خبرهای خوش بودجه 1404

علیرضا احمدی-روزنامه‌نگار

بررسی بخش‌های درآمدی و هزینه‌ای لایحه بودجه سال ۱۴۰۴ ازسوی نمایندگان در حالی پس از برگزاری حدود 22جلسه در صحن علنی بهارستان به پایان رسید که بسیاری از کارشناسان «شفافیت» و «عدالت» را 2شاخصه مدنظر دولت و مجلس در این لایحه می‌‌دانند. عبور از چالش‌های موجود در کشور در عرصه‌های مختلف با چاره‌اندیشی برای رفع ناترازی‌ها در بخش‌های گوناگون از نقاط مشترک دولت و مجلس در تدوین و بررسی لایحه بودجه 1404بوده‌است. براین اساس هم بود که قوای مجریه و مقننه در تنظیم این لایحه جهت‌گیری به سمت تحقق «قانون برنامه هفتم توسعه»، «سیاست‌های کلی مقام معظم رهبری» و «سند چشم‌انداز» را در اولویت قرار داده‌اند.
پس از ارائه لایحه بودجه1404 به مجلس، مقام‌های دولت همواره بر این نکته تأکید داشته‌اند که برای تنظیم این لایحه، 4اصل کلی را مدنظر داشته‌اند؛ «شفافیت در ساختار بودجه»، «ثبات اقتصادی»، «رشد اقتصادی» و «عدالت»؛ اصولی که در جریان بررسی لایحه در صحن علنی بهارستان نیز مدنظر نمایندگان قرار داشته‌است. در چنین شرایطی به‌دنبال بررسی بخش‌های درآمدی و هزینه‌ای بودجه در مجلس، در عرصه‌های مختلف، شاهد جهت‌گیری‌های مثبتی در لایحه هستیم که در ادامه به بخشی از آنها اشاره می‌شود.

جهت‌گیری‌های کلی بودجه 1404
  انطباق با برنامه هفتم توسعه: اجرایی‌سازی برنامه هفتم توسعه کشور، یکی از محوری‌ترین شعارهای رئیس‌جمهور در جریان رقابت‌های انتخاباتی بود که در تنظیم لایحه بودجه 1404نیز بازتاب داشت و به‌عنوان راهبردی محوری، مدنظر دولت و مجلس قرار گرفت.
  تقویت بنیه دفاعی کشور: تهدیدهای فزاینده دشمنان علیه کشور در حوزه‌های منطقه‌ای و بین‌المللی از یک‌سو و افزایش سطح تنش‌ها در جریان تحولات منطقه‌ای ازسوی دیگر، تقویت بنیه دفاعی کشور را به ضرورتی انکارناپذیر تبدیل کرده‌است؛ رویکردی که بازتاب ویژه‌ای در لایحه بودجه 1404داشته‌است.
  عدالت‌محوری: همانگونه که پیش از این رئیس‌ دولت چهاردهم نیز بارها تأکید کرده‌است، عدالت‌محوری یکی از اساسی‌ترین جهت‌گیری‌های لایحه بودجه 1404به‌شمار می‌رود؛ رویکردی که نمایندگان طی مصوباتی در عرصه مالیات‌ها، بازنشستگان، آموزش، کالاهای اساسی، مسکن و... مدنظر داشته‌اند.
  تحقق رشد اقتصادی: رئیس‌جمهور از زمان آغاز به‌کار و حتی در جریان رقابت‌های انتخاباتی، تحقق رشد 8درصدی را به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین محورهای برنامه‌های اقتصادی خود عنوان کرده‌است. براین اساس هم هست که تحقق این میزان رشد اقتصادی، از مهم‌ترین جهت‌گیری‌های اقتصادی بودجه‌1404 به‌حساب می‌آید.

تقویت بنیه دفاعی کشور
  یکی از مهم‌ترین نکات در لایحه بودجه 1404کشور را باید توجه ویژه به تقویت بنیه دفاعی کشور دانست؛ راهبردی که پیش از این رئیس‌جمهور آن را یکی از اصول مدنظر دولت در این لایحه عنوان کرده بود.
  سقف اعتبارات تملک دارایی سرمایه‌ای در لایحه 1196همت است که 560همت از این عدد سهم بودجه عمرانی و 510همت برای طرح‌های تقویت بنیه دفاعی است.
  اعتبارات اختصاص یافته به نیروهای‌مسلح در سرفصل بودجه عمرانی شامل حقوق، مزایای کارکنان و هزینه‌های جاری نمی‌شود.
  در بودجه 1404در این بخش، تقویت زیرساخت‌های امنیت، هوشمندسازی و انسداد مرزها، تامین امنیت و مباحث پیرامونی در کانون توجه است.

