دو خط موازی مهم

هیپوکامپ ناحیه‌ای به شکل نعل اسب در مغز است که نقش مهمی در تجمیع اطلاعات از حافظه کوتاه‌مدت به حافظه بلندمدت دارد. این بخشی از سیستم لیمبیک است؛ سیستمی که با احساسات و خاطرات بلندمدت مرتبط است. هیپوکامپ در فرایندهای پیچیده‌ای مانند تشکیل، سازماندهی و ذخیره خاطرات نقش دارد. از آنجا که هر دو طرف مغز متقارن هستند، هیپوکامپ در هر دو نیمکره یافت می‌شود.

اگر هیپوکامپ آسیب ببیند؟
آسیب هیپوکامپ می‌تواند مانع از ایجاد خاطرات جدید شود که به‌عنوان فراموشی پیش‌گستر شناخته می‌شود. البته باید بدانید که عملکرد هیپوکامپ نیز با افزایش سن کاهش می‌یابد. درحالی‌که این اختلال عصبی در همه افراد مسن نشان داده نمی‌شود، اما افرادی هم هستند که کاهش این عملکرد را در تست‌های حافظه نشان داده‌اند. معمولا افراد زمانی که به 80سالگی می‌رسند، برخی از عملکردهای شناختی در آنها کاهش می‌یابد.

اتفاق اجتناب‌ناپذیر
درحالی‌که آلزایمر و سایر مشکلات مربوط به سن بر بسیاری از افراد مسن تأثیر می‌گذارد، از دست‌دادن حافظه در دوران سالمندی ممکن است رخ ندهد. برخی از توانایی‌ها با افزایش سن کاهش می‌یابد، اما محققان دریافته‌اند که برخی افراد در 70سالگی اغلب در بسیاری از آزمون‌های شناختی مانند 20سالگی خود به خوبی عمل می‌کنند. برخی از انواع حافظه حتی با افزایش سن افزایش می‌یابد. اولا، بسیاری از کارشناسان معتقدند که یک جزء ژنتیک برای حفظ حافظه در دوران سالمندی وجود دارد. ثانیا، اعتقاد بر این است که انتخاب شیوه زندگی نیز نقش مهمی ایفا می‌کند.

ماندگاری خاطرات خوب
روانشناسان با توجه به تحقیقاتی که در زمینه خاطرات و حافظه انجام داده‌اند، به این نتیجه رسیده‌اند که خاطرات خوش بیشتر و بهتر از خاطرات بد در ذهن باقی می‌مانند. انجام مطالعه روی دانشجویان گواه بر این مسئله است؛ روانشناسان از آنها خواستند که چند خاطره زندگی‌شان را به‌خاطر بیاورند؛ پس از گذشت 2 هفته و بدون اطلاع قبلی دوباره از آنها خواستند که خاطرات قبلی‌شان را به‌خاطر بیاورند و نتایج نشان داد که افراد 60درصد از خاطرات منفی خود را به فراموشی سپرده بودند.

سیناپس‌ها
در مغز انسان، تریلیون‌ها سلول‌عصبی (سیناپس) وجود دارد که یک شبکه پیچیده و انعطاف‌پذیر را تشکیل می‌دهند و به ما اجازه می‌دهد احساس، رفتار و فکر کنیم. این تغییرات در اتصالات سیناپسی در مناطقی از مغز مانند قشر مخ و هیپوکامپ است که با یادگیری و حفظ اطلاعات جدید مرتبط است.
در تحقیقی که در دانشکده پزشکی نیویورک انجام شد، محققان توانستند تشکیل سیناپس را در مغز موش‌های مهندسی ژنتیک مشاهده کنند. در این آزمایش انتهای سلول‌های عصبی با سرعت زیادی رشد کرد. این نرخ رشد همزمان با توسعه سریع قشر بینایی بود. درحالی‌که تعداد زیادی از این برجستگی‌های کوچک در نهایت با افزایش سن محو می‌شوند، بسیاری از آنها به شکل خارهای تمام عیار خود را ادامه می‌دهند.

حفظ سلامت سیناپس‌ها
محقق ارشدعصب شناسی ون بیائو گان در مصاحبه با وب‌سایت علمی WhyFiles.org در این‌باره توضیح داد: «ایده ما این بود که انسان در واقع نیازی به ایجاد بسیاری از سیناپس‌های جدید و خلاص‌شدن از قدیمی‌ها هنگام یادگیری و حفظ ندارد. انسان فقط باید قدرت سیناپس‌های موجود برای یادگیری و حافظه کوتاه‌مدت را تغییر دهد. با این حال، به‌احتمال زیاد سیناپس‌های کمی برای دستیابی به حافظه بلندمدت ساخته شده یا حذف شده‌اند. بنابراین واضح است که حفظ سلامت مغز و سیناپس‌ها بسیار مهم است. وخامت سیناپس‌ها به‌دلیل بیماری‌ها یا نوروتوکسین‌ها با مشکلات شناختی، از دست دادن حافظه، تغییر خلق و خو و سایر تغییرات در عملکرد مغز همراه است.

خاطرات دوران کودکی
اولین خاطره‌ای که از دوره کودکی به یاد دارید، چیست؟ اخیرا مطالعه‌ای در بریتانیا درخصوص خاطرات دوران کودکی انجام شده است که نشان می‌دهد کودکان بین سن 5تا 7سالگی، 60درصد و حتی بیشتر اتفاقات و حوادثی که برایشان رخ داده است را به‌خاطر دارند اما در سن 8تا 9سال، 40درصد و حتی کمتر از خاطرات دوره کودکی خود را به یاد می‌آورند.