
نسخه بدون دارو برای افسردگی
بعضی ادعا کرده اند که بدون دارو افسردگی را درمان میکنند

پروانه بندپی- روزنامهنگار
خیلی وقتها در شبکههای اجتماعی، مطالب بسیاری درباره افسردگی میبینیم و میخوانیم که بعضی از آنها به این نکته اشاره دارند که افسردگی صرفا یک بیماری نیست که تنها با مصرف دارو درمان شود و میتوان بدون مصرف قرص هم آن را درمان کرد. نویسندگان این مطالب تأکید دارند که بدن انسان بهطور طبیعی دارای مکانیسمهایی برای ترمیم خود است و با انجام برخی فعالیتها میتوان علائم افسردگی را کاهش داد یا درمان کرد. آیا چنین ادعاهایی درست است؟
دارودرمانی نداریم
در همین زمینه محمدعلی گراوندنیا، دارای دکتری روانشناسی و تراپیست به همشهری توضیح میدهد: ابتدا باید بگویم که ما در مواجهه با افسردگی چیزی به اسم دارودرمانی نداریم و اصطلاح «کنترل دارویی» صحیح است. دارو افسردگی را درمان نمیکند، بلکه تنها سطح آن را کاهش میدهد. درمان زمانی اتفاق میافتد که روی گفتمان ذهنی فرد کار شود، مهارتهایی به او آموزش داده شود و فرد این مهارتها را در زندگی خود پیاده کند.
دارو؛ فقط کاهش سطح افسردگی
بهگفته این دکتر روانشناس، دارو میتواند سطح افسردگی را مثلا از 50به 15برساند و وقتی به این سطح رسید، حالا میتوانیم از فرد بخواهیم که ورزش کند و مهارتها و تکنیکهایی را به او یاد بدهیم که افسردگیاش کنترل شود. فردی که افسردگیاش مثلا در سطح 50– بالاترین سطح – قرار دارد، حرف و نصیحت در ذهنش اثرگذار نیست. این فرد بدون دارو اصلا توانایی ندارد که به حرف شما گوش بدهد. پس در بعضی افسردگیها کنترل با دارو تا حدی لازم است.
افسردگیهای قابل کنترل
همه مدلهای افسردگی هم قابل کنترل هستند. در افسردگیهای محیطی معمولا با حذف یا کاهش عوامل استرسزا، افسردگی هم برطرف میشود؛ مثلا شما اگر شغل خوبی پیدا کنی، کلا حالت خوب میشود و اثری از افسردگی نمیماند؛ اما در افسردگی ژنوتیپ شما نمیتوانید گاهی بدون دارو آن را کنترل کنید.
مکث
نکتهای تلخ درباره تراپیستها
گراوندنیا در ادامه با انتقاد از وضعیت موجود در زمینه تجویز دارو میگوید: متأسفانه تعداد تراپیستهای حرفهای در کشور ما اندک است و بسیاری از روانپزشکان هم ترجیح میدهند بیمارانشان را برای مدت طولانی یا حتی تا پایان عمر تحت دارودرمانی نگه دارند چون به این فکر میکنند که اگر درمان موقت باشد، درآمدشان کاهش مییابد. دکتر آذرخش مکری که یکی از شاخصترین روانپزشکان کشور است، به این مدل روانپزشکها میگوید: «دکترهای موادفروش». روانپزشک باسواد، در شروع درمان از دارو حرفی نمیزند. بلکه سعی میکند افکار و باورهای بیمار را اصلاح کند.
انواع افسردگی
ژنوتیپ یا ژنتیک (Genotype depression)؛ انتقال از طریق وراثت
فنوتیپ (Phenotype Depression)؛ ایجاد شده توسط عوامل محیطی مثل بیکاری، فقر و...