تونلهای سنگی
نگاهی به شهرهای زیرزمینی سامن در استان همدان و نوشآباد کاشان در استان اصفهان و همچنین حفر قنات نشان میدهد ایرانیها در حفر زمین ابداعاتی داشتهاند. تونلهای سنگی به یادگار مانده از روزگار قدیم هنوز هم جذابیتهای خاص خودش را دارد.
تونل سنگی لیقوان
لیقوان را به سوغاتی مشهورش که همان پنیر لیقوان باشد میشناسیم. تونلهای سنگی لیقوان هم یکی از جاذبههای گردشگری این شهر است. تونلهای سنگی لیقوان مجموعهای طبیعی هستند که در کوههای اطراف روستای لیقوان واقع در جنوب غربی شهر تبریز قرار دارند. این تونلها و زاغهها در طول تاریخ توسط مردم بومی برای مقابله با تهدیدات مختلفی ازجمله حملات دشمنان و حیوانات وحشی مورد استفاده قرار میگرفتند. این تونلهای سنگی امروزه برای نگهداری از پنیر لیقوان مورد استفاده قرار میگیرد، زیرا در تابستان خنک است.
تونل سنگی نوسود
تونل سنگی نوسود در مسیر جاده پاوه و در منطقه اورامانات قرار دارد. این تونل طبیعی در دل کوه ایجاد شده و خودروها از دل آن میگذرند. شهر نوسود مرزی و در ناحیه کوهستانی واقع شده است. محلیها روایت میکنند که این تونل بهدست اهالی نوسود و فقط با بیلوکلنگ و بدون تجهیزات مدرن حفر تونل درست شده است. تونل نوسود پاوه در دل یک صخره بزرگ در کوههای زاگرس و در میانه جاده مارپیچی نوسود به پاوه است که حدود یک قرن قدمت دارد.
تونل سنگی کندوان
نامآشناترین تونلهای سنگی، تونل سنگی کندوان در جاده چالوس است که یازدهمین تونل این جاده است. تونل کندوان در نزدیکی روستای کندوان در جاده چالوس و در فاصله حدود ۹۰ کیلومتری از کرج قرار دارد. تونل کندوان در سال ۱۳۱۷ به بهرهبرداری رسید. کندوان نام روستایی از توابع اسکو در استان آذربایجان شرقی است که اهالی آن در زمانهای قدیم خانههای خود را با دست در دل کوه کندند. در زمان ساخت تونل کندوان کارگران پروژه را از میان مردم روستای کندوان انتخاب کردند و در پایان کار به پاس قدردانی از زحمات مردم این روستا این تونل به اسم کندوان نامگذاری شد.
تونل سنگی کبیرکوه
این تونل بزرگترین تونل در دست احداث کشور در مسیر آبدانان-دره شهر در استان ایلام است. کبیرکوه یکی از کوههای طولانی زاگرس است. این تونل شهرهای آبدانان و دهلران را ۴۰ کیلومتر به مرکز کشور و تهران نزدیکتر و ۱۲۰ پیچ گردنه صعبالعبور کبیرکوه را حذف میکند. این تونل در تاریخ ۲۴مرداد ۱۴۰۳ بهصورت موقت زیربار ترافیک رفت و در تاریخ ۱۰ شهریور ۱۴۰۳ برای ادامه روند تکمیل بسته شد.