«گهر» وارد فهرست رامسر می‌شود
مجید جباری ؛ روزنامه‌نگار
تالاب کوهستانی گهر، نگین درخشان زاگرس در آستانه ثبت در کنوانسیون بین‌المللی رامسر قرار گرفته است. این تالاب زیبا با طبیعت بکر و چشم‌اندازهای مسحورکننده‌اش، سال‌هاست پناهگاه گونه‌های نادر گیاهی و جانوری است، اما در سال‌های اخیر، ورود رسوب به حوضه آبریز و حضور بی‌رویه گردشگران و عوامل انسانی در اطراف دریاچه، شرایط زیستی این تالاب را به مخاطره انداخته و تعادل طبیعی آن را مختل کرده است.
این روند، زنگ خطر جدی را برای یکی از ارزشمندترین زیست‌بوم‌های کوهستانی کشور به صدا درآورده است. اکنون تلاش‌های گسترده‌ای از سوی مسئولان محیط‌زیست کشور به‌ویژه اداره کل حفاظت محیط‌زیست لرستان در جریان است تا تالاب کوهستانی گهر به‌عنوان یک تالاب بین‌المللی در فهرست رامسر به ثبت برسد.
شرایط شکننده و حساس «گهر»
معاون محیط‌زیست دریایی و تالاب‌های سازمان حفاظت محیط‌زیست با اشاره به ثبت این تالاب در کنوانسیون بین‌المللی رامسر به همشهری می‌گوید:
«مراحل ثبت دریاچه گهر درحال پیگیری و در دستور کار سازمان است و برای رفع موانع و مشکلات ثبت این دریاچه ارزشمند به‌عنوان تالاب بین‌المللی پیگیری لازم را
انجام خواهیم داد.
تالاب گهر از نظر ویژگی‌های اکولوژیک، تنوع زیستی و اهمیت زیستگاهی، واجد شرایط ثبت در کنوانسیون رامسر است. اقدامات لازم برای تکمیل مستندات علمی و ارزیابی‌های میدانی آغاز شده و در آینده نزدیک این تالاب در فهرست بین‌المللی قرار می‌گیرد.»
احمدرضا لاهیجان‌زاده ادامه می‌دهد: «با توجه به وضعیت اکولوژیکی شکننده و حساس دریاچه گهر ازجمله عوامل طبیعی چون‌ورود رسوبات به بستر و حوضه آبریز دریاچه و همچنین عوامل انسانی چون حضور خارج از ظرفیت تحمل گردشگر در اطراف دریاچه، روند پیری این دریاچه سرعت گرفته است. قرار است پس از ارزیابی روش‌های کنترلی و اصلاحی انتقال رسوبات به مخزن تالاب گهر، برنامه‌های بیومکانیکی فازبندی شده طی 2سال متوالی با حمایت مالی معاونت محیط‌زیست دریایی و تالاب‌های سازمان حفاظت محیط‌زیست کشور اجرا شود.»
او تصریح می‌کند: «درصورت کنترل موارد ناشی از ورود رسوبات به بستر و حوضه آبریز دریاچه و همچنین با اقدامات کارشناسی می‌توان این دریاچه زیبا را سال‌ها زنده
نگه داشت.»
مسیر منسجم حفاظت از تالاب
کنوانسیون رامسر، قدیمی‌ترین معاهده بین‌المللی محیط‌زیستی در حوزه حفاظت از تالاب‌هاست که در سال ۱۹۷۱ در شهر رامسر ایران تصویب شد. هدف این کنوانسیون، حفاظت و بهره‌برداری خردمندانه از تالاب‌های مهم جهان است. ثبت تالاب گهر در این فهرست می‌تواند مسیر حفاظت منسجم‌تری را از این زیست‌بوم ارزشمند هموار کند.
کارشناس مدیریت تالاب‌ها در این‌باره به همشهری می‌گوید: «ثبت دریاچه کوهستانی گهر در فهرست کنوانسیون بین‌المللی رامسر اتفاق خوبی است. با ثبت حمایت‌های فنی و مالی که معمولا از تالاب‌های عضو به عمل می‌آید، وضعیت تالاب به‌صورت دوره‌ای پایش و به روز می‌شود و حتی درصورتی که تالابی شرایط مناسبی نداشته باشد، در فهرست مونترو (فهرست قرمز تالاب‌های ثبت شده در معاهده رامسر که با خطر نابودی روبه‌رو هستند)
قرار می‌گیرد.»
علی ارواحی می‌افزاید: «با ثبت دریاچه گهر در کنوانسیون رامسر، جذب اعتبار افزایش می‌یابد و مزیت بیشتری را برای حفاظت از این پهنه آبی ارزشمند ایجاد می‌کند. با این حال متأسفانه تالاب‌های زیادی در کشور داریم که رامسر سایت هستند اما حال خوبی ندارند؛ مثل پریشان، هامون، گاوخونی، بختگان و ارومیه. در واقع صرف اینکه تالاب در کنوانسیون رامسر ثبت شود، شرط لازم است اما شرط کافی برای حفاظت نیست.»این متخصص مدیریت تالاب‌ها اظهار می‌کند: «طرح‌های آبخیزداری باید در بالادست تالاب انجام شود و با استفاده از تله‌های رسوب‌گیر از ورود رسوبات به تالاب‌ها جلوگیری به عمل آید.»
