قدرت روانی روزه‌داری
روزه با تقویت ترشح برخی هورمون‌ها از سلامت مغز و حافظه حمایت می‌کند و 3 اختلال شایع روانی را کاهش می‌دهد
مطالعات از گذشته تا‌کنون نشان می‌دهد که روزه‌داری فواید زیادی برای سلامت روان، تأثیر بر خلق و خو، شناخت و حتی انعطاف‌پذیری در برابر استرس دارد. متخصصان هم روزه‌داری را توصیه و عنوان می‌کنند که یکی از مهم‌ترین روش‌ها برای ارتقای سلامت روانی فرد روزه‌داری است زیرا باعث درک خودمراقبتی، افزایش خودکنترلی، درک احساسات درونی، کاهش اضطراب‌های اجتماعی و کاهش اختلالات خواب در افرادی می‌شود که دچار این عارضه هستند. مجید امرایی، دراماتراپیست و مدرس دانشگاه در کتاب «دراماتراپی و تئوری نقش‌ها» به این نکته اشاره کرده و گفته «روزه در بعد خودمراقبتی باعث خودارزیابی و نفوذ درونی بر خویشتن خویش شده و عملکردها را تحت کنترل انسان قرار می‌دهد و از این جهت موجب تسلط بر بعد احساسی، رفتاری و ادراکی انسان می‌شود. مهارت خودکنترلی درونی و بیرونی هم در روزه‌داری افزایش پیدا می‌کند و انسان‌هایی که قدرت خود نگهداری قوی‌تری دارند، در به تأخیر انداختن تکانه‌ها نیز موفقیت بیشتری خواهند داشت و غلبه بر نفس و خویشتن و کنترل خود را در برهه‌های مختلف بیشتر احساس و عمل می‌کنند.» بررسی پژوهش‌های علمی هم موید همین مسئله است. در ادامه با چند تأثیر مثبت روزه بر عملکرد مغز و سلامت روان آشنا شوید.
تأثیر مثبت روزه در درمان 3اختلال
استرس، اضطراب و افسردگی از رایج‌ترین چالش‌های سلامت روانی در زندگی‌های امروزی است و روزه پتانسیل مدیریت و بهبود این شرایط را نشان داده است. به‌طور کلی روزه با افزایش سروتونین و کاهش التهاب در کنترل افسردگی، با تنظیم کورتیزول و گابا در مدیریت اضطراب نقش دارد. نکته جالب اینکه روزه‌داری ریتم شبانه‌روزی را تنظیم و به افراد کمک می‌کند بهتر بخوابند. خواب باکیفیت برای سلامت روان بسیار مهم است و به کاهش استرس، اضطراب و افسردگی کمک می‌کند.
استرس
استرس حاد، بخش طبیعی زندگی است؛ اما زمانی که مزمن شود، می‌تواند اثرات مخربی بر بدن و ذهن داشته باشد. استرس مزمن با افزایش سطح کورتیزول همراه است که می‌تواند منجر به خستگی، خواب ضعیف و ضعف ایمنی شود.
اضطراب
اضطراب با نگرانی و ترس مداوم و بیش از حد بروز می‌کند و علائمی ازجمله افزایش ضربان قلب، اختلال در تنفس و تنش فیزیکی دارد. برای افرادی که اضطراب خفیف را تجربه می‌کنند، شاید این موضوع چندان آزاردهنده نباشد اما بسیاری از افرادی که با اختلالات اضطرابی مزمن دست و پنجه نرم می‌کنند، می‌توانند مشکلات جدی‌تری داشته باشند. در مواجهه با استرس، بدن مقدار زیادی هورمون کورتیزول و نوراپی نفرین ترشح می‌کند و ترشح طولانی‌مدت و مکرر این هورمون‌ها می‌تواند درصورت درمان نشدن به مشکلات جدی سلامتی منجر شود.
افسردگی
افسردگی هم یک اختلال خلقی است که باعث احساس مداوم غم، ناامیدی و عدم‌علاقه به زندگی می‌شود. این اختلال می‌تواند بر سلامت روحی و جسمی تأثیر بگذارد و منجر به خستگی، اختلالات خواب و از دست‌دادن اشتها شود. التهاب مزمن و عدم‌تعادل انتقال‌دهنده‌های عصبی (مانند سروتونین پایین) اغلب با افسردگی مرتبط هستند.
