آینده، هوش مصنوعی، نگران باشیم؟

ساسان شادمان منفرد-روزنامه‌نگار

پیشرفت سریع در هوش مصنوعی به این معنی است که ما با یک انتخاب استراتژیک در مورد اینکه در چه نوع دنیایی زندگی خواهیم کرد، روبه‌رو هستیم. روز گذشته و در دیدار رئیس‌جمهوری و اعضای دولت چهاردهم با رهبر معظم انقلاب، ایشان در بخشی از فرمایشات خود به اهمیت موضوع «هوش مصنوعی» اشاره کردند. حضرت آیت‌الله خامنه‌ای پیش‌تر نیز درباره اهمیت توسعه هوش مصنوعی در کشور نکاتی را بیان فرموده بودند.

دنیای کنونی هوش مصنوعی
در حال حاضر چند کشور در توسعه هوش مصنوعی (AI) پیشتاز هستند، اما تداوم این پیشتازی به هیچ وجه تضمین‌شده نیست. ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه هشدار داده است، کشوری که در رقابت هوش مصنوعی پیروز شود، «حاکم جهان» خواهد شد و چین هم اعلام کرده است که قصد دارد تا سال2030رهبر جهانی هوش مصنوعی شود.

شانگهای 2024
از شانگهای به ‌عنوان مرکز روبات‌های انسان‌نمای چین یاد می‌کنند. این شهر، میزبان کنفرانس جهانی هوش مصنوعی(WAIC) در تاریخ 1۴ تا 1۶تیرماه بود که توجه جهانیان را به ‌خود جلب کرد. از نخستین دوره این کنفرانس در سال۲۰۱۸ چین پیشرفت‌های چشمگیری در این حوزه داشته است. بیش از ۱۳۰۰مقام دولتی، رهبر صنعتی و دانشمند از ۵۰کشور و منطقه در این کنفرانس شرکت کردند و بیش از ۵۰۰شرکت آخرین محصولات هوش مصنوعی خود را به نمایش گذاشتند. این کنفرانس نه‌تنها پیشرفت‌های هوش مصنوعی در 6سال گذشته را به نمایش گذاشت، بلکه رقابت شدید در توسعه و حاکمیت هوش مصنوعی را نیز برجسته کرد. همچنین پکن، پایتخت چین بین روزهای 31مرداد تا 4شهریور میزبان کنفرانس جهانی روبات 2024 بود.

آینده جهان در گرو هوش مصنوعی
هوش مصنوعی یکی از فناوری‌هایی است که به سرعت در حال تغییر جهان است. این فناوری نه‌تنها به‌عنوان ابزاری قدرتمند برای پیشرفت علمی و صنعتی شناخته می‌شود، بلکه آینده‌ای را شکل می‌دهد که در آن الگوریتم‌ها و ماشین‌ها توانایی‌های بی‌سابقه‌ای خواهند داشت. اما این پیشرفت‌ها پرسش‌های زیادی را درباره تأثیرات اجتماعی، اقتصادی و حتی سیاسی هوش مصنوعی به همراه دارد.

فرصت‌ها و مسئولیت‌ها
آینده AI، همزمان با فرصت‌های عظیمی که ارائه می‌دهد، نیازمند سیاستگذاری‌های دقیق و مسئولانه است. دولت‌ها، شرکت‌های فناوری و نهادهای بین‌المللی باید با همکاری یکدیگر به تدوین قوانین و مقرراتی بپردازند که توسعه هوش مصنوعی را در جهت منافع عمومی هدایت کند.


سند ملی هوش مصنوعی
دوم مردادماه1403، سند ملی هوش مصنوعی جمهوری اسلامی ایران برای اجرا ابلاغ شد. در مقدمه این سند آمده است: « از مهم‌ترین شاخصه‌های تمدن نوین اسلامی، توحیدگرایی و استقرار عدالت و امنیت فراگیر مبتنی بر اندیشه و جهان‌بینی اسلامی است که تعین‌بخش و اثرگذار بر مسیر و جهت‌گیری‌های فناوری‌های نوین به‌طور عام و هوش مصنوعی به‌طور خاص است. برای وصول به شاخصه‌های تمدن نوین اسلامی بر مبنای دانش و علوم بنیادین، هوش مصنوعی که به لحاظ کارکردی و رفتاری مشابه با برخی ظرفیت‌های هوش انسانی عمل می‌کند، یک امکان مهم و یک تغییر در زیست‌بوم زندگی بر مبنای حکمرانی اسلامی هوشمند محسوب می‌شود. بدیهی است هوش مصنوعی در تعامل با جامعه انسانی، یک پدیده اجتماعی و مرتبط با زیست‌بوم دینی و فرهنگی جامعه محسوب می‌شود که می‌بایست ابتناء همه ابعاد آن بر مبانی، ارزش‌ها، قابلیت‌ها، سرمایه انسانی و سرمایه اجتماعی جمهوری اسلامی ایران، مورد توجه قرار گیرد.»