گزارش
نقشه ایران برای قطب جنوب
حضور دائم و فعال در قطب جنوب برای کشورهای گوناگون روزبه‌روز مهم‌تر می‌شود
ساسان شادمان منفرد-روزنامه‌نگار
در جنوب کره‌زمین، جایی که آسمان آبی با یخ‌های سفید بی‌انتها ادغام می‌شود، قطب جنوب نه‌تنها یکی از چالش‌برانگیزترین محیط‌های طبیعی دنیاست، بلکه صحنه‌ای راهبردی برای یک رقابت بین‌المللی هم محسوب می‌شود.
درحالی‌که این منطقه برای بسیاری صرفا یک سرزمین خالی از سکنه و یخ‌زده به‌نظر می‌رسد، اما اهمیت علمی، زیست‌محیطی و ژئوپلیتیکی آن هر روز بیشتر آشکار می‌شود؛ چراکه کشورها برای حضور در قطب جنوب تلاش می‌کنند، حال سوال اینجاست که چنین رقابتی چه پیامدهایی برای آینده دارد و برنامه ایران در این منطقه از
جهان چیست؟
آزمایشگاه طبیعی
قطب جنوب یکی از معدود مناطقی است که در آن اثرات تغییرات اقلیمی به‌طور مستقیم و ملموس قابل مشاهده است. یخچال‌های طبیعی که به‌سرعت درحال ذوب شدن هستند، هشدار جدی برای افزایش سطح آب دریاها و بحران‌های زیست‌محیطی جهانی است. کشورهای پیشرفته با تأسیس پایگاه‌های تحقیقاتی در این منطقه، به درک بهتر از تغییرات اقلیمی کمک و دسترسی به داده‌های ارزشمند علمی را برای خود تضمین می‌کنند.
گنجینه‌های پنهان
اگرچه طبق معاهده قطب جنوب (۱۹۵۹)، استخراج منابع طبیعی در این منطقه ممنوع است، اما وجود منابع معدنی نظیر طلا، نقره و نفت زیر یخ‌های قطب جنوب غیرقابل انکار است. کشورهای حاضر در این منطقه با سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت، امیدوارند روزی که معاهده مورد بازنگری قرار گیرد، به این منابع دسترسی داشته باشند. همچنین بد نیست به این نکته اشاره کنیم که این منطقه، ۷۰درصد آب شیرین جهان را در خود جای داده است.
برنامه 9مرحله‌ای ایران
ایران در سال‌های اخیر برنامه‌هایی برای حضور علمی در قاره جنوبگان تدوین کرده است. در سال۱۳۹۲، مرکز ملی تحقیقات جنوبگان در پژوهشگاه ملی اقیانوس‌شناسی و علوم جوی تأسیس شد و در سال۱۳۹۳، ایران به عضویت کمیته علمی تحقیقات جنوبگان(SCAR) درآمد. همچنین ایران درحال بررسی پیوستن به معاهده جنوبگان است و لایحه‌ای در این زمینه توسط وزارت علوم درحال تدوین است. چندی پیش دریادار شهرام ایرانی، فرمانده نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی به گام‌های اجرایی مصوبه مرکز پژوهش‌های مجلس برای حضور در جنوبگان اشاره کرد و آن را شامل ۹گام دانست. او در این خصوص گفت: «برگزاری همایش‌های بزرگ ملی و بین‌المللی، شرکت دادن پژوهشگران برتر در تحقیقات میدانی مشترک با کشورهای دوست، تأمین شناورهای یخ‌شکن و استقرار پایگاه دائمی تحقیقاتی جمهوری اسلامی در جنوبگان ازجمله این گام‌هاست.» او ادامه داد: «جامعه علمی برای حضور موفق و مؤثر تلاش‌های شبانه‌روزی را در گذشته انجام داده و طی سال‌های گذشته به همت پژوهشکده علوم‌شناسی وزارت علوم، دانشمندان ما در این مناطق حضور پیدا کرده‌اند.» به‌طور کلی، برنامه ایران برای جنوبگان شامل ایجاد پایگاه تحقیقاتی، انجام تحقیقات علمی و همکاری با سایر کشورها در این منطقه می‌شود، اما تحقق این اهداف نیازمند تأمین منابع مالی و حمایت‌های بین‌المللی است. امیر دریادار ایرانی استقرار دائمی در جنوبگان را نیازمند یک اراده جمعی دانسته است.
چالش مشترک بشری
قطب جنوب زیستگاه گونه‌های نادری از حیات وحش است که بقای آنها به تعادل زیست‌محیطی این منطقه بستگی دارد. حضور بیش از حد انسان و فعالیت‌های صنعتی می‌تواند این تعادل را بر هم بزند. تلاش‌های بین‌المللی برای حفاظت از محیط‌زیست قطب جنوب می‌تواند آزمونی برای اتحاد جهانی در مقابله با بحران‌های زیست‌محیطی باشد.
در همینه زمینه :
