شمارش معکوس برای توقف خام فروشی آهن در همدان

سولماز عنایتی: همدان - خبرنگار

استان همدان 273 معدن و 28 نوع ماده معدنی شناسایی شده دارد که تخمین زده می‌شود 7/1 میلیارد تن ذخایر معدنی در آنها وجود داشته باشد.این رقم حدود 5/2 درصد از کل ذخایر کشور را تشکیل می‌دهد. همین ظرفیت موجب شده است معادن از نظر تولید ناخالص داخلی و از آن مهم‌تر ایجاد اشتغال مورد توجه قرار گیرند تا جایی که استاندار مدتی پیش به مدیران این بخش اولتیماتوم داد از فروش خام مواد معدنی جلوگیری کنند. با وجود این و گرچه هنوز 40 درصد از مواد معدنی خام‌فروشی می‌شود، اما مسئولان وعده می‌دهند به زودی خام‌فروشی آهن به دلیل ارزش افزوده بالایی که دارد، تعطیل خواهد شد. این تصمیم علاوه بر این‌که می‌تواند سود بیشتری را در نتیجه فراوری مواد معدنی نصیب استان کند، با افزایش ضریب 13 درصدی اشتغال در معادن نقش مهمی در کاهش بیکاری خواهد داشت.

خام‌فروشی ادامه دارد

یکی از معدن‌کاران اما معتقد است اولتیماتوم استاندار فراموش شده و بسیاری از مواد معدنی همدان همچنان به صورت خام و فراوری نشده از استان خارج می‌شود و سودی که باید، به جیب همدانی‌ها نمی‌رود. احمد 20 سال است در معدن کارگری می‌کند و می‌گوید: جوان‌های بسیاری در همدان جویای کار هستند، اما کار ندارند و بسیاری از آنها مجبور به مهاجرت می‌شوند؛ مثل پسر خودم. اگر مدیران، کارخانه‌های فراوری مواد معدنی را در استان تاسیس کنند، بسیاری از این جوان‌ها مشغول می‌شوند. هادی.م هم مهندس معدن است. او بعد از فارغ‌التحصیلی در معدن گرانیت مشغول به کار شده و معتقد است خام‌فروشی در چند سال گذشته کاهش یافته و بسیاری از مواد معدنی در استان فراوری می‌شود. با وجود این معتقد است تا زمانی که سود اصلی بهره‌برداری از معادن نصیب استان نشود، مشکلات این بخش همچنان پابرجاست  .

سرمایه‌گذار نداریم

رئیس خانه معدن همدان هم گلایه ها را تایید می‌کند و به همشهری می‌گوید: هنوز نتوانسته‌ایم از ظرفیت بالای معدن استان به درستی استفاده و ارزش افزوده و شغل بیشتری ایجاد کنیم. رحیم مرتضایی با بیان این‌که مواد اولیه ارزان و خام از استان همدان بیش از 750 کیلومتر مسافت را برای تبدیل شدن به محصول نهایی طی می‌کنند و در سایر استان‌ها و در واحدهای تولیدی به سرامیک و کاشی مبدل می‌شوند، می‌افزاید: متاسفانه هنوز پس از اولتیماتوم استاندار اتفاق بزرگی رخ نداده است، زیرا ایجاد واحدهای فراوری در اختیار سازمان صنعت، معدن و تجارت استان نیست. اگر سرمایه‌گذار احساس نکند یک فعالیت اقتصادی به نفعش است، وارد عرصه نخواهد شد. او با بیان این‌که ریسک بالای سرمایه‌گذاری مشکلی فرااستانی است، اظهار می‌کند: با توجه به وفور منابعی چون سیلیس، فلدسپات و سنگ آهن ایجاد واحدهای صنعتی فروسیلیس، کاشی و سرامیک در استان همدان توجیه اقتصادی دارد و با رونق سرمایه‌گذاری می‌توان از خام‌فروشی آنها جلوگیری کرد.  

خام‌فروشی 40 درصد مواد معدنی

معاون امور معدنی و اکتشاف سازمان صنعت، معدن و تجارت همدان اما نظر متفاوتی دارد و معتقد است خام‌فروشی همدان منتفی شده و حداقل فرا‎وری‌های اولیه در داخل استان برای مواد معدنی انجام می‌شود. محمد خاکی تاکید می‌کند که قرار نیست همه کارخانه‌های مجهز در همدان ساخته و راه‌اندازی شود و بخشی از مواد معدنی را ناچار باید به شکل خام به فروش رساند. وی با بیان این‌که به طور متوسط در سال بین 5/6 تا 5/7 میلیون تن مواد معدنی در استان از 273 معدن استخراج می‌شود، اظهار می‌کند: بیش از 60 درصد این مواد در مراحل اولیه در داخل استان فراوری می‌شود.  خاکی مثالی هم درباره ارزش افزوده مواد بعد از فراوری می‌زند و توضیح می‌دهد: ارزش افزوده‌ای که مواد اولیه معدنی پس از فراوری به دست می‌آورند، متفاوت است. به عنوان مثال هر واحد شن و ماسه ابتدا 2 هزار تومان قیمت دارد و پس از فراوری 7 هزار تومان می‌شود و یک ماده مانند سنگ آهک ابتدا هزار و 500 تومان است، اما به سیمان که تبدیل شد 70 هزار تومان فروخته می‌شود.

   اختلاف قیمت 7برابری خام فروشی آهن با تبدیل آن به شمش فولادی

معاون امور معدنی و اکتشاف سازمان صنعت، معدن و تجارت همدان می‌گوید: مطالعات انجام شده روی زنجیره تولید آهن نشان می‌دهد ارزش افزوده‌ آهن اگر به کنسانتره تبدیل شود، 36 درصد، گندله 60 درصد، آهن اسفنجی 251 درصد و شمش فولاد 710 درصد افزایش خواهد داشت. به دلیل اختلاف بیش از 7 برابری ایجاد ارزش افزوده بین خام‌فروشی و تبدیل به شمش فولادی، اهمیت ایجاد صنایع پایین‌دستی در زمینه آهن و جلوگیری از خام‌فروشی این ماده معدنی و ثروت خداوندی را بیش از گذشته بر ما روشن می‌کند. در نتیجه این اهمیت و با جذب سرمایه گذاران، به زودی در استان خام‌فروشی سنگ آهن نخواهیم داشت. محمد خاکی به نکته دیگری هم اشاره می‌کند و آن فراخوان برای جذب سرمایه‌گذار است: در حال حاضر در کنار اکثر معادن، واحدهای فراوری اولیه مستقر هستند و به دنبال جذب سرمایه‌گذار برای ایجاد واحدهای فراوری در همه معادن هستیم.