دولت
بازتاب گفت‌وگوی تلویزیونی روحانی در فضای سیاسی کشور
استقبال از همه‌پرسی
برای مردمی که با مشی نه‌چندان هیجان‌زده رئیــس‌جـمــهـــــور در‌گفت‌وگوهای تلویزیونی‌اش آشنا هستند، صحبت‌های دوشنبه‌شب او نیز اگر نه آبی بر آتش مطالباتشان بود، اما باری بر معضلات کشور هم اضافه نمی‌کرد. گفت‌وگوی حسن روحانی نبض انتقادات از سکوت طولانی‌مدتش در ماه‌های اخیر را آرام‌تر کرد و چهره‌های سیاسی و اجتماعی مطرح، واکنش‌هایی به نسبت ملایم و البته متفاوتی نسبت به این سخنان داشتند. روحانی هم درباره سکوتش توضیح داد و هم شفاف توضیح داد که گفتن برخی مسائل در یک گفت‌وگوی تلویزیونی برایش سخت است ولی در برابر پرسش‌های یک نماینده مجلس صریح‌تر می‌تواند حرف بزند. هر سخن جایی و هر نکته مکانی دارد؛ اظهارات او شاید پاسخی به موضع‌گیری پیشاپیش علی مطهری نایب‌رئیس مجلس هم بود که گفته بود «من این شجاعت را در ایشان نمی‌بینم که همه موانع را بگویند، باز به بهانه مصالح کشور، بخشی از آنها را مکتوم نگاه می‌دارند». او اگرچه از وقفه‌ای که در گفت‌وگوهایش با مردم پیش آمده بود، عذرخواهی کرد اما آنچنان که مطالبه برخی در فضای مجازی بود بابت شرایط کشور عذرخواهی نکرد، با این حال توضیح داد: «در فضای مجازی هم مقداری وقت می‌گذارم و نظرات مردم را می‌بینم لذا حتما از وضع مردم مطلع هستم. مردم ما امسال با فشار شدید مواجه بودند.» همین توضیح درباره نظارت مردم در فضای مجازی کافی بود تا کاربران شبکه‌های اجتماعی را نسبت به طرح سؤالات‌شان در فضای مجازی با هشتگ‌های صریح و شفاف با مردم امیدوار کند؛ امیدوار به اینکه رئیس‌جمهور آنچنان که در برنامه تلویزیونی گفت در مجلس صریح‌تر درباره مسائل سخن بگوید. مراجعه به آرای عمومی و استفاده از ظرفیت اصل59 قانون اساسی در «مسائل مهم و خیلی مهم» وجه شاخص صحبت‌های روحانی در این گفتوگو بود و چهره‌های سیاسی از اصولگرایان و اصلاح‌طلبان نیز تفسیرهای مفصلی از این پیام ضمنی رئیس‌جمهور در شرایط حساس سیاست خارجی کشور داشتند.
فعالان سیاسی یک قدم جلوتر خواهان مشخص شدن موضوع همه‌پرسی و تعیین موضوع آن از سوی رئیس‌جمهور هستند. مجیدانصاری به خبرگزاری ایرنا گفته: «نمی‌دانم آقای روحانی دقیقا چه موضوعی را به‌عنوان همه‌پرسی یا رجوع به آرای عمومی مدنظر دارند، چون نه در 22بهمن و نه امشب برای آن مصداق تعیین نکردند. اما خواستند این نکته را تأکید کنند که ما برای برون‌رفت از مشکلات و بحران‌ها و ایجاد انسجام در قانون اساسی راهکار داریم و هیچ بن‌بستی وجود ندارد و اگر موضوعات منشأ اختلافات جدی باشند، لاینحل نیستند.»
غلامحسین کرباسچی، دبیرکل حزب کارگزاران سازندگی نیز درباره تأکید رئیس‌جمهوری بر اجرای همه‌پرسی برای اعمال تغییرات مورد نظر مردم، به ایرنا گفت: همه‌پرسی می‌تواند مقابل جوسازی‌های رسانه‌ای و مجازی برای کشور مثبت باشد. حمیدرضا جلایی‌پور، استاد جامعه‌شناسی دانشگاه تهران و فعال اصلاح‌طلب نیز در کانال تلگرامی خود نوشت: برخلاف دفعه پیش بحث ارز و بحث نیازمندی‌های اساسی را به مردم خوب توضیح داد. راه را برای مذاکره باعزت با آمریکا باز گذاشت. راجع به سؤال از فروپاشی نظام خیلی مدنی و مردمی صحبت کرد و بجا از اصل۵۹ دفاع کرد و در طول صحبت وعده بیخودی به مردم نداد. امیر محبیان، فعال سیاسی اصولگرا نیز گفت: ما باید در آخر کار، یعنی زمانی که راه‌های طبیعی برای رسیدن به نتیجه موجود نبود، به آرای عمومی مراجعه کنیم که آن هم روند قانونی خود را دارد. لذا من فکر می‌کنم بحث «رفراندوم» ممکن است در انتهای کار به‌ویژه در مسائل بسیار بزرگ مطرح شود. حجت نظری، عضو شورای شهر تهران نیز در توییتی نوشت: امیدوارم بازار به حرف‌های دکترروحانی واکنش مثبت نشان دهد. امروز آنچه بیش از اصل۵۹ و هرچیز دیگر مهم است، بهبود وضع معیشت، رفاه، آسایش و دخل و خرج مردم است.
در حوزه سیاست خارجی هم گفته‌های روحانی بازتاب‌هایی داشت. ازجمله اینکه رضا نصری، تحلیلگر مسائل بین‌الملل توییت کرد: آقای روحانی می‌گویند از بحران به سلامتی عبور می‌کنیم. این یک شعار نیست. امروز، همزمان با آغاز دور جدید تحریم‌ها، مهم‌ترین کشورهای دنیا در حمایت از ایران بیانیه صادر کردند. برای نخستین‌بار در ۴۰سال، ایران دیگر تنها نیست. کافی است این انسجام خارجی را با انسجام داخلی درآمیزیم.
منتقدان چه گفتند؟
سخنان روحانی البته منتقدانی هم داشت؛ ازجمله سعید جلیلی، دبیر سابق شورای‌عالی امنیت ملی در معدود انتقادهای صورت‌گرفته از طرح بحث رفراندوم خطاب به روحانی گفته است: «انتخابات مراجعه به آرای عمومی بود! شما که اعتماد مردم را در انتخابات جلب کردید امروز باید بگویید در برابر اعتمادی که مردم به شما کردند در این چند سال چه کرده‌اید؟» شهاب‌الدین طباطبایی، فعال سیاسی اصلاح‌طلب و عضو شورای مرکزی حزب ندای ایرانیان نیز در توییت خود پس از سخنان رئیس‌جمهور، اظهارات روحانی را در سنجش با وعده‌هایش مورد قیاس قرار داد و گفت: در اغلب کشورها به‌منظور تأمین رضایت مردم و بهبود شرایط، متداول است که وعده‌ها را محقق می‌کنند؛ اگر هم نتوانستند دلیلش را همراه با عذرخواهی توضیح می‌دهند. وقتی «روی وعده‌ها می‌ایستید» ظاهرا خودتان هم دیگر آنها را نمی‌بینید، لطفا به آنها عمل کنید.
در همینه زمینه :
یادداشت
گفتوگو
سیاست
