برند برای برنج

شهرام سوادکوهی| ساری - خبرنگار:

 یکی از طرح‌هایی که برای بهبود وضعیت برنج مازندران در بازار و حفظ کیفیت آن مطرح شده بود، طرح شناسنامه‌دار کردن و بسته‌بندی برنج در مازندران بود. طرحی که از حدود 2 سال پیش با نظر سازمان جهاد کشاورزی، استانداری مازندران و دانشگاه علوم پزشکی مطرح شد و قرار بود به سرانجام هم برسد. اما هنوز در پیچ و خم مراحل مختلف اجرا باقی مانده است. سال‌هاست که بحث‌های زیادی در مورد بهبود وضعیت اقتصاد کشاورزی با محوریت برنج در مازندران مطرح می‌شود. از مکانیزاسیون کشاورزی و ایجاد بازار بین‌المللی برنج در مازندران گرفته تا تولید ارقام مقاوم برنج و وارد کردن این محصول به بازار بورس برای تضمین امنیت اقتصادی آن. اما تقریبا هیچ‌کدام از طرح‌هایی که برای برنج مازندران در نظر گرفته شد به طور کامل به سرانجام نرسید و همچنان بخش زیادی از سرنوشت این طلای سفید پرمصرف با دستان واسطه‌گران و دلالان رقم می‌خورد. 


بسته‌بندی در کما

این طرح که زمزمه‌های اجرای آن در سال 1395 هم مطرح شده بود، در سال 1396 هم اجرایی نشد. حتی استاندار وقت مازندران تاکید کرده بود که سازمان جهاد کشاورزی مازندران ملزم شود از ابتدای سال 1397 همه تسهیلات مالی را به واحدهای بسته‌بندی که شناسه بهداشتی از معاونت غذا و دارو دانشگاه‌های علوم پزشکی مازندران و بابل اخذ کرده‌اند، اعطا کند. 
قرار بود همه کارگاه‌های بسته‌بندی برنج تا پایان سال گذشته برای شناسنامه‌دار کردن بسته‌بندی برنج اقدام کنند تا در سال 1397 از عرضه برنج بدون شناسنامه بهداشتی جلوگیری ‌شود. رئیس پیشین سازمان جهاد کشاورزی مازندران هم زمستان سال گذشته این موضوع را عنوان کرد و گفته بود بنا بر مصوبه کمیته غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی مازندران در سال 1397 از عرضه برنج به صورت فله‌ای جلوگیری شود و برنج مازندران به صورت بسته‌بندی و با درج مشخصات عرضه شود. اما نظر کارشناسان این حوزه از همان زمان این بود که در حال حاضر امکان شناسنامه‌دار کردن برنج در مازندران به دلیل فراهم نبودن زیرساخت‌ها وجود ندارد.همه این اقدامات صرفا با هدف برندسازی برنج مازندران و جلوگیری از دست‌اندازی به بازار برنج و سوءاستفاده‌هایی مانند تخلیط برنج انجام می‌شود. اسم و رسم‌دار بودن برنج مازندران سبب شده که حتی در بازار داخلی این استان هم سوءاستفاده‌ها و تخلیط برنج دیده شود. بسیاری از مسئولان صنفی بخش کشاورزی استان هم بارها تایید کرده‌اند که این تخلفات انجام می‌شود. در این شرایط آنچه می‌تواند هم بازار برنج مازندران را ساماندهی کند و هم به کمرنگ شدن حضور دلالان در بازار برنج بینجامد، شناسنامه‌دار کردن، بسته‌بندی برندسازی برنج مازندران است. 


نشان ملی جغرافیایی برنج فریدونکنار 

آخرین گامی که برای تثبیت و ارتقای جایگاه برنج مازندران برداشته شده، رونمایی از نشان و برند ملی برنج فریدونکنار است. همین هفته با حضور مسئولان استانی و کشوری از جمله استاندار مازندران، قائم‌مقام وزیر صنعت، معدن و تجارت، رئیس سازمان جهاد کشاورزی مازندران، نماینده مردم بابلسر و فریدونکنار و تعدادی دیگر از مسئولان در فریدونکنار جلسه‌ای برگزار شد تا طرح‌های آغاز شده در سال‌های گذشته برای ساماندهی بازار برنج به نتیجه برسد و به طور واقعی برای یکی از استراتژیک‌ترین محصولات غذایی دنیا در مازندران برندسازی شود. 

