دارو دسته کریم بعد از تعزیه چه می‌کردند؟
موضوع: دلقک‌بازی بعد از نمایش تعزیه در تکیه دولت
ویژگی: بهانه‌ای برای ممنوعیت تعزیه
در اواخر دوران سلطنت ناصرالدین‌شاه دسته‌های سرگرمی و تفریح در پایان تعزیه پدیدار شد و همین رفتار، خشم مردم را برانگیخت.
اگرچه شاهان و درباریان هزینه‌های هنگفتی برای اجرای تعزیه و شبیه‌خوانی می‌پرداختند اما نباید فراموش کرد که روحیه فراغت‌طلبی و علاقه به تفریح اکثر شاهان قاجار در این دست‌ودلبازی نقش داشته و آنها در کنار جنبه مذهبی، قصد سرگرم شدن نیز داشتند؛ موضوعی که باعث شد در برهه‌ای ابتذال و انحطاط دامن تعزیه‌خوانی تهران را بگیرد و حتی دستمایه‌ای برای ممنوعیت آن شود.
اواخر دوران سلطنت ناصرالدین‌شاه و آغاز دوران مظفرالدین شاه سرآغاز ورود تئاتر و نمایش در پایتخت بود. در این میان، اجرای نمایش‌های مسخره‌بازی و لودگی کم نبود، آن‌قدر که برای سرگرم‌کردن مردم از فرصت تعزیه‌خوانی استفاده و بعد از اجرای تعزیه بساط نمایش خود را پهن می‌کردند.
معروف‌ترین این نمایش‌ها مربوط به دارو دسته «کریم» بود. کریم که حدود ۲۰سالگی از اصفهان به تهران آمده بود به‌دلیل لودگی و نیش زبانی که داشت معروف بود و مورد توجه درباریان قرار گرفت. لقب کریم‌پشه‌ای نیز به‌دلیل نیش زبانش به او داده شده بود. کریم مجاز بود هر طعنه و کنایه‌ای که خوشش می‌آید به درباریان بزند و سبب خنده آنها را فراهم کند. حضور او در تکیه دولت بعد از اجرای تعزیه اگرچه برای شاه و درباریان خوش بود، ولی برای اهل مذهب و تعزیه‌خوانان حرفه‌ای وصله ناجوری به‌حساب می‌آمد. همین لودگی و دلقک‌بازی‌ها زمینه را برای تعطیلی تعزیه در تکیه دولت و تکیه‌های بزرگ تهران فراهم کرد.
داوود فتحعلی‌بیگی، نویسنده و پژوهشگر هنرهای نمایشی که سال‌ها درزمینه تعزیه نیز پژوهش کرده است، می‌گوید: «زمانی که تعزیه‌های دولتی و شاهانه در تکیه دولت و مابقی تکیه‌ها تعطیل شد تعزیه‌خوانان حرفه‌ای به روستاها و شهرهای کوچک کوچ کردند و به‌صورت دوره‌ای تعزیه اجرا می‌کردند. مسلما همین کار آنها باعث شد چراغ نمایش تعزیه هیچ‌گاه خاموش نشود. اما افرادی بودند که همیشه نگاه منفعت‌طلبانه به این موضوع داشتند.»
به گفته فتحعلی‌بیگی با کوچ بسیاری از تعزیه‌خوانان حرفه‌ای از تهران برخی معرکه‌گیران سودجو، فرصت‌طلب و ناآگاه از سنت‌های تعزیه از علاقه مردم به این آیین مذهبی استفاده می‌کردند و دسته‌های کوچک راه می‌انداختند و در کوچه و پسکوچه‌های تهران نمایش‌هایی سبک به نام مجلس تعزیه برگزار می‌کردند و بلافاصله از مردم طلب پول و انعام‌داشتند.
