گزارش
ایران چه برنامه‌ای برای هوش مصنوعی دارد؟
کشور ما می‌تواند سهم قابل‌توجهی در تحول دیجیتال و افزایش بهره‌وری در بخش‌های مختلف داشته باشد
ساسان شادمان-روزنامه‌نگار
تصویب کلیات «برنامه ملی توسعه هوش مصنوعی» در جلسه «شورای‌عالی راهبری برنامه هفتم توسعه» با حضور محمدرضا عارف، معاون اول رئیس‌جمهور، راه را برای برنامه‌ریزی، توسعه و کارآمدسازی این فناوری مهم در کشورمان هموار می‌کند. برنامه هوش مصنوعی ایران مجموعه‌ای از تلاش‌ها و ابتکاراتی است که در چند سال گذشته توسط دولت، دانشگاه‌ها و بخش‌های صنعتی برای توسعه و به‌کارگیری فناوری‌های نوین هوش مصنوعی شکل گرفته است.
برنامه‌های اجرایی
در این مسیر برنامه اجرایی را به 3دسته تقسیم می‌کنیم.
پژوهش و توسعه: سرمایه‌گذاری در مراکز تحقیقاتی و آزمایشگاه‌های تخصصی در دانشگاه‌ها به‌منظور انجام پروژه‌های پژوهشی پیشرفته در حوزه هوش مصنوعی.
زیرساخت‌های فناورانه: توسعه بسترهای داده‌ای، ایجاد مراکز داده و فراهم‌سازی تجهیزات پیشرفته جهت تسهیل فعالیت‌های پژوهشی و صنعتی.
همکاری میان‌بخشی: ایجاد تعامل نزدیک میان دولت، دانشگاه‌ها و صنعت برای تدوین سیاست‌ها و راهبردهایی که هماهنگی در اجرای طرح‌های هوش مصنوعی را تضمین کند.
اهداف اصلی
اهداف اصلی توسعه هوش مصنوعی در ایران را می‌توان به 3موضوع کلی تقسیم کرد.
افزایش استقلال فناورانه: با هدف کاهش وابستگی به فناوری‌های خارجی و تقویت ظرفیت‌های داخلی در حوزه‌های یادگیری ماشین، بینایی ماشین، پردازش زبان طبیعی و رباتیک.
ارتقای کیفیت زندگی: از طریق بهبود خدمات عمومی، بهداشت، حمل‌ونقل و سایر حوزه‌هایی که فناوری های هوشمند می‌توانند بهره‌وری و کارایی آنها را افزایش دهند.
تشویق به نوآوری و کارآفرینی: حمایت از استارت‌آپ‌ها و کارآفرینان فعال در حوزه فناوری‌های نوین به‌منظور ایجاد بستر اقتصادی مناسب و اشتغال‌زایی.
چالش‌ها و فرصت‌ها
نباید فراموش کرد که همواره در شروع یک راه طولانی، چالش‌ها و فرصت‌های پرشماری وجود دارد. اصلی‌ترین چالش‌ها و همچنین فرصت‌ها در مسیر توسعه هوش مصنوعی در ایران را برمی‌شماریم.
چالش‌های اقتصادی و بین‌المللی: تحریم‌ها و محدودیت‌های اقتصادی دسترسی به فناوری‌های پیشرفته و تجهیزات مدرن را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد.
نیروی انسانی متخصص: نیاز به تربیت و جذب متخصصان جوان و کارآزموده در حوزه‌های مرتبط که می‌تواند از طریق برنامه‌های آموزشی و بورسیه‌های تخصصی بهبود یابد.
بازارهای داخلی و بین‌المللی: فرصت‌های قابل‌توجهی در کاربردهای هوش مصنوعی برای بهبود خدمات عمومی، صنعت و کسب‌وکارها وجود دارد که می‌تواند زمینه‌ساز رشد اقتصادی و ارتقای سطح زندگی در کشور شود.
جایگاه ایران در دنیا
باتوجه به سرعت بسیار بالای برخی کشورها در توسعه هوش مصنوعی و همچنین عملکرد گذشته ما، طبیعی است که جایگاه ایده‌آلی در این فناوری نداشته باشیم. براساس آمار و اطلاعات ارائه‌شده، ایران در زمینه تحقیق و توسعه هوش مصنوعی به‌ترتیب در رتبه‌های چهلم و چهل‌وچهارم قرار دارد. در زمینه راهبردهای دولتی هم رتبه چهل‌ویکم به ما رسیده و در بخش تجاری هم هشتادوسوم هستیم. در مجموع و با احتساب سایر بخش‌ها، ایران در توسعه هوش مصنوعی در رده شصتم دنیا قرار دارد که این رتبه می‌تواند با اندکی تلاش در حوزه‌های گوناگون به سرعت بهبود یابد.