واجب شرعی برای آرایش جنگی

علیرضا احمدی، فرناز محمدزاده-روزنامه‌نگار

کمک به مردم لبنان و حزب‌الله برای مقابله با جنایات رژیم‌صهیونیستی اگرچه ضرورتی عقلانی به‌حساب می‌آید، اما ازسوی دیگر ازنظر شرعی نیز الزامی است؛ موضوعی که در پیام مهم اخیر رهبرمعظم‌انقلاب درباره تحولات لبنان نیز به‌عنوان «فرضی برای همه مسلمانان» مورد تاکید قرار گرفت.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در این پیام، که روز شنبه منتشر شد تاکید کردند که «بر همه‌ مسلمانان فرض است که با امکانات خود در کنار مردم لبنان و حزب‌الله سرافراز بایستند و در رویارویی با رژیم غاصب و ظالم و خبیث آن را یاری کنند»؛ حکمی که از جنبه‌های مختلف قابل بررسی است.
در این میان اگرچه در کمک به مردم لبنان و حزب‌الله به‌عنوان پیشانی مقابله با جنایت‌های رژیم‌صهیونیستی شکی نیست و این موضوع طی سال‌های اخیر به‌عنوان ضرورتی انکارناپذیر پذیرفته شده و اقدام‌های موثری نیز دراین زمینه انجام شده، اما نکته راهبردی، آن‌هم در شرایط ویژه کنونی، حکم «فرض» است که ازسوی رهبرمعظم‌انقلاب خطاب به «همه مسلمانان» صادر شده و درواقع جهان اسلام را مخاطب این حکم شرعی قرار داده‌ است.
در چنین شرایطی کارشناسان مذهبی براین اعتقادند که حکم رهبرمعظم‌انقلاب برای کمک به لبنان «واجب عینی» است و همه مسلمانانی که توان دارند، ضروری است به شیوه‌های مختلف و مقدور، از مردم لبنان و حزب‌الله در مقابل جنایات رژیم‌صهیونیستی حمایت و پشتیبانی کنند.


تکلیفی برای همه مسلمانان
علی ذوعلم؛ کارشناس علوم اسلامی


تاکید اخیر رهبرمعظم‌انقلاب خطاب به «همه مسلمانان» مبنی بر اینکه کمک به مردم لبنان و حزب‌الله «فرض» است، دربردارنده نکات مهمی است که علاو‌ه‌بر تاکید بر جنبه‌های فقهی و شرعی آن، حاوی اشاره‌های صریحی درباره «تکلیف مسلمانان» و حتی شیوه کمک مسلمانان و وظایف آنان در چنین وضعیتی است که باید  به‌صورت ویژه و موشکافانه‌ مورد بررسی قرار گیرد.
1 نخستین نکته‌ای که درباره پیام اخیر رهبرمعظم‌انقلاب و خطاب ایشان به همه مسلمانان باید مورد توجه قرار گیرد، این است که آنچه روز شنبه ازسوی حضرت‌ آیت‌الله خامنه‌ای مورد تاکید قرار گرفت، اصولا مطلب جدیدی نیست و نوعی یادآوری برای تصریح‌های مختلف ایشان است که در گذشته بارها مورد اشاره و تاکید قرار گرفته‌است. رهبرمعظم‌انقلاب همواره طی سال‌های اخیر بر این راهبرد تاکید داشته‌اند که مسلمانان باید همدلانه و به‌صورت متحد، گام‌های عملی در مسیر حمایت از مردم مسلمان و مظلوم غزه و لبنان در مقابل جنایت‌ها و نسل‌کشی‌های مستمر رژیم‌ غاصب صهیونی بردارند. بنابراین حکم «فرض» اخیر ایشان را باید تاکیدی در ادامه تاکیدهای گذشته و هشدار و بیدارباشی برای مسلمانان در سراسر جغرافیای جهان اسلام به شمار آورد.

2نکته دیگری که باید درنظر داشت، این است که تاکید اخیر رهبرمعظم‌انقلاب مبنی بر «فرض» بودن کمک مسلمانان به مردم لبنان و حزب‌الله حکمی برآمده از شریعت اسلام است، نه اینکه صرفا حکم حاکم شرع باشد. در دوره‌های مختلف شاهد بوده‌ایم که فقها براین حکم «فرض» تاکید داشته‌اند و آن را در هنگامه طلب کمکی ازسوی مسلمانان به‌عنوان «واجب عینی» مطرح کرده‌اند. بنابراین اگر در نقطه‌ای، مسلمانی تحت ظلم و ستم قرار گرفت و مظلوم واقع شد، فرض است که مسلمانان به کمک او شتافته و از ظلم پیشگیری کنند؛ موضوعی که در آیات قرآن کریم اشاره‌های صریحی درباره آن وجود دارد.

