تنش آبی در شهرهای خراسان رضوی

حسین اسماعیلیان|  مدیرعامل آب و فاضلاب خراسان رضوی:

2 ماموریت مهم تامین آب آشامیدنی و بهداشتی شهرهای استان و خدمات دفع بهداشتی فاضلاب بر عهده سازمان آب و فاضلاب خراسان رضوی است. صد درصد جمعیت استان از آب آشامیدنی و بهداشتی سالم برخوردارند و در حوزه فاضلاب 11 شهر استان، شبکه فاضلاب ایجاد شده است؛ حدود 30 درصد هم از خدمات دفع بهداشتی فاضلاب بهره‌مند هستند. تامین آب آشامیدنی از نیازهای حساس است. به دلیل شرایط اقلیمی خشک استان در دهه‌های گذشته، میزان بارندگی‌ها کاهش یافته و در نتیجه با برداشت بیش از حد سفره‌های آب زیرزمینی مواجه هستیم. 

در حال حاضر حدود 7 درصد مصرف آب استفاده آشامیدنی دارد. هر آبی برای آشامیدن استانداردهای مناسب را ندارد و معمولا چون تامین آب از مناطق دوردست انجام می‌شود، آب آشامیدنی با هزینه‌های بسیاری به شهرها می‌رسد. شرایط بحران آب به گونه‌ای است که در تامین آب آشامیدنی، شهرهای استان شرایط پایداری ندارند و در آینده شرایط مناسبی نخواهیم داشت. 30 شهر استان با شرایط تنش آبی مواجه است و رویه فعلی نشان می‌دهد در افق 1400 حدود 50 شهر دیگر اضافه خواهد شد که در برنامه‌ریزی‌های افق 1420 بر اساس مطالعاتی که صورت گرفته با محدودیت‌های آبی بیشتری مواجه هستیم. لذا از 73 شهرستان استان 71 شهرستان با شرایط تنش آبی مواجه خواهند بود. 

در گذشته، یکی از بهترین وقف‌هایی که رسم بود، وقف آب آشامیدنی است. اولین شبکه آب آشامیدنی کشور که حدود صد سال قدمت دارد در شهر بیرجند بود و این شبکه آب آشامیدنی را خیران احداث کردند. مشکل کیفی در آب آشامیدنی بعضی از شهرهای استان وجود دارد و در این شهرها کیفیت آب آشامیدنی از نظر مردم مطلوب نیست.

از این جهت نیاز داریم شبکه مجزایی از آب آشامیدنی و آب بهداشت در این شهرها ایجاد کنیم. نمونه این کار (ایجاد شبکه مجزایی از آب آشامیدنی و بهداشتی)در  شهرستان‌های گناباد، جنگل و چندین شهر دیگر در دستور کار قرار گرفته است. از کارهایی که می‌توان واقفان را نسبت به آن تشویق کرد، حوزه آب است. همچنین آمادگی داریم که ایستگاه‌های برداشت آب و تاسیسات به اسم واقفان نام‌گذاری شود. این منابع مصارف مختلفی چون کشاورزی دارد و این منابع آب با تغییر کاربری می‌تواند برای تامین آب آشامیدنی اختصاص یابد. از این جهت شرکت آب و فاضلاب استان آمادگی دارد مشکلات قانونی و مادی را که در این راستا وجود دارد، رفع کند. 

زمینه‌های سرمایه‌گذاری بسیاری در حوزه آب و فاضلاب داریم و این موضوع بستر بسیار خوبی برای اداره اوقاف به وجود آورده است. یکی از این طرح‌ها سرمایه‌گذاری در استفاده از پسآب فاضلاب است که در 3 سال گذشته اقدامات خوبی در این زمینه انجام گرفته است. در حال حاضر بیش از 500 میلیارد تومان پروژه‌های سرمایه‌گذاری طرح‌های آب ‌و فاضلاب استان عملیاتی و اجرا شده است.