یادگار تاریخی یزدیها در بریانک
نام: مسجد المهدی(عج) و مسجد امام حسن مجتبی(ع)
موقعیت: خیابان قمینژاد و خیابان شهید رحمانی
قدیمیترین مساجد محله بریانک، یعنی مسجد المهدی(عج) و مسجد امام حسن مجتبی(ع)، پایگاه مذهبی و فرهنگی این محله تاریخی بوده و هستند.
خاطرات اهالی قدیمی بریانک با مسجد قلعه بریانک یا همان مسجد المهدی گره خورده است. از ضلع شرقی کوچه شهید قمینژاد که وارد میشدید در اصلی قلعه تاریخی پیدا و از این نما گلدستههای مسجد قلعه دیده میشد. سیدرضا تهامی از فعالان اجتماعی محله بریانک با بیان اینکه همیشه بانگ مؤذن در محله میپیچید، میگوید: «مسجد قلعه در املاک اعتمادالسلطنه قرار داشت که ازاینرو، به مسجد اعتماد نیز معروف بود ولی بعد از انقلاب به مسجد المهدی(عج) تغییر نام داد. این مسجد بیش از 100سال قدمت دارد. قبل از تخریب قلعه بریانک، مسجد داخل قلعه بود. بنای مسجد بارها مرمت شد و توسعه پیدا کرد ولی آجرکاری داخلی باقیمانده و رنگآمیزی شده است.»
در حوالی مسجد قلعه بریانک، مسجد دیگری به نام مسجد امام حسن مجتبی(ع) قرار دارد. تهامی که در ایام کودکی مکبر آنجا بوده میگوید: «مسجد بنای قدیمی و بسیار جذابی داشت؛ همچون مساجد صدر اسلام. ستونهای بلند حجاریشده به فاصله 5 متر در کنار یکدیگر قد کشیده بودند. مسجد را یزدیهای مقیم بریانک ساختند. یزدیها یک خصوصیت داشتند و آن اینکه هر جا ساکن میشدند اول مسجد و حمام میساختند و بعد محله را آباد میکردند. بعد از سال 1357این بنای تاریخی تخریب و به کمک اهالی بنای بزرگتری در دوطبقه به جای آن ساخته شد.» بهعلت دشواری در تامین هزینه ساخت مسجد جدید، بارها بهدلیل نبود مصالح کارگرها دست از کارکشیدند. تهامی میگوید: «بانویی به نام سلیمانی از زنان مؤمنه و پرتلاش محله بریانک چادر سر و کوچه به کوچه و نماز به نماز از مردم پول جمعآوری میکرد تا اینکه مسجد ساخته و درهایش روی اهالی بازشد.»
مسجد امام حسن مجتبی( ع) در کنار مسجد المهدی(عج) نهتنها هویت تاریخی به محله میبخشیدند، بلکه پایگاه فعالیتهای انقلابی و مردمی نیز بودند. جوانان محله از اینجا به جبههها اعزام میشدند. صندوقهای قرضالحسنه هم برای حمایت از اهالی در این 2 مسجد دایر شد و بسیاری از فعالیتهای سیاسی و مذهبی دراین مساجد جان گرفت.
از دیگر مساجد بریانک میتوان از مسجد غفوری که در طرح محله نواب تخریب و دوباره ساخته شد، مسجد امام حسن عسکری(ع) در خیابان شهید حدادی و مسجد رحمانی در کوچه شهید رحمانی اشاره کرد. تهامی میگوید: «طرح نوسازی مسجد رحمانی را برعهده گرفتهام و قرار است براساس معماری دوران صفویه ساخته شود.»