3  ازسوی دیگر باید به این نکته هم توجه داشت که این ضرورت پیش‌گفته، نه فقط درباره مسلمانان، بلکه درباره غیرمسلمانان نیز وجود دارد. حدیثی از پیامبراسلام(ص) دراین زمینه وجود دارد که ایشان تاکید کرده‌اند که چنانچه مسلمانی ندای یاری‌خواستن کسی را بشنود و آن را اجابت نکند، مسلمان واقعی نیست. ازسوی دیگر حضرت علی(ع) نیز در حدیث «کونا للظّالم خصماً و للمظلوم عوناً» بر لزوم حمایت از مظلوم و یار و مددکار او بودن، تاکید کرده‌اند. بنابراین تاکید اخیر رهبرمعظم‌انقلاب درباره «فرض» بودن کمک به مردم لبنان و حزب‌الله یک «اصل اسلامی» است و همه فقها نیز دراین زمینه اشتراک نظر دارند.

4درباره چارچوب‌های فقهی حکم «فرض» اخیر نیز باید اشاره کرد که «فرض» یعنی «فریضه» و واجب است. در واقع در ادبیات فقهی، «فرض»، به معنای «واجب» آمده و در مقابل گاه سنت، در معناى عمل مستحب به كار مى‌رود. با توجه به اینها، باید گفت که تاکید حضرت‌ آیت‌الله خامنه‌ای درباره کمک به مردم لبنان و حزب‌الله «واجب عینی» به‌شمار می‌رود.

5 نکته مهم دیگر، بحث مخاطبان این حکم «فرض» است که شامل همه مسلمانان می‌شود. بنابراین دراین وجوب، همه مسلمانان مخاطب هستند و باید به وظیفه خود در این زمینه عمل کنند؛ آن‌هم در وضعیت کنونی فلسطین و لبنان که رژیم‌صهیونیستی در حال رقم زدن جنایات ضدبشری علیه مردم غزه، کرانه‌ باختری و لبنان است. درواقع تا زمانی که چنین وحشیگری‌هایی متوقف شود، این وجوب همچنان جریان دارد و باید به کمک مظلومان در فلسطین و لبنان شتافت.

6شیوه کمک مسلمانان نیز از دیگر نکات ویژه‌ای است که باید مورد توجه قرار گیرد. همانگونه که رهبرمعظم‌انقلاب نیز در پیام‌شان تاکید کرده‌اند، «بر همه‌ مسلمانان فرض است که با «امکانات خود» در کنار مردم لبنان و حزب‌الله سرافراز بایستند.» این یعنی همه مسلمانان مکلف هستند در حدی که می‌توانند و برایشان مقدور است، به مردم لبنان در مقابل جنایتکاران صهیونیست کمک کنند. این، بدان معنی نیست که بر همه افراد واجب است در صحنه نبرد نظامی با رژیم‌صهیونیستی حاضر شوند، بلکه ایشان تعبیر «کمک کردن» و «حمایت کردن» را به‌کار برده‌اند. بنابراین همه قشرهای اجتماعی، از طلبه و امام جماعت و کارگر گرفته تا کشاورز و معلم، هر کمکی که از دست‌شان برمی‌آید، از کمک مالی تا پشتیبانی رسانه‌ای و تبلیغاتی، انجام دهند. در این زمینه هنرمندان و اصحاب رسانه وظایف مهمی برعهده دارند تا با فعالیت‌های‌شان در حد ظرفیت‌ها، صدای مظلومان غزه و لبنان را به گوش جهانیان برسانند.


7 درنهایت دولت‌های اسلامی را نیز باید از جمله مخاطبان پیام اخیر رهبرمعظم‌انقلاب به‌حساب آورد. در شرایطی که طی ماه‌های اخیر شاهد غفلت برخی دولت‌های اسلامی و بعضی نهادها و سازمان‌های جهان اسلام در کمک به مردم لبنان و غزه در مقابل جنایت‌های رژیم‌صهیونیستی بوده‌ایم، امید می‌رود این پیام زمینه‌ساز بیداری آنها شود؛ چراکه اگر آنان براساس سنت‌های اسلامی عمل می‌کردند، امروز شاهد چنین جنایت‌هایی در غزه و لبنان نمی‌بودیم. 

