زمین‌های تشنه در کنار آب

رزیتا قادری| سنندج- خبرنگار:

تخصیص مناسب منابع آبی یکی از مهم‎ترین خواسته‌های مردم استان است، زیرا با توجه به ساخت سدهای فراوان در استان کشاورزان از آب این سدها بی‌نصیب هستند که این موضوع می‌تواند نگران‌کننده باشد. توزیع نشدن عادلانه آب در استان یکی از گلایه‎های مردم و مسئولان است که انتظار می‎رود وزارت نیرو در زمینه پایدارسازی منابع آبی تصمیمات درستی بگیرد. 


ارزیابی مجدد تخصیص

عضو کمیسیون کشاورزی آب و خاک اتاق بازرگانی صنعت، معدن و کشاورزی سنندج می‎گوید: با توجه به اینکه برنامه‎ریزی مدیریت منابع آب به تخصیص وابسته است، شاخص‎های اجتماعی در روند این تصمیم‎گیری بسیار دخیل هستند. 
«مختار هاشمی» می‌افزاید: نمایندگانی که از طرف وزیر نیرو در این زمینه در استان حضور می‎یابند، وظیفه دارند کلیه موضوعات حوزه آب استان را بدون سانسور گزارش کنند. همچنین باید تخصیص آب به صورت جدی مورد ارزیابی مجدد قرار گیرد. 

وی بیان می‎کند: شکل‌گیری سازمان آب در استان تاخیر داشته است. سازمان آب منطقه‎ای کردستان در سال 1385 تشکیل شد، در حالی‎که این سازمان در آذربایجان غربی و شرقی بیش از 30 سال پیش ایجاد شده است. لذا اعتقاد راسخ مردم و مسئولان این است که تخصیص آب کردستان در اولویت نبوده است. 
هاشمی می‎گوید: مردم استان احساس می‎کنند که تخصیص در وزارت نیرو در گذشته ناعادلانه بوده است. 
وی می‎افزاید: کشاورزان بخش سیروان سنندج و منطقه ژاورو  همیشه گلایه دارند که چرا با وجود دسترسی سنندج در بخش سیروان به سدهای اطراف، هیچ سهمی از آب این سدها ندارند. 


آسیب باغ‌ها

عضو هیات علمی و مدیر گروه اقتصاد و کشاورزی دانشگاه کردستان هم می‎گوید: استان 8/2 میلیون هکتار جنگل، زمین زراعی و مرتع دارد که بخش بسیار کوچکی از زمین‎های زراعی موجود در مناطقی از سنندج، کامیاران و مریوان به باغ‌ها اختصاص یافته است. باغ‌های استان وسعت بسیار زیادی ندارند، چرا که در بسیاری از موارد به دلیل نبود آب آسیب جدی دیده‌اند. 

«حامد قادرزاده» می‌افزاید: از یک میلیون و100هزار هکتار اراضی استان، بیشتر زمین‎ها در قسمت‎های بالادستی و شیب‌دار قرار گرفته‌اند که به صورت دیم هستند. به دلیل تخصیص نیافتن مناسب آب به مناطق مختلف و نبود سیاست قیمت‎گذاری محصولات کشاورزی در کل کشور  و همچنین به دلیل انتقال نیافتن مناسب محصولات از استان به بازار، در زمینه فروش محصولات کشاورزی مشکلات جدی وجود دارد. لذا استان که مهم‌ترین بخش آن کشاورزی است سهم قابل توجهی در اقتصاد کشور ندارد.