ترویج پوشش اسلامی
  توجه به موضوع توسعه و ترویج پوشش اسلامی، یکی دیگر از رویکردهایی است که در لایحه بودجه 1404مدنظر قرار داشته‌ و با مصوباتی، مورد توجه قرار گرفته‌است.
  معافیت مالیاتی تولید پارچه چادر مشکی، چادر مشکی و مقنعه و همچنین تولید مانتو (بند ث تبصره یک). گفته می‌شود این بند امسال برای نخستین‌بار و براساس قانون جدید حجاب به بودجه اضافه شده‌است.
  افزایش 2درصدی عوارض واردات اسباب بازی و کالاهای فرهنگی خارجی

توسعه فعالیت‌های فرهنگی
یکی دیگر از جهت‌گیری‌های محوری لایحه بودجه 1404، توجه به ترویج و تقویت فعالیت‌های فرهنگی و آموزشی در چارچوب‌های مختلف است که جزو مصوبات بودجه‌ای نمایندگان مجلس دوازدهم در نخستین بودجه مورد بررسی‌شان به‌حساب می‌آید که در ادامه به برخی از آنها اشاره می‌شود.
  اختصاص حداقل یک‌درصد از اعتبار هزینه‌ای شرکت‌های دولتی و بانک‌ها برای فعالیت‌ها و تولیدات فرهنگی
  اختصاص عوارض دریافتی واردات اسباب‌بازی و کالاهای فرهنگی خارجی به تولید بازی‌های رایانه‌ای و ساخت فیلم سینمایی پویانمایی
  برخورداری مطبوعات و رسانه‌ها از معافیت مالیاتی
  برخورداری انتشارات از معافیت مالیاتی
  برخورداری مؤسسات قرآنی از معافیت مالیاتی
  معاف شدن همه واحدهای آموزشی دولتی از پرداخت هزینه‌های آب، برق و گاز
  اختصاص 3دستگاه خودرو به آموزش‌وپرورش استان‌ها برای خدمات‌رسانی به دانش‌آموزان
  در نظر گرفتن نیروهای خدماتی مدارس در دایره شمول طرح طبقه‌بندی مشاغل معلمان

راه‌گشایی برای تحقق عدالت
«عدالت‌محوری» یکی از رویکردهای اساسی دولت چهاردهم به‌حساب می‌آید که در بودجه 1404کشور نیز بازتاب داشته و در جریان بررسی لایحه ازسوی نمایندگان از نکات محوری مدنظر بوده‌است که در ادامه به برخی جنبه‌های آن اشاره می‌شود.
  وضع مالیات‌هایی برای خودروها، ویلاها و خانه‌های لوکس
  عدالت‌گرایی در دریافت مالیات از حقوق‌ها، ازجمله از طریق دریافت پلکانی مالیات
  متناسب‌سازی حقوق قشرهای مختلف، ازجمله بازنشستگان
  درنظر گرفتن کاهش حقوق گمرکی برای واردات کالاهای اساسی
  اختصاص اعتبار ویژه برای واردات کالاهای اساسی
  ریل‌گذاری قانونی در بودجه 1404برای بهبود وضعیت معیشت خانواده‌ها
  تعیین‌تکالیف بودجه‌ای به‌منظور تسهیل ساخت و واگذاری مسکن
  اختصاص اعتبار ویژه برای رونق اشتغال‌زایی
  تقویت معیشت خانواده‌ها در چارچوب بحث «حقوق کارمندان»
  تسهیل دسترسی مردم به دارو با ریل‌گذاری قانونی در بودجه 1404
  تعیین‌تکالیف بودجه‌ای مؤثر در راستای محرومیت‌زدایی
  مشخص کردن اعتبار ویژه برای دستگاه‌های مختلف به‌منظور بهبود خدمت‌رسانی به کم‌توانان، ازجمله در کمیته امداد و بهزیستی


شفافیت در اولویت
«شفافیت» را می‌توان  یکی از راهبردهای مشترک مجلس دوازدهم و دولت چهاردهم به‌حساب آورد که در بودجه 1404کشور نیز مورد توجه قرار گرفته‌است که در ادامه به برخی از نمودهای آن اشاره می‌شود.
  مکلف‌کردن دستگاه‌های اجرایی برای انتشار عمومی فهرست ابربدهکاران به شرکت‌های دولتی
  مکلف کردن دولت به ارائه جدول پیش‌بینی درآمدهای نفتی و هزینه‌کرد آن به مجلس
  ملزم کردن شرکت‌های دولتی، بانک‌ها و مؤسسات انتفاعی وابسته به دولت به به‌روزرسانی اطلاعات خود و شرکت‌ها و مؤسسات تابعه و وابسته، در سامانه یکپارچه اطلاعات شرکت‌های دولتی و نهادهای عمومی غیردولتی
  تعیین تکلیف برقراری ارتباط سامانه‌های الکترونیکی (اعم از سامانه جامع بودجه، پاکنا، سامانه ملی مدیریت ساختار دستگاه‌های اجرایی، سامانه حقوق و مزایا و سامانه شناسه ملی اشخاص حقوقی کشور) با سامانه یکپارچه
  ملزم کردن شرکت‌های دولتی و نهادهای غیرانتفاعی وابسته به دولت برای انتشار اطلاعات طرح‌های سرمایه‌گذاری خود در سامانه یکپارچه
  مکلف کردن همه صندوق‌های بازنشستگی برای ثبت اطلاعات خود در سامانه جامع بودجه
  تعیین‌تکلیف انتشار اطلاعات مربوط به تسهیلات و تعهدات کلان و تسهیلات و تعهدها
  مکلف کردن دستگاه‌های اجرایی برای ثبت اطلاعات کارکنان خود در سکوی یکپارچه نظام اداری
  تعیین‌تکلیف ثبت اطلاعات کارکنان رسمی، پیمانی، قرارداد کار معین (مشخص) و کارگری دستگاه‌ها در سامانه «پاکنا»
  تعیین الزام ثبت همه پرداختی‌ها به کارکنان دولت فقط در یک فیش
  منوط کردن هرگونه استخدام به ثبت اطلاعات در سامانه «سینا»