زیره کرمان جهانی می‌شود

راحله عبدالحسینی-روزنامه‌نگار

آوازه زیره کرمان و قدمت آن تا جایی است که به ضرب‌المثل راه یافته و «زیره به کرمان بردن» در خاطر ما ماندگار شده‌است.  زیره کرمان حالا در مسیر جهانی شدن قرار گرفته. محمدحسین تجلی، معاون گردشگری اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی کرمان به همشهری می‌گوید که زیره کرمان به‌زودی به یک برند جهانی تبدیل خواهد شد و گردشگران را برای بازدید از جاده ادویه به کرمان می‌کشاند.

چرا کرمان مهد زیره است؟
زیره سیاه کوهی یکی از مهم‌ترین سوغات کرمان است و از دیرباز یکی از مطبوع‌ترین گیاهان دارویی کرمان بوده که به‌دلیل طعم و خواص دارویی، مورد استفاده قرار می‌گرفته. محمدحسین تجلی، معاون گردشگری اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی کرمان به همشهری می‌گوید: «زیره کرمان از کوهستان‌های کرمان به‌دست می‌آید و اصطلاحا ارگانیک است.» دو نوع زیره با نام‌های زیره سیاه و زیره سبز وجود دارد که نوع سیاه آن با نام‌های زیره کرمانی و زیره کوهی معروف است. زیره سیاه، باریک‌تر است و عطر بیشتری دارد درحالی‌که زیره سبز حجیم‌تر است و عطر کمتری دارد. محمدعلی گلاب‌زاده، پژوهشگر تاریخ کرمان معتقد است هر چند نقطه پیدایش زیره و چگونگی استفاده آن را در تاریخ ثبت‌نشده، اما در دامنه ارتفاعات کرمان هزاران نوع گیاه دارویی می‌روید که یکی از آنها  زیره کرمان است.

مهارت برداشت زیره کوهی
زیره کوهی گونه‌ای از زیره است که به‌صورت خودرو در مناطق کوهستانی و مرتفع کرمان به شکل خودرو رشد می‌کند و به‌خاطر عطر و طعم خاص و خواص درمانی‌اش از ارزش بالایی برخوردار است. معاون گردشگری اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی کرمان می‌گوید: «روستاییان و عشایر با دانستن راه و رسم برداشت زیره کوهی راهی مناطق صعب‌العبور کوهستانی جبالبارز، جوپار، خبر و کوهبنان می‌شوند. نوع خاصی از زیره فقط از سوی آنان برداشت می‌شود که مهارت خاصی می‌خواهد. در کل برداشت زیره کار پر زحمتی است و برای همین هم محصول اولیه در بازار قیمت بالایی دارد.» مهارتی که از آن صحبت می‌شود، نسل به نسل بین عشایر و روستاییان چرخیده و به امروز رسیده. تشخیص زیره کوهی از گیاهان مشابه، برداشت در زمان طلایی، شناخت مناطق، استفاده از ابزار ساده کشاورزی مثل داس و قیچی کوچک، حفظ ریشه گیاه برای رشد دوباره، برداشت در صبح زود یا غروب از این مهارت‌ها و حاصل تجربه و زندگی در کنار طبیعت است. تجلی در توضیح بیشتر می‌گوید: «عشایر دانه‌های زیره را در کیسه‌های نخی می‌ریزند و کیسه‌ها را در گونی‌های نایلونی می‌گذارند تا پس از 3روز در اثر فعالیت‌های شیمیایی رنگ دانه‌ها تیره و بوی آنها نافذتر شود.»