گزارش
فصل داغ دلال‌بازی در بازار رهن و اجاره
حسینعلی حاجی‌دلیگانی | عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی:
در سال‌های اخیر رکود بازار مسکن، خرید و فروش مسکن را کاهش داده است. با توجه به رکود حاکم بر بازار مسکن، انتظار می‌رود نرخ اجاره‌بها نیز ثابت باشد، اما متأسفانه برخی دلال‌بازی‌ها اجاره‌بها را هر سال و گاهی در بازه زمانی کمتر دستخوش تغییر می‌کند. حقیقت این است که افزایش مداوم نرخ اجاره‌بها نشان‌دهنده ضعف نظارت‌هاست. گرانی‌های رخ‌داده در بازار اجاره‌بها به نوعی است که تحرکی را در بازار مسکن و رونق تولید مسکن ایجاد نمی‌کند.
از سوی دیگر کم بودن نقدینگی و کاهش قدرت خرید مردم، اجاره‌نشینی را افزایش داده است و در این شرایط تنها راه پیش روی دولت برای ساماندهی به وضعیت اجاره‌بها در کشور نظارت بر نرخ‌ها و کمک به مردم برای افزایش توان خرید خانه است.
گام نخست این است که قدرت خرید مردم با ارائه تسهیلات ارزان افزایش یابد. تسهیلات‌دهی در حوزه مسکن اکنون کارآمد نیست و با روش‌هایی که در این زمینه در نظر گرفته شده از جمله ودیعه‌گذاری و همچنین نرخ سودهای غیرمنطقی نمی‌تواند ساماندهی بازار را منجر شود.
از سوی دیگر چون هزینه اجاره‌بهای مسکن با درآمد شهروندان همخوانی ندارد، دولت باید نرخی برای خرید مسکن و اجاره‌بهای خانه‌ها تعیین کند تا شهروندان بتوانند طبق درآمدهای اقتصادی خود بدون تحمیل فشارهای اقتصادی، مسکن مناسب انتخاب کنند. کارشناسان اقتصادی نیز بر این نکته تأکید دارند که ایجاد تعادل میان عرضه و تقاضای مسکن مهم‌ترین راهکار ساماندهی بازار اجاره‌بهاست؛ بنابراین دولت باید با تولید مسکن تقاضای آن را پاسخ‌گو باشد تا به این‌ترتیب فشار کمبود عرضه بر مردم وارد نشود.
در مجموع انتظار از بازار مسکن، ثبات نرخ اجاره‌بهاست، در حالی که رابطه میان نرخ تورم و قیمت مسکن اکنون معکوس است. با توجه به قرار گرفتن در فصل نقل و انتقالات مسکن، باید یادآور شد هر سال در نتیجه نبود یا ضعف نظارت‌ها افزایش نرخ اجاره‌بها رخ می‌دهد و باید سازوکار دقیقی در این خصوص تعیین شود. افزایش ساخت‌وساز می‌تواند تعادل عرضه و تقاضا را بیشتر کند و به کاهش نرخ اجاره‌بها بینجامد. درصورتی که ساخت‌وساز در کشور رونق بگیرد، کاهش عرضه جبران می‌شود و اجاره‌نشینی نیز تا حد امکان کمتر خواهد شد.
اما اکنون کاهش قدرت خرید مردم اجاره‌نشینی بیشتر آن‌ها را رقم زده و برای خانه‌دار شدن اقشار متوسط و ضعیف جامعه باید زمینه رشد ساخت‌وساز و همچنین عرضه مسکن‌های ساخته‌شده به بازار فراهم شود. همچنین احتکار مسکن در سال‌های گذشته نیز به افزایش قیمت اجاره‌بها دامن زده است. پس بهترین مؤلفه برای ایجاد ثبات در نرخ اجاره‌بها و همچنین شکستن حباب قیمتی آن برخورد با خانه‌های خالی است. گرفتن مالیات از خانه‌های خالی از سکنه می‌تواند به بهبود وضعیت بازار مسکن از حیث ایجاد توازن میان عرضه و تقاضای مسکن کمک کند.
یکی از لازمه‌های سوق دادن منابع مالی به بخش تولید، مهار نرخ سود بانکی است، بانک‌ها باید به این موضوع توجه کنند که اگر بخش تولید را حمایت کنند؛ می‌توانند از منافع آن در آینده سود ببرند به دلیل این که نقدینگی تولیدکنندگان در اختیار آن‌ها قرار می‌گیرد.
استدلال تصمیم‌گیران اقتصادی دولت این است که با دریافت مالیات از سود بانکی و نیز کاهش سود سپرده‌ها، نقدینگی مردم به سمت بنگاه‌های تولیدی و در نتیجه رونق اقتصادی می‌رود، اما در عمل و در کوتاه‌مدت این اظهار نظرها اثر خود را بر بازار اجاره مسکن گذاشته است.
در همینه زمینه :
آن سوی مرز
کوتاه‌تر از گزارش
