رشد صادرات آب مجازی با کدام توجیه؟

 خبر: گزارش بانک مرکزی از متوسط قیمت خرده‌فروشی مواد خوراکی در تهران درهفته منتهی به ۲۹ تیرماه امسال نسبت به‌مدت مشابه سال گذشته از افزایش ۱۴۶.۴ درصدی قیمت هندوانه و سرآمدی آن در گرانی بازار میوه و تره‌بار پایتخت حکایت دارد. از سوی دیگر آخرین آمارهای منتشر شده از تجارت خارجی محصولات کشاورزی بیانگر آن است که در بهار امسال ۵۲۰ هزار تن هندوانه به ارزش ۹۵ میلیون دلار به کشورهای مختلف صادر شده است که نسبت به صادرات ۳۴۵ هزار تنی در بهار پارسال از نظر وزن ۵۰.۷۲ درصد واز نظر ارزش ۴۱.۷۹ درصد افزایش داشته است.

 نقد: رشد تولید، صادرات و نوسان قیمت هندوانه و برخی دیگر از محصولات آب‌بر کشاورزی با توجه به کاهش میزان بارش‌ها و کمبود منابع آب و به راه افتادن جنگ آب در برخی استان‌ها جای تعجب دارد.

 در این شرایط کشاورزان سنتی همچنان به کشت 4محصول جالیزی آب‌بر کشاورزی یعنی هندوانه، گوجه فرنگی، سیب زمینی و پیاز آن هم در مناطق خشک و کم آب جنوب ادامه می‌دهند. بنابر آمار اداره کل دفتر محصولات علوفه‌ای و جالیزی وزارت جهادکشاورزی، سطح زیرکشت هندوانه با سیر نزولی در طول دوره زراعی 3سال گذشته(93تا 96)به‌ترتیب 125، 137و 113هکتار و میزان تولید این محصول به‌ترتیب 3.7، 4.1و 3.7میلیون تن بوده است. مسئولان وزارت جهادکشاورزی با استناد به این آمارها از کاهش میزان آب‌بری تولید هر کیلوگرم هندوانه خبر داده و تأکید می‌کنند در سال زراعی 96-95، در سطح 113هزار هکتار از اراضی زیرکشت، 3میلیون و 700هزار تن هندوانه(با متوسط تولید 32هزارو 743کیلوگرم در هکتار) تولید شده که با توجه به نیاز تولید هر هکتار هندوانه به 5هزار متر معکب آب، برای تولید هر کیلوگرم هندوانه 152.7لیتر آب مصرف شده است. اما در مقابل برخی نمایندگان مجلس و کارشناسان از آب‌بری 250لیتری تولید هر کیلوگرم هندوانه خبر داده و علاوه بر آن هر سال به‌دلیل افت شدید قیمت‌ها و مشکلات بازارسانی بخشی از این محصولات ضایع یا خوراک دام شده و هزینه‌های مالی خرید توافقی و پیامدهای اجتماعی را به‌دنبال دارد. در چنین شرایطی مشخص نیست رشد تولید و صادرات اینگونه محصولات آب‌بر حتی درصورت بازار داغ برای صادرات آب مجازی در کشورهای همسایه تا چه حد دارای توجیه اقتصادی است.