چگونه روزه کمک می‌کند؟
روزه می‌تواند بدن را با استرس سازگارتر کند. همانطور که استرس فیزیکی (ورزش) باعث قوی‌ترشدن ماهیچه‌ها می‌شود، استرس روحی نیز از طریق روزه‌داری بهتر تحمل می‌شود که به مرور زمان مقاومت استرس را افزایش می‌دهد. مطالعات نشان داده افرادی که روزه می‌گیرند در زندگی روزمره نشان احساس تعادل و استرس کمتری دارند.
چگونه روزه کمک می‌کند؟
افزایش سروتونین و دوپامین با روزه‌داری رخ می‌دهد که می‌تواند به کاهش افکار و احساسات مضطرب کمک کند. روزه‌داری تولید GABA (گاما آمینوبوتیریک اسید) را هم افزایش می‌دهد. GABA یک انتقال‌دهنده عصبی است که به آرامش سیستم عصبی کمک می‌کند و منجر به کاهش اضطراب و افزایش آرامش می‌شود. تحقیقات نشان داده که روزه گرفتن می‌تواند با آرام‌کردن سیستم عصبی و تثبیت خلق و خو، به کاهش علائم اضطراب کمک کند.
ترکیب سالم مغز و روزه‌داری
متعادل‌کردن انتقال‌دهنده‌های عصبی: بهبود خلق و خو و کاهش اضطراب
کاهش هورمون‌های استرس: مدیریت سطح کورتیزول و افزایش آرامش
تقویت عملکرد مغز: انعطاف‌پذیری عاطفی
کاهش التهاب: به حداقل‌رساندن یکی از دلایل اصلی بروز افسردگی
عملکرد شناختی و تمرکز
روزه می‌تواند از حافظه، یادگیری و انعطاف‌پذیری عصبی (توانایی مغز برای سازگاری) پشتیبانی کند که با کاهش خطر ابتلا به آلزایمر و افسردگی مرتبط است.
ترویج شفافیت ذهنی
روزه مصرف انرژی را از گلوکز به کتون‌ها تغییر می‌دهد که منبع انرژی پایداری برای مغز هستند. بسیاری از افراد پس از پایان زمان روزه‌داری، تمرکز و هوشیاری بهبودیافته را تجربه می‌کنند. مطالعات هم نشان می‌دهد که روزه‌داری عملکرد شناختی را در افراد مسن بهبود می‌بخشد و ممکن است از بیماری‌های عصبی محافظت کند.
کاهش التهاب و مه‌روانی
روزه‌داری نشانگرهای التهابی را کاهش می‌دهد و منجر به تفکر واضح‌تر و سلامت روان بهتر می‌شود. التهاب مزمن با افسردگی و مه‌مغزی مرتبط است. برخی مطالعات درباره بیماران مبتلا به اختلال افسردگی نشان داده که آنها با مداخلات مبتنی بر روزه در خلق‌و‌خوی خود بهبود یافته‌اند.
تاب‌آوری عاطفی
روزه گرفتن مغز را آموزش می‌دهد که با استرس مقابله کند، درست مانند ورزش که عضلات را تقویت می‌کند. روزه‌داری عملکرد میتوکندری را تقویت می‌کند. مقاومت در برابر استرس و استقامت ذهنی را بهبود می‌بخشد. افرادی که عادت به روزه گرفتن دارند، انعطاف‌پذیری عاطفی بالاتر و توانایی بیشتری در رسیدگی به چالش‌های زندگی دارند.
خواب و تنظیم ریتم شبانه‌روزی
روزه‌داری ملاتونین و سروتونین را تنظیم می‌کند و کیفیت خواب را بهبود می‌بخشد. این شرایط می‌تواند ریتم شبانه‌روزی بدن را هماهنگ کند و منجر به استراحت بهتر و کاهش بی‌خوابی شود. مشخص شده که روزه‌داری باعث کاهش اختلالات خواب و بهبود کیفیت خواب عمیق می‌شود.
