دست بالای حماس در تبادل اسرا

سیدهادی سیدافقهی؛  کارشناس مسائل منطقه

1-بنیامین نتانیاهو جنگ اخیر غزه را به حدی طولانی کرد که ترامپ، برای بار دوم به کاخ سفید برسد. او چنین می‌اندیشید که وقتی ترامپ بیاید او با دست بازتری هم می‌تواند به سمت نابودی غزه برود و هم موضوع نابودی کرانه باختری را به ثمر برساند. اما ترامپ از چند هفته پیش از تحلیفش این مسئله را پیش کشید که باید تا قبل از آمدن من موضوع اسرا خاتمه پیدا کند و با انعقاد آتش بس موضوع تبادل اسرای هر دو طرف به سرانجام برسد. این موضوع موجب شوکه شدن نتانیاهو شد. در نشست دوحه هم نماینده بایدن و هم نماینده ترامپ حضور داشتند. در این نشست، نمایندگان اسرائیلی که 3تن بودند چندان زیر بار پذیرش این مسئله نرفتند. در تماس نماینده ترامپ با ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا گفت:«به آن حرامزاده بگویید توافق را امضا کند!»
2- در چنین شرایطی، نتانیاهو دیگر تاب مقاومت نداشت و مجبور به تسلیم شد. اما باید این موضوع را نیز بیان کرد که صرف تهدید ترامپ و فشار او موجبات انعقاد آتش‌بس را فراهم نیاورد. نتانیاهو اهدافی معین کرده بود که به هیچ‌کدام از آنها نرسید. طبق قاعده هانیبال، صهیونیست مرده بهتر از صهیونیست اسیر است. آنان حاضر بودند که تمام اسرای حماس و جهاد اسلامی را بکشند اما امتیازی به مقاومت ندهند. اما فرسایشی‌شدن جنگ، فرسودگی نیروهای نظامی و شکاف جامعه صهیونیستی وضعیت را برای نتانیاهو خطرناک کرده بود و او دست آخر مجبور شد تن به تبادل اسرا بدهد. افزون بر این، وضعیت رژیم اسرائیل در اواخر جنگ چندان مساعد نبود. حماس مجدد روحیه تازه‌ای گرفته بود و با پرتاب موشک و کار گذاشتن تله انفجاری خسارات سنگینی به اسرائیل تحمیل می‌کرد. بعد از آنکه موضوع آتش بس مطرح شد ورق برگشت و حال این حماس بود که با شرط و شروط گذاشتن، سعی داشت که دست بالا را در جنگ داشته باشد.
3-کسی فکرش را نمی‌کرد که نتانیاهو حاضر شود تن به آتش‌بس بدهد. اگر او دنبال این موضوع بود هیچ‌گاه اسماعیل هنیه را در تهران ترور نمی‌کرد؛ چرا که او رئیس مذاکره‌کنندگان حماس بود. اما مجموعه عللی چون اعتراض خانواده اسرا، موضوع عجز در نابودی حماس، شکست در بازگرداندن اسرا و البته در آخر تهدید ترامپ موجب شد که نتانیاهو آتش‌بس را قبول کند و این شکست را برای خود بپذیرد.
4- اولا موضوع تبادل اسرا 3مرحله و  هر مرحله 42روز است. در این مراحل اسرا به شکل تدریجی آزاد می‌شوند تا از این طریق اطمینان حاصل شود که طرف صهیونیستی نیز اسرای فلسطینی را آزاد می‌کند. در این بین 250اسیر فلسطینی که محکوم به حبس ابد بودند آزاد می‌شوند که چنین مسئله‌ای شکست سنگینی برای اسرائیل محسوب می‌شود. ضمن اینکه در مراحل دوم و سوم هم به‌ترتیب اسرای ارزشمند هر دو طرف آزاد و منتقل خواهند شد.
5-همچنین گفتنی است که طی این مدت تبادل اسرا باید موضوع عقب‌نشینی تدریجی رژیم صهیونیستی از مناطق رفح و هم‌مرز با مصر نیز صورت بگیرد و از آن‌سو مسیرهای ارسال کمک‌های بشردوستانه باز شود که این امر در حال تحقق است. ضمن اینکه موضوع بازگشت آوارگان غزه‌ای به مناطق خودشان نیز از دیگر موضوعات قابل توجه در این توافق است. در مرحله آخر هم موضوع تخلیه کامل غزه است و بعد از آن درمورد اداره غزه مذاکرات دوباره انجام خواهد شد که حماس برای آن موضوع هم طرح و برنامه‌ریزی دارد.