وی بیان می‎کند: باغ‌های توت فرنگی استان از 180 هزار هکتار به نزدیک 3هزار هکتار رسیده که این مقدار نیز در حال از بین رفتن است، چرا که یک برنامه‎ریزی مناسب مبتنی بر اقتصاد استان با تخصیص پایدار وجود نداشته است. این در حالی است که حتی دام و زراعت استان نیز در وضع نامناسبی است. بنابراین حل مشکل نیاز به کار کارشناسی و تخصصی دارد. 
قادرزاده به موضوع مهم تخصیص آب در استان اشاره و بیان می‎کند: از دشت‌های قروه و دهگلان بیشترین آب‌های زیرزمینی استخراج می‌شود که این مساله از دلایل اصلی کم‌آبی در استان است. این مشکل را بارها به گوش مسئولان کشوری رسانده‌ایم، اما هیچ‎گاه نتیجه‌ای حاصل نشده است. 


فرهنگ بهره‎برداری از آب

عضو کمیته آب و خاک اتاق بازرگانی کردستان به فرهنگ درست بهره‎برداری از آب اشاره می‌کند و می‎گوید: تنها 10 درصد از اراضی استان مطلوب است که در این زمینه رتبه 32 کشوری را داریم. از این 10 درصد نیز 51هزار هکتار به سیستم‎های نوین آبیاری مجهز هستند که بر اساس آمار از 110 هکتار موجود حدود 46 درصد را شامل
 می‎شود. 
«واحد روحانی» می‌افزاید: استان از نظر بهره‎وری منابع آبی در کشور اول است، چرا که میانگین کشوری حدود 19 درصد و میانگین استان دوبرابر آن ا‎ست که این بهره‌وری با توجه به همین منابع آبی محدود انجام می‎شود. 
وی بیان می‎کند: شبکه‎های احداثی استان نیز از نظر آبیاری میکرو در کشور پیشرو هستند. در سدهای مرزی نزدیک به 1500 هکتار آبیاری میکرو انجام شده است که در کشور چنین طرحی وجود ندارد. 
عضو کمیته آب و خاک اتاق بازرگانی کردستان در ادامه می‎افزاید: اتوماسیون بهره‎برداری از منابع آبی در یکی از سدهای استان نیز در کشور بی‌نظیر است، چراکه یک لیتر آب هم هدر داده نمی‌شود. 


سدهای بی‌فایده

مدیرکل دفتر فنی امور عمرانی استانداری می‎گوید: اختلاف بین موجودی آب و دریافت آب در استان مشکل عمده‎ای است، چرا که سدهای حوزه مرزی که به استان داده شد، 2هزارو 940 هکتار  آب داشت که بعد از یک‌سال‌ونیم به نسبت کشوری آن، به 17 هزار هکتار  آب رسید. 
«فرزاد حسنی» بیان می‎کند: سیاست‎های وزارت نیرو در استان مانند استان‎های همجوار عادلانه نیست. اگر به دریاچه ارومیه توجه کنیم، می‌بینیم استان هیچ نقشی در خشک بودن آن نداشته است، اما در احیای آن بیشترین سهم را برای استان در نظر گرفته‌اند. 
مدیرکل دفتر فنی امور عمرانی استانداری می‎گوید: در حوزه مرزی حدود 4/16 درصد از آب تخصیصی را دریافت کرده‌ایم و این برای مردم قابل قبول نیست. از وزارت نیرو درخواست داریم که مردم کردستان را درباره میزان آب تخصیصی توجیه کند. استان دارای سدهای فراوانی است که هیچ گونه فایده‎ای برای کشاورزان و مردم نداشته است و آنها بیشتر از آب‌های زیرزمینی خود استفاده می‎کنند. 


مشکلات چاه های غیرمجاز

«فرزاد حسنی» مدیرکل دفتر فنی امور عمرانی استانداری می‌گوید: تعدادی از چاه‎های غیرمجاز در استان‎های آذربایجان غربی و شرقی در قانون تعیین تکلیف چاه‎های کشاورزی دارای پروانه شدند، اما چاه‏های غیرمجاز استان پلمب شدند. این ناهماهنگی موجب می‏شود که نگاه مردم استان به وزارت نیرو تغییر کند. همچنین استان از یک میلیارد و 585 میلیون مترمکعب آبی که دارد فقط 20 درصد آن را مصرف می‌کند. آیا این عادلانه است؟