خوره در باغ‌های پونک
موضوع: قنات‌ها
ویژگی: آب قنات‌های قدیمی پونک هنوز در این محله جاری است.
***
وجود قنات‌های پرآب و آبیاری باغ‌های سرسبز تهران فصل مشترک خاطرات تهران‌نشین‌های قدیم است. قنات‌ها که تا دوره پهلوی اول همچون خون در رگ‌های پایتخت جاری بودند آرام آرام و با گذشت زمان خشکیدند و به خاطره‌ای در ذهن اهالی پایتخت تبدیل شدند. پونک از معدود محله‌های تهران به شمار می‌رود که هنوز از وجود چند قنات قدیمی بهره می‌برد و گفته می‌شود برخی بوستان‌های این محله با آب قنات آبیاری می‌شوند.
قنات‌ها تا دوره پهلوی اول آب آشامیدنی اهالی پونک را تأمین می‌کردند. پونک که در آن برهه قریه‌ای در شمال غرب تهران قدیم بود 3 قنات پرآب داشت که علاوه بر تأمین آب آشامیدنی اهالی، باغ‌های این محدوده را هم آبیاری می‌کردند. مصطفی میرزایی، یکی از ساکنان قدیمی پونک، در این‌باره می‌گوید: «قنات پایین یکی از مهم‌ترین قنات‌های پونک بود که باغ گلشن و محدوده اطراف آن در چهارراه پونک فعلی را که به 2فرزند پسر عبدالحسین فرمانفرما تعلق داشت، آبیاری می‌کرد. ویژگی قنات پایین این بود که دوشاخه بود؛ شاخه اول باغ سیروس‌میرزا و شاخه دوم باغ‌های 10هزارمتری دکتر غفار را سیراب می‌کرد. قنات دره سنجک هم محدوده شمال پونک را که مملو از باغ‌های سنجد بود و بعدها به بزرگراه نیایش تبدیل شد، آبیاری می‌کرد. این قنات با گذشت زمان و طبق گویش اهالی قدیمی پونک به قنات دره سنجک معروف شد. یک قنات دیگر هم که نامش قنات قدیمی پونک بود به استخر بزرگ پونک سرازیر می‌شد و از آنجا، به قول محلی‌ها، «خوره» می‌شد تا به باغ‌های محدوده فعلی بلوار پونک برسد.» خدایار کمالی، یکی دیگر از اهالی قدیمی پونک می‌گوید: «قنات پایین و قنات قدیمی پونک هنوز با همان سبک و سیاق قدیمی به استخرهای محله می‌ریزند و باغ‌هایی را که مثل باغ سیروس‌میرزا به بوستان عمومی تبدیل شده‌اند، آبیاری می‌کنند. قنات‌ها تا دهه 50 آب منطقه پونک را تأمین می‌کردند تا اینکه چاه عمیقی در پارک آبنوس حفر شد و آب لوله‌کشی به خانه‌های اهالی رسید. روزی که آب به خانه‌ها رسید اهالی پونک از خوشحالی اشک می‌ریختند.»
