پاپاریان؛ قدیمی‌ترین مرکز تجاری شمیران
موضوع: نخستین مراکز تجاری تجریش
موقعیت: ابتدای خیابان دربند سرپل تجریش
محله تجریش به‌واسطه موقعیت جغرافیایی‌اش و به‌دلیل رفت‌وآمد بی‌شمار زوار حرم امامزاده صالح(ع) از دیرباز محل مناسبی برای فعالیت‌های اقتصادی شمیرانی‌ها بوده است.
اگرچه بازار سنتی تجریش گردش اقتصادی این محله قدیمی را در روزگار گذشته به نام خود ثبت کرده است، ولی با توسعه این محله تاریخی کم‌کم پای مراکز تجاری کوچک و بزرگ و بازارچه‌های مختلف در این محله باز شد. نخستین ساختمان چهارطبقه‌ای را که «محمدعلی شناور» در محدوده قنات پاپاریان در ابتدای خیابان دربند، روبه‌روی ساختمان شهرداری ساخت، می‌توانیم نخستین بازارچه یا پاساژ مدرن محله تجریش بنامیم؛ ساختمانی تجاری و مسکونی که به‌دلیل وجود داروخانه پاپاریان ارمنی به پاساژ پاپاریان معروف شد. شناور این ساختمان را سال ۱۳۲۰ ساخت. کافه جهان و رستوران کالیفرنیا که از قدیمی‌ترین رستوران‌های تجریش بود، در طبقه زیرین این پاساژ قرار داشت.
عباس صالحی، از معتمدین محله تجریش، دراین‌باره می‌گوید: «به‌جز محمدعلی شناور، مرحوم علی صبا نیز پاساژ فرح را در تجریش ساخت که در ردیف نخستین پاساژهای این محله قرار گرفت. در محدوده بازار سنتی نیز پاساژی قدیمی به نام سامی بود که بنایی چوبی داشت. این پاساژ به سکونتگاه شبانه کارگران فصلی تجریش مشهور بود. قدیم‌ها از اوایل بهار کارگرانی برای شغل‌های مختلف از جمله خرپاکوبی و شیروانی‌کوبی از طالقان، نائین و قزوین به تجریش می‌آمدند. بیشتر آنها با پرداخت شبی یک قران در پاساژ سامی می‌خوابیدند. با این حال، توسعه مراکز تجاری تجریش و ورود مشهورترین پاساژها در این محله با نام مرحوم حسن واعظی گره خورده است.»
مرحوم واعظی نخستین پاساژ مدرن و متفاوت شمیران را در تجریش ساخت. پاساژ قائم در ۶طبقه با ۴۰۰ مغازه ساخته شد و هر طبقه به یک صنف اختصاص یافت. چند سال بعد مرحوم واعظی پاساژ قدیمی رضوی را نیز به پاساژ قائم وصل کرد. واعظی کمی بالاتر از سرپل تجریش، ابتدای خیابان ولیعصر، پاساژ کیش را نیز ساخت و در طرح توسعه آن تصمیم داشت آنجا را به بازار تجریش وصل کند. چند سال پیش این پاساژ به مرکز آنتیک‌فروشی و فروش وسایل عتیقه و قدیمی تهران تبدیل شد و این روزها به‌عنوان یکی از جذابیت‌های گردشگری تجریش به شمار می‌رود.
