چای تلخ ناخدا

در سینمای ایران برخلاف هالیوود اعلام بازنشستگی رسم نیست. اینجا به‌ندرت پیش می‌آید که کارگردانی رسما‌ اعلام بازنشستگی کند. با این همه میان کارگردان‌های سینمای ایران چهره‌های زیادی را می‌توان نام برد که عملا بازنشسته شده‌اند.
جز فیلمسازان نسل اولی، تعداد قابل توجهی از کارگردان‌های دهه60، ناچار به کناره‌گیری از سینما شده‌اند؛ کارگردان‌هایی که شاید خیلی سن و سال بالایی نداشته باشند ولی عملا از سینما کنار گذاشته شده‌اند، مثل مجید جوانمرد، اکشن‌ساز موفق دهه60‌ که در 2دهه اخیر ایام به کامش نبوده یا محمدعلی سجادی که گرچه همچنان به فعالیت هنری می‌پردازد ولی از سینمای حرفه‌ای فاصله گرفته است. میان بازنشستگان سینما شاید بتوان گفت که ناصر تقوایی دریغ‌انگیزترین نامی است که به ذهن می‌رسد.
نسلی از سینمای ایران که اواخر دهه40 یا اوایل دهه50 وارد سینمای حرفه‌ای شدند، اغلب یا از دنیا رفته‌اند یا مهاجرت کرده‌اند. از موج نویی‌های سینمای ایران، مسعود کیمیایی، بهمن فرمان‌آرا و ناصر تقوایی در ایران حضور دارند.
کیمیایی و فرمان‌آرا همچنان فعالیت هنری دارند ولی تقوایی سال‌هاست که عملا بازنشسته شده‌. کارگردان ۸۳ساله سینمای ایران که2 فیلم در دهه60  ساخت و کل دهه70 موفق به نشستن روی صندلی کارگردانی نشد، آخرین‌بار فیلم «کاغذ بی‌خط» را ابتدای دهه80 روی پرده داشت و پس از 2 فیلم ناکام و ناتمام «زنگی و رومی» و «چای تلخ» از سینما فاصله گرفت. این پرسش که «چرا تقوایی فیلم نمی‌سازد؟» از سؤال‌های تکرارشونده‌ای بود که مدتی است دیگر خیلی پرسیده نمی‌شود. تقوایی در سال‌های اخیر شرایط جسمی مناسبی برای کار در سینما نداشته است. البته داستان کار نکردن تقوایی در سینما مربوط به سال‌های دور است، سال‌های خانه‌نشینی تقوایی که محصول مشترک مدیران دوره‌های سینمایی، تهیه‌کنندگان و وسواس استاد بود.‌ وسواس هنرمندانه‌ای که «ناخدا خورشید» را به نگین درخشان سینمای پس از انقلاب تبدیل کرد به‌مرور چنان در وجود تقوایی شدت یافت که جلوی فیلمساز‌ی‌اش را گرفت. تازه اینها مربوط به دهه پیش است و تقوایی سال‌های اخیر احتمالا به تنها چیزی که فکر نکرده ساختن یک فیلم دیگر بوده است.