ترور مشروطه‌خواهان در محله سرتخت

محله سرتخت به واسطه حضور و سکونت چهره‌های فرهنگی و سیاسی محل وقوع بسیاری از رخدادها و اتفاقات سیاسی ازجمله تحصن علما و وقایعی در دوران مشروطه‌خواهی نیز بوده است. یکی از این وقایع مربوط به ترور «میرزا مصطفی افتخارالعلمای آشتیانی» از علمای مشروطه‌خواه در خانه آقا‌گل کوچه کلیدداری است.
سید محسن ماجدی، ری‌پژوه در این‌باره تعریف می‌کند: «میرزا مصطفی افتخارالعلمای آشتیانی متخلص به صهبا سال1245خورشیدی متولد شد. پدرش آیت‌الله میرزا محمد حسن آشتیانی، از رهبران نامدار نهضت تنباکو در تهران و مورد اعتماد میرزا بزرگ شیرازی در پایتخت بود. میرزا مصطفی پس از پایان تحصیلات نزد پدر و دیگر استادان، به درجه اجتهاد رسید و در ماجرای نهضت مشروطیت، به این قیام مردمی ملحق شد. این روحانی در تلاش بود که میان مخالفان و موافقان مشروطه و مشروعه اتفاق‌نظری حاصل کند اما در این کار موفق نشد و به همین دلیل دست از مبارزه برداشت و از فعالیت در هر دو گروه کناره گرفت. او البته قبل از کناره‌گیری، در جریان تحصن علما در حرم حضرت عبدالعظیم(ع) از علمای پیشتاز بود. این روحانی به‌دست عده‌ای ناشناس، در نیمه‌شب دوم اردیبهشت 1288شمسی، در 43 سالگی به قتل رسید و در جوار حضرت عبدالعظیم(ع) به خاک سپرده شد.»
به‌گفته ماجدی، این روحانی علاوه بر تبحر در علوم دینی، طبع شعری هم داشت و به سبک شاهنامه، منظومه‌ای را در ستایش خداوند و مدح اهل‌بیت(ع) و به‌ویژه امیر‌المومنین(ع) سرود که تحت عنوان افتخارنامه حیدری چاپ شد و به همین دلیل لقب افتخارالعلما را دریافت کرد. همچنین در ماجرای مشروطیت و تحصن علما و مهاجرت صغری به قولی به‌عنوان کارگردان ماجرا نقش مهم و مؤثری ایفا کرد.
این ری‌پژوه درباره مقبره خانوادگی این عالم ربانی توضیح می‌دهد: «پیکر این روحانی عالیقدر را سمت چپ ایوان حضرت عبدالعظیم(ع) به خاک سپردند و بعد از آن این مکان تبدیل به مقبره خانوادگی آشتیانی‌ها شد و در حال حاضر جزو بخش زنانه حرم محسوب می‌شود. البته جز مرحوم افتخارالعلما، چند تن از علمای بزرگ معاصر هم در همین مقبره خاکسپاری شده‌اند.»