یادداشت
نوسازی بافت‌های فرسوده کاهش اثرات بلایای طبیعی
سیدمهدی هدایت: مدیرعامل سازمان نوسازی شهر تهران
یکی از اساسی‌ترین راهبردها برای کاهش خسارات ناشی از زلزله، نوسازی بافت‌های فرسوده شهری است. این اقدام نه‌تنها به حفظ جان و مال شهروندان کمک می‌کند، بلکه زیربنایی برای توسعه پایدار و ارتقای کیفیت زندگی در شهرها فراهم می‌آورد.
بافت‌های فرسوده بخش‌هایی از شهرند که به‌دلیل قدمت زیاد، استفاده از مصالح غیراستاندارد و طراحی‌های نامناسب، بیشترین آسیب‌پذیری را در برابر زلزله دارند. مناطق دارای بافت فرسوده به‌دلیل تراکم بالای جمعیت و مشکلات زیرساختی، در زمان وقوع بلایا به کانون بحران تبدیل می‌شوند و امدادرسانی به آنها با دشواری‌های زیادی همراه است.
نوسازی این بافت‌ها نقشی کلیدی در کاهش آسیب‌پذیری شهری ایفا می‌کند. با مقاوم‌سازی و بازسازی اصولی این مناطق، ساختمان‌ها توانایی تحمل نیروهای زلزله را پیدا می‌کنند و امنیت ساکنان به شکل چشمگیری افزایش می‌یابد. علاوه‌براین، ایجاد زیرساخت‌های جدید و بهبود دسترسی به خدمات شهری در این مناطق، شرایط زندگی را برای ساکنان بهتر و دسترسی نیروهای امدادی را در مواقع بحران تسهیل می‌کند.
نوسازی بافت‌های فرسوده فراتر از یک اقدام ایمنی، مسیری برای توسعه اجتماعی و اقتصادی است. این فرایند علاوه بر کاهش خطرات زلزله می‌تواند به تقویت هویت اجتماعی این مناطق و ایجاد فرصت‌های شغلی در حوزه‌های مختلف منجر شود. بازسازی بافت‌های فرسوده همچنین بستری برای افزایش آگاهی عمومی درباره اهمیت رعایت اصول مهندسی در ساخت‌وساز و فرهنگسازی در زمینه ایمنی فراهم می‌کند. یکی از مهم‌ترین مزایای این اقدام کاهش هزینه‌های مالی و جانی ناشی از حوادث است. تجربه نشان داده‌است که پیشگیری و مقاوم‌سازی هزینه‌ای به‌مراتب کمتر از جبران خسارات ناشی از زلزله‌های مخرب دارد. ازاین‌رو نوسازی بافت‌های فرسوده باید به‌عنوان یک اولویت ملی و راهبردی در دستور کار دولت و نهادهای مسئول قرار گیرد. اجرای موفق این برنامه‌ها نیازمند همکاری همگانی است. دولت با ارائه تسهیلات مالی و مشوق‌های قانونی می‌تواند نقش مهمی در تشویق ساکنان مناطق فرسوده به نوسازی ایفا کند. از سوی دیگر، مشارکت فعال مردم و همراهی متخصصان در اجرای پروژه‌های مقاوم‌سازی تضمین‌کننده تحقق اهداف ایمنی و تاب‌آوری شهری خواهد بود.
نوسازی بافت‌های فرسوده یکی از گام‌های کلیدی در این مسیر محسوب می‌شود که با توجه و سرمایه‌گذاری مناسب می‌تواند تحولی بزرگ در ایمنی شهرها و زندگی شهروندان ایجاد کند.
