه در شرایطی است که تردیدها درباره اثربخشی راهبرد تحریمی غرب علیه ایران در حال افزایش است و تحلیلگران تعمیق همکاریهای راهبردی ایران با روسیه و چین را گام مهمی در عبور از سد تحریمها میدانند.
همین چندی قبل بود که ریچارد نفیو، معمار تحریمهای آمریکا علیه ایران طی یادداشتی در نشریه آمریکایی والاستریت ژورنال اذعان کرد که بهکارگیری اهرم اسنپبک علیه ایران اقدامی روی کاغذ است و کارایی ویژهای در مواجهه با ایران ندارد، چراکه تهران برای عبور از مانع تحریمها راهبردهای چندوجهی ویژهای دارد؛ نقشهراهی که بخش مهمی از آن بر همگرایی محور روسیه، ایران و چین استوار است. در چنین شرایطی تأکید روزهای اخیر مقامهای چینی و روس مبنی بر عدمتبعیت از بازگشت تحریمهای شورایامنیت علیه ایران، بیش از هر چیز نشاندهنده همگرایی روزافزون محور مسکو- تهران – پکن برای مقابله با راهبردهای خصمانه و «تحریممحور» دولتهای غربی است.
مانع مهم پیش روی تحریمها
یکی از نمودهای مهم همگرایی ایران، روسیه و چین مقابله با اجراییسازی فرایند بازگشت تحریمهای شورای امنیت علیه ایران است.
راهبرد: «فلجسازی اجرایی» یکی از مهمترین راهکارهای جلوگیری از اعمال تحریمها علیه ایران و نوعی کاهش تبعات و تأثیرات اقتصادی و تجاری آن بهحساب میآید.
راهکار: جلوگیری از شکلگیری «کمیته تحریم» و «هیأت کارشناسان» بهعنوان ابزارهای اجرایی و نظارتی قطعنامههای سازمان ملل با همکاری روسیه و چین نقشی ویژه و راهبردی در ناکام گذاشتن تحریمهای غربی علیه ایران خواهد داشت.
گزارههای موجود: برای ناکام گذاشتن فرایند اعمال تحریمهای ضدایرانی شورای امنیت گزارههای مختلفی وجود دارد، ازجمله «مخالفت با تمدید مأموریت و بودجه این هیأتها»، «اعتبارزدایی از گزارشهای یکجانبه آنها» و همچنین «معرفی گزارشگران مستقل».
نتیجه: اجراییسازی چنین راهبردی ازسوی ایران با همکاری روسیه و چین زمینهساز فلج شدن عملی بازوی نظارتی اعمال تحریمها علیه ایران خواهد شد.
همگرایی حول محور نفی تحریمها
یکی از گزارههای مطرح در مسیر ناکامسازی تلاشها برای بازگشت تحریمهای شورایامنیت علیه ایران، شکلگیری همگرایی بینالمللی در نفی اعمال تحریمها علیه ایران است؛ رویکردی که در روزهای اخیر شاهد نمودهای مختلفی از آن بودهایم.
روسیه: ماریا زاخارووا، سخنگوی وزارت امور خارجه روسیه در روزهای اخیر ضمن تکرار موضع مسکو درباره بازگشت تحریمها علیه ایران تأکید کرد تلاشهای اخیر 3کشور اروپایی برای احیای تحریمهای ایران از نظر قانونی «باطل» و «بیاعتبار» است.
چین: گُو جیاکون، سخنگوی وزارت خارجه چین اخیرا در سخنانی با انتقاد از فعالسازی سازوکار اسنپبک علیه ایران آن را اقدامی «غیرسازنده» توصیف و تأکید کرد پکن با اعمال تحریم و فشار مخالف است.
پاکستان: نماینده این کشور در نشست اخیر شورای امنیت اعلام کرد با بازگشت تحریمها علیه ایران مخالف است و توسعه همکاریها با این کشور، راهکاری برای خنثیسازی اثرات تحریمی اسنپبک بهحساب میآید.
ریاست شورای امنیت: با توجه به اینکه از 9مهرماه (اول اکتبر) روسیه ریاست دورهای شورای امنیت سازمان ملل را برعهده گرفته است، این موضوع میتواند زمینه مناسبی برای خنثیسازی رویکردهای تحریمی غرب علیه ایران بهوجود آورد.
همکاریهای ضدتحریمی
افزایش خرید نفت ازسوی چینیها: برخی گزارشهای بینالمللی در روزهای اخیر نشان میدهد چین با ثبت رکوردی تازه در واردات روزانه نفت از ایران، زمینهساز تقویت موقعیت ایران در بازار جهانی نفت شدهاست.
خرید نفت توسط هندیها: در روزهای اخیر وزارت بازرگانی هند از واردات نخستین محموله نفت ایران به ارزش تقریبی ۱۱۱ میلیون دلار پس از سالها توقف خبر داده است.
یک آمار جهانی: نشریه انگلیسی «لویدز لیست» اخیرا در گزارشی ضمن تأکید بر اینکه تحریمهای اخیر تأثیر محسوسی بر صادرات نفت ایران نداشته است، نوشت که تنها درماه اوت، واردات نفت ایران توسط چین به ۱٫۶۸ میلیون بشکه در روز رسید که نسبت بهماه قبل از آن ۲۳درصد رشد داشت.
آغاز اجرای توافق راهبردی ایران و روسیه: آغاز رسمی معاهده راهبردی ایران و روسیه از 10مهرماه یکی دیگر از نمودهای عزم تهران و مسکو برای خنثیسازی تحریمها بهحساب میآید.