نماینده عالی دولت در مازندران که همواره برندسازی محصولات تولیدی استان به‌ویژه در بخش کشاورزی را یکی از راهکارهای اصلی توسعه اقتصاد کشاورزی استان عنوان می‌کند، در این مراسم تاکید کرد که برنج فریدونکنار به عنوان یک برند ملی، باید به برند جهانی در صنعت کشاورزی تبدیل شود. 
«محمد اسلامی» با بیان این‌که فریدونکنار از برخی آسیب‌ها مانند تخریب زمین‌های کشاورزی مصون مانده و باید از این شالیزارها به‌درستی حفاظت کرد، گفت: برندسازی محصول برنج و تلاش برای ثبت ملی آن اقدامی ارزشمند است که باید جدی گرفته شود. در ادامه این مسیر باید ارقام جدید برای توسعه بهره‌وری کشاورزی در دستور قرار گیرد. وی با تاکید بر این‌که مصرف برنج مازندران سلامت جامعه را تضمین می‌کند، اظهار کرد: باید از تحقیقات علمی در تولیدات کشاورزی بهره گرفت و جهاد کشاورزی هم باید پشتیبانی لازم از کشاورزان را داشته باشد. 


برند جهانی برنج مازندران

تاکید استاندار مازندران بر تضمین سلامت جامعه با مصرف برنج مازندران، تا حدی برای برنج تولیدی این استان جنبه تبلیغاتی دارد و دلیل بیان آن هم برخی شائبه‌های موجود در مورد مصرف بیش از حد سموم کشاورزی در مازندران است. مساله‌ای که در سال‌های اخیر هم سبب نگرانی مصرف‌کنندگان شده و هم بر بازار تولید داخلی برنج تاثیر منفی گذاشته است. بسیاری از کارشناسان حوزه برنج می‌گویند این ادعا که برنج مازندران آلودگی شیمیایی دارد، یک ترفند از سوی عوامل واردکننده برنج برای فروش محصولات ارزان‌قیمت خارجی در بازار است. 
روندی که با توجه به شرایط خاص اقتصادی جامعه سبب شده حتی در بازار مازندران هم این برنج‌های خارجی نفوذ کنند و سهم قابل توجهی از بازار مصرف را بگیرند. اما مسئولان کشاورزی استان صراحتاً تاکید می‌کنند برنج مازندران هیچ‌گونه آلودگی ندارد و کاملا سالم است و با همین امتیاز می‌تواند به عنوان یک برند جهانی در کشاورزی مطرح شود. 

رئیس سازمان جهاد کشاورزی مازندران یکی از همین مسئولان و کارشناسان است که نه‌تنها معتقد است برنج مازندران از نظر بهداشتی کیفیت بالایی دارد، بلکه می‌گوید برنج مازندران از لحاظ کیفی و سلامت بهترین برنج دنیاست. 
«عزیزالله شهیدی‌فر» با اشاره به نگرانی‌هایی که در مورد برنج شمال کشور در بازار برنج وجود دارد، گفت: برای پاسخ دادن به این نگرانی‌ها دانشگاه علوم پزشکی از برنج مازندران نمونه‌برداری‌ کرد که نتیجه آن نشان می‌دهد 99 درصد برنج تولید شده در مازندران سالم و عاری از باقیمانده سموم است. 


تضمین سلامت برنج ؛ پیش‌نیاز برندسازی

برنج با هویت اقتصادی و شغلی مازندران گره خورده است و این استان سهم بسزایی در امنیت غذایی کشور دارد. حدود 38 درصد سطح زیر کشت برنج کشور در مازندران قرار دارد و نزدیک به 42 درصد برنج کشور در این استان تامین می‌شود. به همین دلیل است که مازندران را قطب تولید برنج کشور می‌دانند.تضمین سلامت برنج فقط یکی از پیش‌نیازهای برندسازی است. برنج مازندران هنوز در شالی‌کوبی‌های سنتی با دستگاه‌های فرسوده بوجاری می‌شود و در کیسه‌هایی با وزن‌های مختلف به انبارها می‌رود و از طریق برنج‌فروشی‌ها به صورت فله‌ای در اختیار مصرف‌کننده قرار می‌گیرد. برندسازی در برنج سد بزرگی به نام مافیای برنج را مقابل خود می‌بیند که به واسطه قدرت زیاد و پشتوانه‌های مالی سال‌هاست برای برنج داخلی در بازار خط و نشان می‌کشد. شاید ثبت نشان ملی جغرافیایی برنج فریدونکنار، کمی قدرت برنج داخلی را برای مقابله با این رقیب سرسخت و هزارپا افزایش دهد.