دریاچه ارومیه در آستانه مرگ کامل

مجید جباری؛ روزنامه‌نگار

درحالی‌که اثرات گرمایش جهانی، کاهش بارندگی و بحران اقلیمی، طبیعت ایران را تحت‌تأثیر قرار داده، حالا دریاچه ارومیه، یکی از مهم‌ترین پهنه‌های آبی کشور در آستانه نابودی کامل قرار گرفته است. روند نگران‌کننده کاهش سطح آب و تبخیر شدید، زنگ خطر نابودی این دریاچه را برای همیشه به صدا درآورده است. دمای هوا در شمال‌غرب کشور به اوج خود رسیده و گزارش‌ها حاکی از آن است که بخش شمالی دریاچه ارومیه تنها لایه‌ای نازک و پراکنده از آب با ضخامت حدود ۴ تا ۵ سانتی‌متر، در خود جا داده است.  مدیرکل حفاظت محیط‌زیست آذربایجان‌غربی در این‌باره گفت: در حال حاضر به‌سختی می‌توان این لایه نازک را «سطح آبی» تلقی کرد واگر شرایط به همین شکل ادامه یابد، دریاچه ارومیه برای نخستین بار به‌طور کامل خشک خواهد شد. حجت جباری ادامه داد: بخش جنوبی دریاچه نیز حال و روز بهتری ندارد و اکنون حدود ۶۰۰ تا ۷۰۰ کیلومترمربع از این بخش دارای عمقی در حدود ۱۵ تا ۲۰ سانتی‌متر است که با شدت یافتن تبخیر تا پایان تابستان، احتمال کاهش شدید این سطح نیز بسیار بالاست. او خشکسالی شدید در سال آبی جاری، کاهش چشمگیر رواناب‌ها در رودخانه‌های منتهی به دریاچه و مصرف بالای آب در سطح حوضه را از دلایل اصلی وخامت شرایط کنونی این پهنه آبی ارزشمند کشور عنوان کرد و گفت: در سال آبی جاری، حقابه ‌ دریاچه به‌طور کامل تأمین نشده و ورودی آب به دریاچه به حداقل رسیده است. با ادامه این روند، خطر از بین رفتن کامل بزرگ‌ترین دریاچه داخلی کشور، بیش از هر زمان دیگری ملموس است؛ بحرانی که دیگر نمی‌توان آن را نادیده گرفت. حقابه سالانه دریاچه ارومیه در سال‌های مختلف متفاوت است و بستگی به تخصیص‌های وزارت نیرو و شرایط جوی دارد. در سال‌های اخیر، حقابه محیط‌زیستی دریاچه ارومیه حدود ۳.۴ میلیارد مترمکعب تعیین شده، اما تخصیص واقعی آن به‌طور کامل محقق نشده است. برای مثال، در سال آبی 1402-1401، فقط ۸۰۰ میلیون مترمکعب از ۳.۴ میلیارد مترمکعب حقابه محیط‌زیستی تخصیص یافت. همچنین در سال ۱۴۰۱، حقابه تالاب‌های دریاچه ارومیه حدود ۶۵ میلیون مترمکعب تعیین شده بود.