تخریب سالانه 63هزار هکتار جنگل
ایران 14/3میلیون هکتار جنگل طبیعی دارد
مجید جباری-روزنامهنگار
یکدهم مساحت جنگلهای ایران در 8دهه گذشته به دلایل مختلف از بین رفته و تخریب شده است. تغییر اقلیم و کاهش بارندگی، بیماری، برداشت بیرویه و گسترش شهرها و روستاها عمدهترین دلایل تخریب جنگلها هستند. بیشترین تخریب جنگلها هم بهترتیب مربوط به رویشگاههای زاگرس و هیرکانی است. به گفته کارشناسان جنگل، سالانه ۶۳هزار هکتار از جنگلهای زاگرس و هیرکانی نابود میشود و در صورتی که این روند ادامه پیدا کند طی 50سال آینده چیزی از جنگلهای ما باقی نمیماند.
زنگ خطر کاهش مساحت و کیفیت جنگلها
رضا بیانی، معاون حوزه ریاست سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور: در نشریه سال1320، چاپ سازمان جنگلها، مساحت جنگلهای کشور نزدیک به 19میلیون هکتار تخمین زده شده بود. در آن زمان، مساحت جنگلها بهطور کلی عنوان میشد و جنگل طبیعی، اراضی جنگلی، بیشهزار طبیعی و جنگلهای دستکاشت از هم تفکیک نشده بود. براساس همان معیار گذشته، آنچه امروز بهعنوان جنگل ازجمله جنگل طبیعی، اراضی جنگلی، بیشهزار طبیعی و جنگلهای دستکاشت وجود دارد حدود 17/5میلیون هکتار است. آماری از مساحت و تراکم جنگلی نیز براساس آخرین تصاویر ماهوارهای سنتینل-2 به دست آمده است که قدرت تفکیک بالایی دارد. کاهش کیفیت جنگلها نیز نکته بسیار مهمی است که باید مورد توجه قرار بگیرد، به این معنا که در گذشته هر هکتار از جنگلهای شمال تقریبا 220مترمکعب چوب داشت، اما در حال حاضر این رقم به حدود 190مترمکعب در هکتار رسیده است. طرح تنفس جنگل که ممنوعیت برداشت چوب سرپا از جنگلها بهخصوص در رویشگاههای شمال را ممنوع کرد، بهدلیل کاهش کیفیت جنگل بود.
سیر قهقرایی جنگلهای ایران
شینا انصاری، رئیس سازمان حفاظت محیطزیست: جنگلها با ارائه خدمات گسترده در چارچوب ارزشهای ذاتی و استفادههای غیرمستقیم و مستقیم نقش مهمی در بقای انسانها و معیشت پایدار دارند. ورود انواع بیماریها و امراض در جنگلهای کشور، خشکیدگی و نابودی شمشادها در جنگلهای هیرکانی، زوال اکوسیستمهای جنگلی زاگرس، خشکیدگی بلوط، قاچاق چوب و بهرهبرداری از جنگلها بیش از توان اکولوژیک و تخریب و تصرف و تغییر کاربری اراضی جنگلی نشانهای از سیر قهقرایی جنگلهای ایران دارد. بر همین اساس، باید در حفظ این سهم اندک از جنگلها و صیانت از تنوع زیستی اکوسیستم جنگلی با راهکارهای حفاظتی و مشارکتی تلاش بیشتری شود. توسعه مناطق حفاظتشده جنگلی، همگرایی در اجرای برنامههای کلان سرزمینی بین دستگاهها، اجرای سیاستهای کلان منابع طبیعی و محیطزیست، آگاهیرسانی و اجرای برنامههای حفاظت مشارکتی با اولویت تعاونیها و جوامع محلی، کنترل قاچاق چوب و نصب ابزارهای نظارتی در ورودیهای جادههای جنگلی و صنایع چوب و کاغذ و ارزیابی دقیق توسعه فعالیتهای عمرانی و زیرساختی بر محیطزیست ازجمله راههای نجات جنگلهای کشور هستند.