کمک سیاسی و استراتژیک
علاوه‌بر ضرورت فقهی و شرعی موجود در حکم «فرض» که اخیرا ازسوی رهبرمعظم‌انقلاب مورد تاکید قرار گرفت، کمک به مردم لبنان و حزب‌الله ازنظر «سیاسی» و «استراتژیک» نیز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و باید ازسوی دولت‌های اسلامی مورد توجه ویژه قرار گیرد. این درحالی است که حضرت آیت‌الله خامنه‌ای طی ماه‌های اخیر بارها خطاب به سران کشورهای اسلامی بر حمایت سیاسی و راهبردی از مردم مسلمان غزه و لبنان در مقابله با جنایات رژیم‌صهیونیستی تاکید کرده‌اند. براین اساس در سی‌ویکمین روز از شهریورماه بود که رهبرمعظم‌انقلاب در دیدار مسئولان نظام، سفرای کشورهای اسلامی و مهمانان کنفرانس وحدت، راهکارهای پیش‌روی امت اسلامی دراین زمینه را تشریح کردند.
 ایشان دلیل وضعیت فاجعه‌باری که رژیم‌صهیونیستی در غزه و لبنان به‌وجود آورده‌است را «ناتوانی جامعه اسلامی در استفاده از قدرت درونی خود» عنوان نمودند و 4راهکار محوری را دراین زمینه برای امت اسلامی ترسیم کردند که عبارت بود از « قطع کامل ارتباطات اقتصادی کشورهای اسلامی با رژیم صهیونیستی»، «تضعیف ارتباطات سیاسی با رژیم‌صهیونی ازسوی کشورهای اسلامی»، «تقویت حملات سیاسی و مطبوعاتی توسط کشورهای اسلامی» و «نشان دادن عملی و صریح همراهی با ملت فلسطین.»


وقت تعلل نیست


احمد امیرآبادی‌فراهانی؛ نماینده سابق مجلس: همه دنیا از سیاستمداران، نخبگان، مردان و زنان اذعان دارند که عملکرد رژیم اسرائیل کاملا غیرانسانی است و براساس یک توحش صورت می‌گیرد. با این حال آمریکا و متحدان غربی اسرائیل در هر صورت از این رژیم پلید حمایت می‌کنند. امروز کشورهای اسلامی باید از غربی‌ها یاد بگیرند. وقتی غربي‌ها در باطل خودشان اینگونه از یکدیگر دفاع می‌کنند، چرا کشورهای اسلامی از حق خودشان دفاع نمی‌کنند؟ چرا دولت‌های اسلامی بیدار نمی‌شوند؟ چرا ملت‌های اسلامی به دولت‌هایشان فشار نمی‌آورند که این بلاها سر مسلمانان فلسطین، غزه و لبنان وارد می‌شود و دم برنمی‌آورند؟
هرگونه کمک به مقاومت به‌ویژه به حزب‌الله باید ناظر به چند نکته اساسی باشد:
نخست اینکه شرایط منطقه خاورمیانه و اقدامات رژیم اسرائیل به‌نحوی پیش رفته که منطقه از مرحله دیپلماسی عبور کرده است. رژیمی که به هیچ‌یک از معاهدات بین‌المللی غیر از زور پایبند نیست، اقدام دیگری را متوجه نمی‌شود. کشورهای اسلامی باید مقابل رژیم‌صهیونیستی متحد شوند تا یک اقدام عملی انجام دهند.
دوم اینکه مقدمات عملیات نظامی می‌تواند با قطع رابطه، فشار اقتصادی از طریق قطع صادرات نفت و گاز و متوقف ساختن واردات برخی اقلام اسرائیلی فراهم شود و يا تحریم‌هایی را علیه رژیم اسرائیل فعال نمایند و در مناسبات تجاری به این رژیم فشار وارد کنند. اگر قرار است کشورهای اسلامی صرفا بیانیه صادر کنند و محکوم نمايند، این گره‌اي از مشکلات مردم غزه، فلسطین و لبنان باز نمی‌کند. اگر می‌خواهند کار واقعی برای مردم لبنان و فلسطین نمايند، باید عمل کنند.
نکته سوم این است که جهان اسلام به‌اندازه کافی مسامحه، خویشتنداری و صبر راهبردی مقابل رژیم اسرائیل داشته است. صبر بیش از این صلاح نیست و به نفع امت اسلامی هم نیست. رژیم صهیونیستی دیگر به چیزی قائل نیست و از تمام امکانات خودش برای ضربه زدن به امت‌ها  و کشورهای اسلامی استفاده می‌کند و هر چه زمان جلوتر رود، اسرائیل جری‌تر می‌شود و تصور می‌کند توانایی دارد تا کارهای بزرگ‌تری هم انجام دهد. در این چشم‌انداز اسرائیل با همه کشورهای اسلامی، یک‌به‌یک برخورد خواهد داشت؛ جلوتر می‌آید و به همه کشورهای اسلامی آسیب می‌زند. اسرائیل برنامه نیل تا فرات دارد و براساس همین راهبرد خودش دارد اقداماتی را دنبال می‌کند.
نکته چهارم در ارتباط با ایران است. باید وحدت داخلی حفظ شود. باید براساس صدای واحد و تدابیری که رهبر معظم انقلاب ترسیم، اتخاذ و ابلاغ می‌کنند، عمل شود. نباید دوصدایی در این موضوع شنیده شود؛ همچنان‌که همه سیاسیون از همه جناح‌ها و غیرسیاسیون دارند این مسئله را محکوم می‌کنند و در این موضوع یکصدا هستند و با قدرت جلوی جنایات رژیم صهیونیستی ایستاده‌اند.


کمک‌رسانی به لبنان از دیدگاه منطقه‌ای

سیدهادی سیدافقهی؛ کارشناس مسائل منطقه: موضوع «فرض‌بودن» کمک به لبنان و حزب‌الله چند حالت دارد که برحسب وضعیت حزب‌الله متغیر است؛ یعنی علاوه‌بر منطقه پیرامونی لبنان(غرب آسیا)، کمک‌ها شامل کمک‎های تسلیحاتی، لجستیکی، معنوی، نظامی و سیاسی نيز مي‌شود.
اگر بخواهیم از منظر شراکتی بین اعضای محور مقاومت، کمک به حزب‌الله را درنظر بگیریم، هميشه این اتفاق روی داده است و در حال حاضر هم این همکاری وجود دارد. درواقع اتاق فکر و عملیات مشترک در میان محور مقاومت شامل همکاری مستشاری و نظامی بوده که ایران نیز همواره نقش چشمگیری در آن داشته است؛ در این خصوص هم شهید سیدحسن نصرالله تأکید داشتند و هم رهبر معظم انقلاب بارها اعلام کرده‌اند که ایران کمک اصلی را انجام می‌دهد.
وجه دیگر کمک به لبنان و حزب‌الله از منظر کمک‌های معنوی، روحی و روانی است؛ چراکه برای حزب‌الله اتفاق هولناکی رخ داده و رهبر و شخصیت محبوب خود را که انسانی شجاع، مبارز و انقلابی بوده از دست داده است؛ بر همین اساس هم بايد حمایت‌هاي معنوی، دیپلماسی، رسانه‌ای و... از آن كرد.
در راستای حمایت‌های معنوی‌اي که باید از لبنان انجام شود مي‌توان به همین درخواست وزیر امور خارجه ایران و تقاضای تهران برای اجلاس فوق‌العاده سازمان همکاری‌های اسلامی اشاره كرد. این موارد همه کمک‌هایی هستند که می‌توان به‌عنوان مصداق کمک به لبنان درنظر گرفت.
یاری رساندن به لبنانی‌ها وجه دیگری نیز دارد که عبارت است از کمک نظامی از طرف ایران. کشورمان خود خونخواه شهید سیدحسن نصرالله هست اما اینکه  چگونه و چه زمانی می‌خواهد این خونخواهی را انجام دهد، مهم است. رهبر معظم انقلاب دستور گرفتن انتقام از رژیم صهیونیستی را اعلام کرده‌اند؛ علاوه بر این رئیس‌جمهور و فرماندهان عالی‌رتبه نظامی ما نیز اعلام کرده‌اند که انتقام خواهیم گرفت و این ضربه بدون پاسخ نخواهد ماند و ایران بی‌تفاوت نمی‌ماند.
مجموعه این موارد در کنار یکدیگر باید قرار گیرد. کمک به لبنان و حزب‌الله درواقع یک روند است که ابعاد مختلفی دارد، اما هسته سخت آن همان کمک نظامی و لجستیکی است و اگر ایران حمله خود را آغاز کند، هم در غزه و هم در جنوب لبنان، فرصت تنفسی ایجاد خواهد شد؛ چراکه قطعا رژیم صهیونیستی بیشتر بار طراحی‌هایش را متوجه پاسخ به حمله ایران می‌کند.